Προς τα… δυτικά της Αττικής και της Θεσσαλονίκης «στοχεύουν» πλέον, μεταξύ άλλων περιοχών, σημαντικά μέσα σταθερής τροχιάς, όπως ο Προαστιακός ή το Μετρό. Πρόκειται για περιοχές που παραδοσιακά, ανάμεσα στα άλλα, «φιλοξενούν» επιχειρήσεις, βιομηχανίες, logistics κ.α., ενώ έχει καταγραφεί, π.χ. στη Θεσσαλονίκη, μετά και από σχετικές μελέτες, ότι η πόλη αναπτύσσεται προς τα δυτικά, γίνονται μεγάλες επενδύσεις (αποθηκευτικά κέντρα, κτήρια γραφείων κ.α.), κατά συνέπεια, θεωρείται κρίσιμη η επέκταση των Μέσων Μεταφοράς προς τα εκεί. Παράλληλα, έχει εκτιμηθεί ότι οι κάτοικοι και εργαζόμενοι, όπως και οι εταιρείες, των περιοχών αυτών θεωρούνται απομακρυσμένοι από τα αστικά κέντρα αλλά και από άλλες βασικές υποδομές (λιμάνια, αεροδρόμια). Κατά συνέπεια, οι διασυνδέσεις αυτές θα αναβαθμίσουν ολόκληρες περιοχές και θα εξυπηρετήσουν πολίτες και επιχειρήσεις.
Τα σχέδια για το Μετρό
Ήδη, για παράδειγμα, στην Αττική έχουν ξεκινήσει οι αρχικές ενέργειες – εργασίες για την αναβάθμιση του Προαστιακού προς τα Δυτικά (ανάδοχος ΜΕΤΚΑ), έργο άνω των 100 εκατ. ευρώ, ενώ «τρέχει» από καιρό ο διαγωνισμός για την επέκταση της Γραμμής 2 του Μετρό προς Ίλιον (500-600 εκατ. ευρώ, εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί τουλάχιστον 67.000 επιβάτες ημερησίως ), με ισχυρούς διεκδικητές (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat – ΑΚΤΩΡ, ΜΕΤΚΑ, ΑΒΑΞ κ.α.) που θα αναβαθμίσει περιοχές της Αθήνας. H ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ, έχει εντάξει στο πρόγραμμά της την κατασκευή της Επέκτασης της Γραμμής 2 μετά τον Σταθμό «Ανθούπολη» προς την περιοχή του Ιλίου και Αγίου Νικολάου, και περαιτέρω μελλοντικά προς τις Αχαρνές.
Η εν λόγω επέκταση έχει σχεδιασθεί με σκοπό την εξυπηρέτηση πολλών πυκνοκατοικημένων περιοχών των Δυτικών Προαστίων, τη μελλοντική αύξηση της δικτύωσης των Γραμμών Μετρό με την πρόβλεψη ανταπόκρισης στον Σταθμό «Ίλιον» με τη μελλοντική επέκταση της Γραμμής 4 προς Πετρούπολη και τη μελλοντική επέκταση προς Αχαρνές. Η επέκταση, για παράδειγμα προς Μενίδι – Αχαρνές, θα εξυπηρετεί μεγάλους δήμους, όπως Αγίων Αναργύρων – Καματερού, Φυλής και Αχαρνών – Θρακομακεδόνων, που ξεπερνούν τους 220.000 κατοίκους, ενώ η επιβατική κίνηση εκτιμάται ότι θα φτάσει συνολικά τους 51.000 χρήστες ημερησίως. Ο δήμος Ιλίου έχει πληθυσμό σχεδόν 65 χιλ. κατοίκων ενώ αυτός της Πετρούπολης σχεδόν 59 χιλ. κατοίκους. Αρα, μόνο για αυτούς τους Δήμους, συνολικά έχουμε να κάνουμε με σχεδόν 350 χιλ. κατοίκους που μπορούν να εξυπηρετούνται στο μέλλον από το Μετρό.
Την ίδια ώρα, οι μελέτες και τα σχέδια του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αλλά και της Ελληνικό Μετρό «δείχνουν» προς τα δυτικά ή έστω τα βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης, ήτοι προς νέες γραμμές ή επεκτάσεις του Μετρό, όπως ήδη έχει αναδείξει το insider.gr, με την πόλη να αναπτύσσεται προς εκεί. Πρόσφατα, για τη δημιουργία νέας γραμμής ο Υφυπουργός Υποδομών επεσήμανε ότι η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης κατέδειξε ότι η μεγαλύτερη ανάγκη βρίσκεται στη Βορειοδυτική Θεσσαλονίκη. Όμως, η επέκταση αυτή προϋποθέτει πρωτίστως να δοθεί η βασική γραμμή και να βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι. Ο κ. Ταχιάος αναφέρθηκε στις γραμμές προς τα δυτικά με δύο διακλαδώσεις, η μία προς τη Σταυρούπολη και τα νοσοκομεία και η δεύτερη προς τους Αμπελόκηπους και Εύοσμο.
