Το ύψος και τη διαδικασία χρηματοδότησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων προβλέπει Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Με βάση όσα αναφέρονται στην ΚΥΑ, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στο ποσό του 1.184 εκατ. ευρώ και ο φορέας υλοποίησης του έργου, δηλαδή η εταιρεία ειδικού σκοπού Αριάδνη Interconnection, δύναται να χρηματοδοτηθεί με 588 εκατ. ευρώ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Όπως σημειώνεται ειδικότερα, το έργο αφορά στη Φάση ΙΙ του ευρύτερου project της διασύνδεσης της Κρήτης με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Πρόκειται για τη διασύνδεση Κρήτης – Αττικής η οποία υλοποιείται με έναν διπολικό σύνδεσμο συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HDVC) 2*500MW. Η επίτευξη της ασφάλειας εφοδιασμού του νησιού μαζί με την ανάγκη αύξησης της ικανότητας απορρόφησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ είναι οι κυριότεροι λόγοι για την επιλογή δύο ισχυρών σημείων σύνδεσης, τον υφιστάμενο σταθμό υψηλής τάσης (ΚΥΤ) Κουμουνδούρου στην Αττική και την περιοχή Δαμάστα του Δήμου Μαλεβιζίου του Νομού Ηρακλείου.
Τι περιλαμβάνει το έργο
Αναλυτικά το έργο περιλαμβάνει:
α) Κατασκευή ενός νέου σταθμού μετατροπής VSC AC / DC δύο πόλων στην περιοχή του Ασπρόπυργου (πλησίον του ΚΥΤ Κουμουνδούρου) καθώς και έργων σύνδεσης με το υπάρχον ΚΥΤ Κουμουνδούρου.
β) Υπογειοποίηση εννέα (9) κυκλωμάτων εναέριων γραμμών μεταφοράς 150 kV που διέρχονταν εντός του γηπέδου του Σταθμού Μετατροπής Κουμουνδούρου.
γ) Κατασκευή νέου σταθμού μετατροπής VSC AC/DC δύο πόλων στη Δαμάστα του Νομού Ηρακλείου.
δ) Κατασκευή νέου υποσταθμού GIS 150kV στην Κρήτη για σύνδεση του Σταθμού Μετατροπής Δαμάστας με το υφιστάμενο σύστημα μεταφοράς 150 kV της Κρήτης.
ε) Κατασκευή και εγκατάσταση καλωδίου DC, που συνδέει τους σταθμούς μετατροπής της Αττικής με την Κρήτη. Αυτός ο σύνδεσμος καλωδίων περιλαμβάνει:
i) Δύο υπόγεια καλώδια υπερυψηλής τάσης 500 kV συνεχούς ρεύματος μήκους περίπου 32 χιλιομέτρων (2 x 32 χλμ.), από τον σταθμό μετατροπής (Κουμουνδούρου) έως το σημείο προσαιγιάλωσης στην Αττική (Πάχη, Μέγαρα).
ii) Δύο υποθαλάσσια καλώδια υπερυψηλής τάσης 500 kV συνεχούς ρεύματος μήκους περίπου 336 χιλιομέτρων (2 x 336 χλμ.), από το σημείο προσαιγιάλωσης στην Αττική έως το σημείο προσαιγιάλωσης στην Κρήτη (Κορακιά).
iii) Δύο υπόγεια καλώδια υπερυψηλής τάσης 500 kV συνεχούς ρεύματος μήκους περίπου 11 χλμ. (2 x 11 χλμ.) από το σημείο προσαιγιάλωσης στην Κρήτη (Κορακιά, Ηράκλειο) μέχρι τον σταθμό μετατροπής AC / DC στη Δαμάστα Κρήτης.
στ) Αναβάθμιση και υπογειοποίηση μικρών τμημάτων των υφιστάμενων εναέριων γραμμών μεταφοράς 150kV στην Κρήτη, για τη σύνδεση του νέου υποσταθμού 150kV GIS με το σύστημα μεταφοράς 150 kV της Κρήτης.
