Λύση στο πρόβλημα της «ακύρωσης» καλλιεργήσιμων εκτάσεων μέσα από την συνύπαρξη φωτοβολταϊκών και καλλιεργειών
Χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων «ακυρώνονται» την ίδια ώρα που τον ερχόμενο χειμώνα, η Ευρώπη και κατ’ επέκταση η Ελλάδα, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την επισιτιστική κρίση που απειλεί όλον τον κόσμο, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Αγροτική γη καταλαμβάνεται από φωτοβολταϊκά πάρκα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τους παραγωγούς να διαθέτουν εκτάσεις για την εγκατάσταση πάνελς ως εναλλακτική πηγή εισοδήματος, απέναντι στην ασύμφορη πλέον καλλιέργεια, μετά την εκτόξευση της τιμής των καυσίμων αλλά και των πρώτων υλών.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Αποτέλεσμα; Φωτοβολταϊκά πάρκα ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια σε αγροτικές εκτάσεις στις οποίες σταματούν οι καλλιέργειες. «Ο πλανήτης δεν μας φθάνει για να τραφούμε και τα φωτοβολταϊκά πάρκα καταλαμβάνουν αγροτικές εκτάσεις, ανάρχα και χωρίς προγραμματισμό, με αποτέλεσμα γη που καλλιεργούνταν να μην μπορεί πλέον να αξιοποιηθεί», αναφέρει η καθηγήτρια του τμήματος Γεωπονίας- Αγροτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρυσούλα Παπαϊωάννου.
Λύση στο πρόβλημα που έχει προκύψει έρχεται να δώσει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, με τα λεγόμενα αγρο-βολταϊκά. «Τα φωτοβολταϊκά εφαρμόζονται στο χωράφι και καταλαμβάνουν καλλιεργήσιμη γη, με αποτέλεσμα αυτές οι εκτάσεις να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν με άλλον τρόπο. Στόχος μας είναι να συμβάλλουμε στην αρμονική συνύπαρξη των φωτοβολταϊκών και των καλλιεργειών», αναφέρει από την πλευρά του ο καθηγητής του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος και διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Νικόλαος Κατσούλας.
Δέντρα κάτω από πάνελς
Στο πλαίσιο αυτό, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας μέσω των τμημάτων Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος και Γεωπονίας Αγροτεχνολογίας, συμμετέχει σε ευρωπαϊκό έργο για την εφαρμογή αγρο- βολταϊκών.
Πρόκειται για φωτοβολταϊκά που εφαρμόζονται στο χωράφι σε ύψη μεγαλύτερα από τα σημερινά, με αποτέλεσμα, κάτω από αυτά να μπορεί να καλλιεργηθεί η γη. «Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και σε δενδρώδεις καλλιέργειες που χρειάζονται προστασία από τα καιρικά φαινόμενα. Για παράδειγμα μπορούν να τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά πάνελς και από κάτω δέντρα, όπως κερασιές και ροδακινιές. Τα φωτοβολταϊκά θα παρέχουν και σκίαση και προστασία από φαινόμενα όπως το χαλάζι. Ο συνδυασμός των δύο, θα προσφέρει και έξτρα εισόδημα στον παραγωγό και προστασία της καλλιέργειάς του», τονίζει ο κ. Κατσούλας.
Πρόκληση τα Φ/Β σε στέγες θερμοκηπίων
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, είναι το μοναδικό ΑΕΙ που συμμετέχει στο πρόγραμμα από την Ελλάδα. Συνολικά υποβλήθηκαν 26 προτάσεις προς την ευρωπαϊκή ένωση και εγκρίθηκαν οι δύο, μία εκ των οποίων αυτή της ομάδας 11 φορέων απ’ όλον τον κόσμο, στην οποία συμμετέχει το Π.Θ. και η οποία χρηματοδοτείται με ποσό πέντε εκατ. ευρώ.
Μάλιστα, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, θα κληθεί να αντιμετωπίσει μία ακόμη πρόκληση. Να εφαρμόσει φωτοβολταϊκά στις στέγες θερμοκηπίων, συστήματα που λειτουργούν ανταγωνιστικά μεταξύ τους, καθώς και τα δύο χρειάζονται τον ήλιο.
«Σήμερα, υπάρχουν θερμοκήπια στα οποία έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταϊκά. Ωστόσο υπάρχει το εξής πρόβλημα. Τα φωτοβολταϊκά σκιάζουν το θερμοκήπιο, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής», αναφέρει ο κ. Κατσούλας για την πρόκληση που καλείται να επιλύσει το Π.Θ., τη διατήρηση δηλαδή της αγροτικής παραγωγής παράλληλα με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Θα ακολουθούν την πορεία του ήλιου
Στο αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βελεστίνου, όπου υπάρχουν θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις, θα εγκατασταθεί σύστημα φωτοβολταϊκών που έχει αναπτύξει ισραηλινή εταιρεία.
Το σύστημα θα εγκατασταθεί στην οροφή θερμοκηπίου, στο οποίο αναπτύσσονται καλλιέργειες με τομάτες, αγγούρια και πιπεριές και το πρωτότυπο είναι ότι το σύστημα δεν θα είναι στατικό. Θα ακολουθεί την πορεία του ήλιου, όπως το λουλούδι «ήλιος», δίνοντας το απαραίτητο φως που χρειάζεται το θερμοκήπιο για να αποδώσει πλήρως.
Εκτός από τα θερμοκήπια στο αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βελεστίνο, το σύστημα θα εφαρμοστεί επίσης στην Ιταλία, τη Γερμανία και την Αυστρία και θα γίνουν συγκρίσεις.
Και παραγωγή ενέργειας και παραγωγή τροφής
Το σύστημα στα θερμοκήπια του Βελεστίνου θα εγκατασταθεί την 1η Φεβρουαρίου, οπότε και ξεκινά η καλλιεργητική περίοδος στο αγρόκτημα του Π.Θ. και θα γίνει πιλοτική εφαρμογή των αγρο- βολταϊκών για διάστημα 36 μηνών.
«Πρόκειται για μία ώριμη τεχνολογία την οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα και να μετρήσουμε τα αποτελέσματα», σημειώνει ο κ. Κατσούλας.
Μάλιστα, όπως εξηγούν οι δύο καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρυσούλα Παπαϊωάννου και Νικόλαος Κατσούλας, το πρόγραμμα θα εξυπηρετήσει πολλούς στόχους. Αφενός θα μειωθούν οι «άχρηστες», εξαιτίας της κατάληψής τους από φωτοβολταϊκά, εκτάσεις. Αφετέρου, θα μπορεί να γίνεται παράλληλη παραγωγή τροφής και ενέργειας. Και την ίδια ώρα, αποτελεί ελπίδα για τους αγρότες, σε μια δύσκολη περίοδο να αποκτήσουν ένα έξτρα εισόδημα από την παραγωγή ενέργειας, παράλληλα με την αγροτική παραγωγή.
Βεβαίως στόχος είναι και σε ό,τι αφορά τα θερμοκήπια, η ενεργειακή αυτονομία τους. «Το θερμοκήπιο μέσω των φωτοβολταϊκών θα μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες του σε ενέργεια και η υπόλοιπη να διατίθεται προς πώληση. Κάτι τέτοιο, θα καταστήσει το θερμοκήπιο και αειφορικό και παραγωγικό σε διπλό επίπεδο, αγροτικό και ενεργειακό», σημειώνει ο κ. Κατσούλας.