Η δεύτερη γραμμή θα διατρέχει το πολεοδομικό συγκρότημα. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει δύο κλάδους προς τα δυτικά με 8 σταθμούς και 10,75 χλμ. Ο πρώτος κλάδος είναι από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τον Εύοσμο και περιλαμβάνει τους σταθμούς: Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός (σύνδεση με τη γραμμή 1), ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ, ΜΕΝΕΜΕΝΗ, ΕΥΟΣΜΟΣ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ, ΑΝΩ ΕΥΟΣΜΟΣ ενώ στο τέρμα της γραμμής χωροθετείται και το νέο Αμαξοστάσιο που θα εξυπηρετεί την νέα αυτή γραμμή. Ο δεύτερος δυτικός κλάδος ξεκινά επίσης από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και μέχρι το Κορδελιό. Έχει κοινούς τους σταθμούς ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ και στη συνέχεια με τους συνεχίζει με τους σταθμούς ΚΤΕΛ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ και ΚΟΡΔΕΛΙΟ.
Το road map για τον Δυτικό Προαστιακό Θεσσαλονίκης
Επίσης, φαίνεται ότι πλέον προχωρούν γρηγορότερα οι διαγωνιστικές διαδικασίες, αν και ήδη έχουν… καθυστερήσει βάσει αρχικών σχεδίων, για την ανάπτυξη του Δυτικού Προαστιακού Θεσσαλονίκης. Το έργο του Δυτικού Προαστιακού Θεσσαλονίκης προχωρά μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου και ήταν ένα από τα 6 που είχε δημοπρατήσει η ΕΡΓΟΣΕ με στόχο να συνδέσει βασικά λιμάνια της χώρας με το κεντρικό σιδηροδρομικό δίκτυο (τα άλλα προς Ραφήνα, Λαύριο, Πάτρα, συν τα μεγάλα σε προϋπολογισμό έργα της Β. Ελλάδας, μέρος των οποίων προχωρά ή βρήκε χρηματοδότηση, όπως το Πύθιο – Ορμένιο ή το Ν. Καρβάλη – Τοξότες). Τα περισσότερα εξ αυτών «κόλλησαν» σε τεχνικά θέματα ή, κυρίως, σε χρηματοδότηση, πριν κάποια βρούνε μέρος κεφαλαίων. Ο διαγωνισμός του Δυτικού Προαστιακού Θεσσαλονίκης, που πήγαινε «πακέτο» με τη σύνδεση με τον 6ο προβλήτα του ΟΛΘ, ύψους 53,4 εκατ. ευρώ (με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021-2027) είναι στην τελική φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου και εκτιμάται ότι σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία (αρχές Οκτωβρίου). Θα ακολουθήσει η φάση της υποβολής δεσμευτικών προσφορών, στο πολύ καλό σενάριο στα τέλη του 2024 αν και μάλλον αναμένεται μέσα στο 2025, έτος στο οποίο θα έχουμε, στο αισιόδοξο σενάριο, ανάδοχο και συμβασιοποίηση.
Αν όλα πάνε καλά, ενδέχεται προς τα τέλη 2027 (ή λίγο μετά) το έργο να ολοκληρωθεί. Να αναφέρουμε ότι στην αρχική φάση συμμετείχαν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ – Μυτιληναίος (METKA), Intrakat, ΑΒΑΞ (με Alstom). Ωστόσο, η εξαγορά της ΑΚΤΩΡ (τότε όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ) από την Intrakat «ανακάτεψε την τράπουλα» και προφανώς θα προέκυψαν διαφοροποιήσεις στους συμμετέχοντες, αν τελικά φτάσουν όλοι μέχρι την υποβολή προσφοράς. Όπως σημείωσε προ ημερών σε σχετικό συνέδριο για τις υποδομές ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, κ. Χρήστος Παληός, το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή μιας μεγάλης σιδηροδρομικής γέφυρας μήκους 1 χλμ. που αντικαθιστά τη σημερινή ισόπεδη σύνδεση του λιμένα από την Πύλη 11 και την ανάπτυξη δικτύου προαστιακού σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη με 7 νέες σιδηροδρομικές στάσεις. Πάντως, υπάρχουν αιτήματα από φορείς για την όσο το δυνατόν διεύρυνση του δικτύου ώστε να εξυπηρετεί περισσότερες επιχειρήσεις (και πολίτες), οπότε, μένει να «κλειδώσουν» οι γραμμές και ο αριθμός των στάσεων.
Το έργο εκτιμάται ότι, μαζί με το υπό ανάπτυξη δίκτυο του Μετρό Θεσσαλονίκης, θα αποτελέσει μία ακόμα επιλογή μέσου σταθερής τροχιάς της πόλης, θα προσφέρει «ανάσα» στις μετακινήσεις μέσω των αστικών σιδηροδρομικών γραμμών. Υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν οφέλη στη βελτίωση της καθημερινής μετακίνησης των πολιτών, στην εξυπηρέτηση χιλιάδων εργαζόμενων και επιχειρήσεων δραστηριοποιούνται στη δυτική πλευρά της πόλης, στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της περιβαλλοντικής ρύπανσης, αλλά και στην ισόρροπη ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης. Μερικές από τις περιοχές που θα εξυπηρετούνται είναι η Σίνδος, το Καλοχώρι, τα Διαβατά, η Μενεμένη, η Διαλογή, το Κορδελιό, ο Εύοσμος και η Επτάλοφος.