ζ) Προσθήκη δύο νέων πυλών γραμμών μεταφοράς 150 kV στον υπάρχοντα υποσταθμό Λινοπεραμάτων
η) Μελέτη βυθού για τον σχεδιασμό της όδευσης των δύο υποθαλάσσιων καλωδίων υπερυψηλής τάσης 500 kV.
θ) Κατασκευή δύο (2) σταθμών ηλεκτροδίων, έναν στο ακατοίκητο νησί Σταχτοροή που βρίσκεται σε απόσταση 19 χλμ. από τη Πάχη Μεγάρων και έναν στην ευρύτερη περιοχή της Κορακιάς σε απόσταση περίπου 10,6 χλμ. από το σταθμό μετατροπής της Δαμάστας (Κρήτη).
ι) Επιπρόσθετα για την παρακολούθηση και σύνδεση των σταθμών αυτών θα κατασκευασθεί και θα εγκατασταθεί καλώδιο μέσης τάσης συνεχούς ρεύματος (MVDC) μήκους περίπου 51 χλμ. για την πλευρά της Αττικής (32 χλμ. χερσαίο και 19 χλμ. υποβρύχιο) και περίπου 15 χλμ. για την πλευρά της Κρήτης (11 χλμ. χερσαίο και 4 χλμ. υποβρύχιο). Το καλώδιο μέσης τάσης θα συνοδεύεται καθ’ όλη την διαδρομή από καλώδιο οπτικών ινών που θα εξυπηρετεί την επικοινωνία των σταθμών ηλεκτροδίου.
ια) Κατασκευή και τοποθέτηση δύο (2) καλωδίων οπτικών ινών για την επικοινωνία των Σταθμών Μετατροπής.
Οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα με την απόφαση, το έργο έχει, μεταξύ άλλων, τους εξής στόχους:
α) Εξασφάλιση της ομαλής, αξιόπιστης και µε οικονομικότερο τρόπο τροφοδότησης µε ηλεκτρική ενέργεια της Κρήτης σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση.
β) Μείωση της επιβάρυνσης που προκαλείται στο περιβάλλον της Κρήτης από τους υφιστάμενους πετρελαϊκούς σταθμούς παραγωγής, οι οποίοι λειτουργούν πλησίον κατοικημένων και τουριστικών περιοχών, με τον σταδιακό περιορισμό της λειτουργίας τους.
γ) Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), καθώς η λειτουργία των υφιστάμενων πετρελαϊκών σταθμών για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα αντικατασταθεί από μονάδες φυσικού αερίου.
δ) Αύξηση της δυνατότητας εκμετάλλευσης του πλούσιου αιολικού και ηλιακού δυναμικού της περιοχής.
ε) Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της τουριστικής δραστηριότητας, που είναι και ο σημαντικότερος οικονομικός τομέας της Κρήτης καθώς συνεισφέρει κατά 50% περίπου στο ΑΕΠ του νησιού.
Όσον αφορά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου εκτιμάται σε πέντε έτη.
Η διαδικασία χρηματοδότησης
Περαιτέρω προβλέπεται ότι το έργο θα χρηματοδοτηθεί σε δύο στάδια από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» και από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή 2021-2027» μετά από σχετική αξιολόγηση που διενεργούν οι αρμόδιες Ειδικές Υπηρεσίες που ασκούν καθήκοντα διαχείρισης.
