Θετικοί είναι οι οιωνοί για το εγχείρημα της αξιοποίησης των αποθεμάτων σε αντιμόνιο στη Χίο, καθώς τέσσερις ενδιαφερόμενοι -εκ των οποίων δυο είναι πολύ μεγάλοι παίκτες- κατέθεσαν μη δεσμευτική προσφορά στην πρώτη φάση του διεθνούς διαγωνισμού που διενεργεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η προθεσμία υποβολής έληγε χθες (Δευτέρα 10 Μαρτίου) και σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr στη γραμμή της αφετηρίας προσήλθαν οι ακόλουθες εταιρείες:
1.Η Λάβα Μεταλλευτική & Λατομική ΑΕ, που ανήκει στον όμιλο εταιρειών της τσιμεντοβιομηχανίας ΗΡΑΚΛΗΣ (θυγατρικής της Lafarge που βρίσκεται υπό την ομπρέλα της Holcim) και δραστηριοποιείται από το 1952 στην εξόρυξη, επεξεργασία και εμπορία βιομηχανικών ορυκτών με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα. Με παρουσία πέντε δεκαετιών στον κλάδο των ορυκτών, η Λάβα δραστηριοποιείται στην εξόρυξη, επεξεργασία και εμπορία ελαφρόπετρας στη νήσο Γυαλί βόρεια της Νισύρου, γύψου στο Αλτσί της Σητείας (Κρήτη), ποζολάνης στην Ξυλοκερατιά Μήλου και πυριτικού στην Καστριανή Μήλου. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις (που αφορούν στη χρήση του 2023), η εταιρεία είχε κύκλο εργασιών 18,7 εκατ. ευρώ, ΕΒΙTDA 9,5 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 7,5 εκατ. ευρώ.
2.Η ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι, ο βραχίονας μεταλλευτικής δραστηριότητας της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ που εδρεύει στη βόρειο Εύβοια, περιοχή με μακρά παράδοση στην εξόρυξη λευκόλιθου και τα προϊόντα μαγνησίας. Η εταιρεία εκμεταλλεύεται τα φημισμένα μεταλλεία της περιοχής του Μαντουδίου που για πολλά χρόνια προμήθευαν την υφήλιο με προϊόντα μαγνησίας υψηλής ποιότητας και φιλοδοξεί να ηγηθεί της αγοράς αναπτύσσοντας προϊόντα για χημικές, φαρμακευτικές, αγροτικές και βιομηχανικές χρήσεις. Κατά το 2023 ο κύκλος εργασιών της ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι διαμορφώθηκε στα 16,5 εκατ. ευρώ.
3.Η Geotest, εταιρεία συμβούλων μηχανικών που ιδρύθηκε το 1999 από τον Χρήστο Χιώνη και παρέχει ευρεία γκάμα υπηρεσιών στην εξορυκτική βιομηχανία, με εμπειρία σε εξορύξεις στο υπέδαφος και στην επιφάνεια του εδάφους, σε γεωτεχνικές γεωτρήσεις, εκπόνηση περιβαλλοντικών και τεχνικών μελετών, και την εγκατάσταση «πηγαδιών» και όλου του απαραίτητου εξοπλισμού. Η Geotest έχει συνεργαστεί- μεταξύ άλλων- με την Ελληνικός Χρυσός (στα projects στις Σκουριές και το Στρατώνι), με την Imerys, την Ελληνικά Μεταλλεία κ.α. Η εταιρεία διατηρεί γραφεία στη Ρουμανία και τη Σερβία.
4.H Γαία Μελετών ΑΕ εταιρεία μελετητών και συμβούλων μηχανικών με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με ιδρυτή και πρόεδρο τον Δημήτρη Μαμουνή. Αντικείμενό της είναι η εκπόνηση και ο έλεγχος μελετών, η διαχείριση και επίβλεψη ιδιωτικών και δημοσίων έργων καθώς και η παροχή υπηρεσιών συμβούλου στους τομείς των χωροταξικών, πολεοδομικών, οργάνωσης και επιχειρησιακής έρευνας, αρχιτεκτονικών, στατικών, ηλεκτρομηχανολογικών, ενεργειακών, συγκοινωνιακών, λιμενικών, υδραυλικών, τοπογραφικών και περιβαλλοντικών έργων. Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται να εκπροσωπεί άλλη εταιρεία, ενδεχομένως ξένη που θα κάνει την εμφάνισή της στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού.
Τα επόμενα βήματα του διαγωνισμού για το αντιμόνιο
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την έντονη φημολογία που είχε αναπτυχθεί το προηγούμενο διάστημα, η αυστραλέζική Rockfire δεν έδωσε το παρών στον διαγωνισμό. Το ενδιαφέρον τώρα στρέφεται στην προκήρυξη της δεύτερης φάσης όπου θα εξειδικευθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την κατάθεση των δεσμευτικών τεχνικών και οικονομικών προσφορών, με τα πιο αισιόδοξα σενάρια να κάνουν λόγο για έναρξη της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος σε ορίζοντα 3-4 ετών. Όλα αυτά βέβαια υπό την αίρεση να μην εγκλωβιστεί ο διαγωνισμός σε «μυλόπετρες» προσφυγών και δικαστικών διενέξεων, καθώς έχουν εκδηλωθεί αντιδράσεις από μερίδα της τοπικής κοινωνίας στη Χίο. Ήδη οι κάτοικοι της περιοχής της Αμανής στη βόρεια Χίο που βρίσκεται κοντά στο Δημόσιο Μεταλλευτικό Χώρο στην περιοχή της Κεράμου (που αποτελεί το αντικείμενο του διαγωνισμού) έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κάτι που προοιωνίζεται ότι ο ορίζοντας δεν θα είναι ανέφελος.