Πώς προχωρά ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής
«Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής, που ξεκίνησε με την υπογραφή της σύμβασης τον Δεκέμβριο του 2023, τρέχει με ικανοποιητικούς ρυθμούς, υπήρξαν ωστόσο “αγκάθια”, τα οποία σχετίζονται με τις απαλλοτριώσεις. Το 90% αυτών των ζητημάτων έχει επιλυθεί και μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου θα διευθετηθεί και το υπόλοιπο 10%, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα», τόνισε προς ημερών ο κ. Τερεζάκης, Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΣΕ, μιλώντας σε συνέδριο για τις υποδομές (7ο ITC), αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο εξάμηνης παράτασης (έως μέσα 2026) εξαιτίας της πολυπλοκότητας του έργου, αλλά και της προαίρεσης για επέκταση του μέσου στο κέντρο της πόλης των Μεγάρων στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό. Παρέθεσε τα οφέλη του έργου, σημειώνοντας πως «όχι μόνο θα διευκολύνει περιοχές με πληθυσμό που απασχολείται σε βιομηχανίες της ευρύτερης περιοχής, αλλά κατά μήκος του οργανώνεται αυτή τη στιγμή ένας μεγάλος αριθμός logistics centers τα οποία θα εξυπηρετηθούν από το τρένο, ενώ παράλληλα θα μειωθεί ο φόρτος των βαρέων οχημάτων που κυκλοφορούν στον άξονα ΠΑΘΕ». Όπως είπε, ένα τρένο του Προαστιακού Δυτικής Αττικής ισούται με την κυκλοφορία 15 – 20 βαρέων οχημάτων στον οδικό άξονα.
Το έργο αναβάθμισης του υφιστάμενου Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής και συγκεκριμένα το Τμήμα Άνω Λιόσια – Νέος Σ.Σ. Μεγάρων – Π.Σ. Μεγάρων, ύψους 100 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), με ανάδοχο τη ΜΕΤΚΑ του ομίλου Metlen, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), και θα συνδέει τη Δυτική Αττική με την Αθήνα, τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τον Πειραιά και το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο. Το έργο αφορά στην κατασκευή νέου κλάδου προαστιακού σιδηρόδρομου από τα Άνω Λιόσια έως τα Μέγαρα, εντός του υφιστάμενου σιδηροδρομικού διαδρόμου της παλαιάς σιδηροδρομικής γραμμής προς Πελοπόννησο. Συνοπτικά, το αντικείμενο του έργου αφορά την κατασκευή μονής γραμμής μήκους 36 χλμ. στα δυτικά της Αθήνας, από τα Άνω Λιόσια μέχρι τον παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό Μεγάρων, πάνω στον άξονα της μετρικής γραμμής των ΣΠΑΠ, εξυπηρετώντας τις πυκνοκατοικημένες περιοχές Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Νερακίου, Νέας Περάμου και Μεγάρων.
Επιπροσθέτως, θα εξυπηρετεί και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ Ασπροπύργου και Ελευσίνας, τα Ναυπηγεία Ελευσίνας καθώς και έναν σημαντικό αριθμό άλλων εγκαταστάσεων.
Ειδικότερα, αφορά στην ανακαίνιση της επιδομής της Σ.Γ. με νέα υλικά και πιστοποίησή της στις αρχές Διαλειτουργικότητας και περιλαμβάνει εγκατάσταση συστήματος εναέριας γραμμής επαφής τύπου τρόλεϊ 25kV/50 Hz, εγκατάσταση συστήματος σηματοδότησης με ETCS L1 με τηλεδιοίκηση και πληροφοριακά συστήματα σταθμών, συστήματα τηλεπικοινωνιών και Η/Μ εγκαταστάσεις στους σταθμούς και στάσεις του έργου (ΕΛΠΕ Ασπροπύργου, Ασπρόπυργος, Ελευσίνα, ΕΛΠΕ Ελευσίνας, Λουτρόπουργος, Νέα Πέραμος, Μέγαρα (ΣΓΥΤ) και Παλαιός Σ.Σ. Μεγάρων). Το τελικό έργο θα περιλαμβάνει την ηλεκτροκίνηση και τη σηματοδότηση – Τηλεδιοίκηση με διασυνδέσεις με την Σιδηροδρομική Γραμμή Υψηλών Ταχυτήτων (ΣΓΥΤ). Στον προϋπολογισμό του έργου περιλαμβάνεται και ο κλάδος γραμμής προς τον παλαιό σταθμό Μεγάρων, η κατασκευή του οποίου αποτελεί δικαίωμα προαίρεσης που ενεργοποιείται με την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για το εν λόγω τμήμα.