Στο πλαίσιο αυτό, η χρηματοδότηση θα γίνεται με μεταφορά των πιστώσεων σε δύο έντοκους τραπεζικούς λογαριασμούς, ήτοι έναν λογαριασμό για κάθε στάδιο, που ανοίγονται για το σκοπό αυτό από τον Φορέα Υλοποίησης, ο οποίος θα υποβάλει το αίτημα για την καταβολή της κάθε πληρωμής και το οποίο θα συνοδεύεται από σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγραμμάτων «Περιβάλλον κα Κλιματική Αλλαγή» και «Πολιτική Προστασία»
Όπως προβλέπεται στην ΚΥΑ, ο Φορέας Υλοποίησης δύναται να λάβει προκαταβολή, ίση με το 40% του συνολικού ποσού της επιχορήγησης. Η καταβολή του υπολειπόμενου ποσού της χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων θα γίνεται σταδιακά ανάλογα με την πρόοδο του φυσικού αντικειμένου.
Ακόμη, στον λογαριασμό του Φορέα Υλοποίησης κατατίθενται, πέραν των ποσών χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, τα ποσά που αποτελούν έσοδα κατά τη διάρκεια του έργου π.χ. τόκοι, κατάπτωση εγγυητικών επιστολών, ποινικές ρήτρες κλπ. Τα παραπάνω ποσά καλύπτουν μέρος της χρηματοδότησης από το Π.Δ.Ε. για την υλοποίηση της πράξης.
Με την ολοκλήρωση ο Φορέας Υλοποίησης υποχρεούται να επιστρέψει το υπόλοιπο του λογαριασμού του στον λογαριασμό αδιαθέτων υπολοίπων παρελθόντων οικονομικών ετών που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, καθ’ όσον δε δύναται να το διαθέσει για άλλο σκοπό πέραν αυτού για τον οποίο εγκρίθηκε. Στην περίπτωση που μετά την ολοκλήρωση του έργου, το τμήμα του κόστους του που προκύπτει μετά την αφαίρεση της χρηματοδότησης μέσω του Π.Δ.Ε., δύναται να ανακτηθεί από άλλες πηγές, ο Φορέας Υλοποίησης θα πρέπει να υποβάλλει στην Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ όλα τα στοιχεία που σχετίζονται με τις άλλες πηγές χρηματοδότησης.
Ακόμη, σε περίπτωση που από τον έλεγχο των στοιχείων προκύψει η υπερκάλυψη του συνολικού κόστους του έργου από όλες συνολικά τις πηγές χρηματοδότησης, ο Φορέας Υλοποίησης υποχρεούται να επιστρέψει το επιπλέον ποσό της χρηματοδότησης του Π.Δ.Ε εντόκως, στο λογαριασμό αδιαθέτων υπολοίπων παρελθόντων οικονομικών ετών.
Σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, Αριάδνη Interconnection έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση πέραν του ΕΣΠΑ, με 200 εκατ. ευρώ που προέρχονται από ίδια κεφάλαια, 200 εκατ. ευρώ από ομολογιακό δάνειο της Eurobank και 200 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Όσον αφορά το ίδιο το project, η κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και προς το τέλος του έτους θα έχουν ολοκληρωθεί τα τεχνικά έργα που εκτελούνται στο εργοτάξιο της Δαμάστας. Αμέσως μετά θα αρχίσει η εισαγωγή και εγκατάσταση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, ώστε στο τέλος του 2024 να ξεκινήσει δοκιμαστικά η ηλέκτριση της νέας διασύνδεσης.
Παράλληλα, στην επόμενη φάση, της πρόσβασης στο VDR, περνάει και ο διαγωνισμός για την πώληση του 20% της Αριάδνη Interconnection. Mε βάση τα στοιχεία που θα αντλήσουν, στη συνέχεια οι 4 υποψήφιοι μνηστήρες θα καταθέσουν τις δεσμευτικές προσφορές τους.
Υπενθυμίζεται ότι στους υποψήφιους μετόχους της Αριάδνη Interconnection συμπεριλαμβάνονται η κοινοπραξία Macquarie Super Core Infrastructure Fund και Phaethon Holdings του ομίλου Κοπελούζου, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο διαχειριστής του ιταλικού δικτύου Terna SpA, και η κινεζική State Grid International Development Belgium που αποτελεί μέτοχο μειοψηφίας στον ΑΔΜΗΕ με 24%
