του Διαμαντή Σεϊτανίδη
Χαρακτηριστικά κοινωνικού κινήματος λαμβάνει η πρωτοβουλία ορισμένων κατοίκων της Σύρου, της πρωτεύουσας των Κυκλάδων με τη μοναδική ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά. Τα αναρίθμητα νεοκλασικά κτήρια του νησιού κινδυνεύουν με αφανισμό και σήμερα αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία των κατοίκων του νησιού.
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε προ καιρού από τον Σύλλογο Μελετητών Μηχανικών Ν. Κυκλάδων κι έχει διαδοθεί πολύ χάρη στις προσπάθειες μιας ομάδας Συριανών υπό τον συντονισμό του κ. Χάρη Βεκρή, ο οποίος προωθεί την πολιτιστική ζωή του νησιού. Ο κ. Βεκρής είναι μεταξύ άλλων εκτελεστικός διευθυντής του ετήσιου Φεστιβάλ, δηλαδή των εκδηλώσεων υπό τη γενική ονομασία “ΆΝΩ” που αναδεικνύουν το αρχαιότερο εκκλησιαστικό όργανο της Ελλάδας το οποίο βρίσκεται στην καθολική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο. Επίσης προβάλλει τις ελληνικές εταιρείες παραγωγής ούζου, καθώς επίσης μετέχει και σε άλλες πολιτιστικές πρωτοβουλίες της Σύρου.
Η ανάγκη εξεύρεσης μιας λύσης για τη σωτηρία των νεοκλασικών κτηρίων της Σύρου- ιδιαίτερα της Ερμούπολης- προβάλλεται και μέσα από το δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το facebbok, μέσα από την ομώνυμη ομάδα την οποία μπορείτε να βρείτε κάνοντας κλικ εδώ. Εκεί, επισημαίνεται μεταξύ άλλων, ότι «δεκάδες νεοκλασικά κτίρια της Σύρου βρίσκονται υπό κατάρρευση. Η μοναδική αρχιτεκτονική του νησιού και ιδιαίτερα της Ερμούπολης με 200 χρόνια ιστορίας, δεν πρέπει να σβήσει στα χέρια μας. Γιατί τα παιδιά μας πρέπει να συνεχίσουν να παίζουν στα στεναδάκια που παίζαμε μικροί, χωρίς να φοβούνται μην τα πλακώσουν σοβάδες και μαρμάρινα αετώματα των αρχοντικών που κατάντησαν ερείπια.
Για να επιλυθούν όλα τα χρονοβόρα προβλήματα αδειοδότησης της επισκευής τους. Για να δημιουργηθούν χρηματοδοτικά προγράμματα επιδότησης των ιδιοκτητών τους. Τα νεοκλασικά μας κινδυνεύουν. Δεν μπορούμε να σφυρίζουμε αδιάφορα. Τι κι αν δεν είμαστε εμείς οι ιδιοκτήτες τους; Κανείς δεν τα παίρνει μαζί του. Θα μείνουν για πάντα εκεί που είναι τα θεμέλια τους. Εκεί που είναι τα θεμέλια μας. Στον τόπο μας. #SyroSOS».