Σε κάθε περίπτωση, ο διαγωνισμός προχωρά σε μια περίοδο που η τιμή του αντιμονίου, ενός σπάνιου και πολύτιμου μετάλλου με πολλαπλές εφαρμογές στην αμυντική βιομηχανία, τη βιομηχανία ηλεκτρονικών αλλά και τα φωτοβολταϊκά πάνελ και τις μπαταρίες (εξ ου και αποκαλείται ο αφανής ήρωας της πράσινης μετάβασης) έχει αυξηθεί κατά 300% μέσα σε δυο χρόνια, αγγίζοντας τα 50.000 δολάρια ανά τόνο. Εξίσου έντονη είναι και η αύξηση της ζήτησης διεθνώς, με ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση να αναζητούν εναλλακτικές πηγές προμήθειας, σε μια συγκυρία όπου παρατηρείται έλλειμμα στην παραγωγή που μετά βίας αγγίζει τους 80.000 τόνους ετησίως, ενώ η παγκόσμια ζήτηση εκτιμάται στους 120.000 τόνους. Και τούτο διότι οι ανάγκες για αντιμόνιο έχουν εκτοξευθεί, τη στιγμή που η Κίνα που αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό και εξαγωγέα αντιμονίου στον κόσμο έχει επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές.
Σύμφωνα με μελέτες και εκθέσεις της ΕΑΓΜΕ, το μεγαλύτερο μέρος των εμφανίσεων του αντιμονίου στη Χίο συγκεντρώνεται στην περιοχή της Κεράμου, στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Τα μεταλλεία Κεράμου έχουν αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης στο παρελθόν (1918,1949,1952-54), από διάφορες ιδιωτικές εταιρείες όπως η γαλλική Societe Anonyme des mines de Keramos και εταιρεία του Μποδοσάκη.
Το γεγονός ότι το κοίτασμα παραμένει σήμερα διαθέσιμο προς εκμετάλλευση, σε συνδυασμό με το ότι το αντιμόνιο αναγνωρίζεται πλέον ως κρίσιμη πρώτη ύλη για την οποία η Ευρώπη παρουσιάζει υψηλό βαθμό εξάρτησης από την Κίνα ενώ ο βαθμός υποκατάστασής του από άλλα στοιχεία για συγκεκριμένες χρήσεις είναι ελάχιστος, έφερε την προοπτική αξιοποίησης του κοιτάσματος αντιμονίτη στη Χίο ξανά στο προσκήνιο. Εκτός από τη Χίο, το αντιμόνιο έχει επιβεβαιωμένα εντοπιστεί με τη μορφή αντιμονίτη- στο δημόσιο μεταλλευτικό χώρο στο Καλλυντήρι της Ροδόπης, στο Κιλκίς, στη Σάμο, στη Φιλαδέλφεια της Θεσσαλονίκης και στο Πήλιο.
Οι δικλείδες ασφαλείας που βάζει το ΥΠΕΝ
Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει στη συγκρότηση ειδικής ομάδας ακαδημαϊκών και επιστημονικών συμβούλων που θα παρακολουθούν κάθε στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας για την αξιοποίηση των αποθεμάτων αντιμονίου της Χίου. Όπως τόνισε η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου από το βήμα της Βουλής, στόχος της κυβέρνησης είναι η εξασφάλιση της επιστημονικής εγκυρότητας και της πλήρους διαφάνειας, με σεβασμό στο περιβάλλον και την τοπική κοινωνία.
Ο διαγωνισμός για το αντιμόνιο στη Χίο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των προσπαθειών να αναδειχθεί η Ελλάδα σε στρατηγικό προμηθευτή Κρίσιμων Πρώτων Υλών (Critical Raw Materials- CRM) της Ευρώπης με την άρση της επικίνδυνης εξάρτησης της ΕΕ από την Κίνα για σειρά μετάλλων, με τις Βρυξέλλες να έχουν προτεραιοποιήσει τη στρατηγική αυτονομία του μπλοκ.
Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο η Metlen ανακοίνωσε τη λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) για επένδυση 295,5 εκατ. ευρώ στις εγκαταστάσεις της «Αλουμίνιον της Ελλάδας» στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας που αφορά στην αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας βωξίτη και αλουμίνας και στην έναρξη παραγωγής γαλλίου –που αποτελεί υποπροϊόν της αλουμίνας. Την ίδια στιγμή, ενθαρρυντικά μηνύματα έρχονται από τις πρώτες εξορύξεις στο Δημόσιο Μεταλλευτικό Χώρο των Μολάων Λακωνίας, στον οποίο τα δικαιώματα εκμετάλλευσης έχει η Hellenic Minerals, 100% θυγατρική της αυστραλέζικης Rocfkire. Εκτός από βεβαιωμένα κοιτάσματα ψευδαργύρου, μολύβδου και ασημιού, στους Μολάους υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα γερμανίου, υποπροϊόντος του ψευδαργύρου που επίσης περιλαμβάνεται στη λίστα των Στρατηγικών και Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών, προσθέτοντας έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των θετικών εξελίξεων για τον κλάδο στην Ελλάδα.