Το πρόβλημα
Όπως λένε οι άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί με το θέμα «αυτή την στιγμή τα ερείπια είναι πάνω από 1.200 σε αριθμό. Πολλά από αυτά είναι κηρυγμένα διατηρητέα, αλλά είναι απλώς αξιόλογα, ενώ υπάρχει και ένας σημαντικός αριθμός χαρακτηριστικών κτιρίων λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Το βασικό πρόβλημα είναι οι εγκρίσεις που απαιτούνται από το υπουργείο Πολιτισμού. Για να εγκριθεί η αρχιτεκτονική μελέτη χρειάζεται γνωμοδότηση από την αρμόδια Εφορεία (π.χ. Νεότερων Μνημείων για την Ερμούπολη ή Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για την Άνω Σύρο). Ακολούθως, απόφαση από το «Τοπικό Συμβούλιο» ή σπανιότερα, αν το έργο είναι μεγαλύτερο από το «Κεντρικό Συμβούλιο» και τελικά, η οριστική έγκριση από την αρμόδια Εφορεία (ως προαναφέραμε). Παράλληλα χρειάζεται έγκριση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Αν έχεις έγκριση και από τα δύο γνωμοδοτικά όργανα και αυτές συμφωνούν (!!!), μπορείς να πας στην πολεοδομία για έκδοση της άδειας. Αυτή η διαδικασία με τους χρόνους που λειτουργεί το Υπουργείο Πολιτισμού χρειάζεται από 2 ως 4 έτη. Αν βάλεις και το χρονικό διάστημα της κατασκευής, αντιλαμβάνεσαι ότι δύσκολα θα μπει κάποιος σε αυτή την περιπέτεια, ανεξαρτήτως του αν έχει ή όχι τα χρήματα. Ακόμη δε και αν το αποφασίσει, όταν θα έρθει η έκδοση της αδείας το πιο πιθανό είναι να έχει άλλες προτεραιότητες στην ζωή του.
Μετά από 15 χρόνια που δοκιμάστηκε αυτό το σύστημα, δηλαδή μετά την κήρυξη του μεγαλύτερου μέρους της πόλης ως ιστορικού τόπου, μετά βεβαιότητος έχει αποτύχει παταγωδώς. Αντί για προστασία έχουμε ερήμωση και ερείπωση. Αντί για κίνητρα έχουμε αποθάρρυνση – αντικίνητρα. Είναι τόσες πολλές οι υποθέσεις και τόσο απαράδεκτος ο τρόπος λειτουργίας του υπουργείου Πολιτισμού που ουσιαστικά έχει καταρρεύσει το σύστημα.
Αυτό που προτείνεται είναι ένα διευρυμένο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής με την συμμετοχή και του υπουργείου Πολιτισμού, που θα συνεδριάζει στην Σύρο. Μια υπηρεσία μιας στάσης – one stop shop – που θα αποφασίζει τόσο για την αρχιτεκτονική, όσο και για την επιρροή της στο μνημείο.
Αν στο υπουργείο Πολιτισμού μείνουν ελάχιστες υποθέσεις, παρατηρεί ο μηχανικός κ. Μπουγιούρης π.χ. τα διατηρητέα μνημεία κηρυγμένα από αυτό, τότε θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του σε σχετικά ανθρώπινους χρόνους.
Αν το καταφέρουμε, η Ερμούπολη αλλά και η Άνω Σύρος έχουν τέτοια δυναμική, που σε συνδυασμό με κάποια χρηματοδοτικά εργαλεία, είναι σίγουρο ότι σε λιγότερο από 4-5 χρόνια θα αλλάξει άρδην το τοπίο στο νησί. Θα σωθεί σημαντικό ποσοστό από τον κτιριακό πλούτο, θα μειωθούν οι πιθανότητες ατυχήματος και θα γίνει στροφή 180 μοιρών στην οικονομία (μιλάμε για 40-45 εκ. ευρώ τα επόμενα 4-5 έτη)».
Αξίζει κάποιοι από την κυβέρνηση να ασχοληθούν πραγματικά με αυτό…
Διαδικτυακή συζήτηση για το πρόβλημα την Τετάρτη
Την Τετάρτη, 6/1/2021 των Θεοφανίων, στις 6:00μ.μ., η πρωτοβουλία του κ. Χάρη Βεκρή συζητά διαδικτυακά με τον Πρόεδρο και μέλη του ΔΣ του Συλλόγου Μελετητών – Μηχανικών Νομού Κυκλάδων για το μέγεθος του προβλήματος, τις προτάσεις επίλυσης του και τα παρακάτω βήματα της πρωτοβουλίας μας. Διάρκεια 90 λεπτά.
Για να συνδεθείτε δεν απαιτείται η εγκατάσταση κάποιου προγράμματος. Απλά, πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο την ώρα έναρξης της συνάντησης (join meeting): https://tsou-greece.my.webex.com/tsou-greece.my/j.php
Πηγη: euroletter.gr