Αυξάνονται και πληθύνονται, με ανησυχητικούς ρυθμούς, τα λουκέτα στις βιομηχανίες της Βόρειας Ελλάδας τα τελευταία χρόνια με το επενδυτικό αφήγημα της κυβέρνησης να εμφανίζει σοβαρές ρωγμές.
Πάνω από 200 εργαζόμενοι τίθενται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας στην Κεντρική Μακεδονία μέσα στο 2024 με την αποβιομηχάνιση να χτυπά δυνατά την πόρτα της περιοχής, καθιστώντας την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μάλλον ουτοπική επιδίωξη παρά ρεαλιστικό στόχο.
Η βιομηχανία στο… απόσπασμα
Με αφορμή την αποχώρηση της Cisco από την Θεσσαλονίκη, θέμα που ανέδειξε με δημοσίευμά του ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», θέτοντας και το ερώτημα κατά πόσο η επένδυση της εταιρείας ωφέλησε την πόλη, επιχειρούμε μία αναδρομή στο ντόμινο λουκέτων σε μεταποιητικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας.
Fieratex
Με νύχια και με δόντια παλεύει να αποφύγει το λουκέτο η Fieratex, άλλοτε ηγέτιδα δύναμη στην κλωστοϋφαντουργία, το τελευταίο κρούσμα στην παραγωγική παρακμή της Βόρειας Ελλάδας.
Η διοίκηση της εταιρείας, με έδρα τη Νέα Σάντα Κιλκίς, επικαλείται την έλλειψη παραγγελιών από το εξωτερικό στο πλαίσιο της γενικότερης πτωτικής πορείας του κλάδου της ένδυσης πανευρωπαϊκά για να δικαιολογήσει την απόφασή της να μπουν οι 100 εργαζόμενοι στην παραγωγή σε διαθεσιμότητα για έναν μήνα, αφού έτσι θα της δοθεί πίστωση χρόνου για να εξασφαλίσει νέες παραγγελίες.
Η Fieratex ιδρύθηκε το 1988 από την οικογένεια Ανεζουλάκη. Από την αρχή η επιχείρηση ήταν κάθετα δομημένη, που σημαίνει πως η ποιότητα και το κόστος ήταν πάντα ελεγχόμενα.
Οι βιομηχανικές της εγκαταστάσεις 58.000 m2 βρίσκονται 30 χιλιόμετρα από το λιμάνι και το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης και γειτονεύουν με τις βαλκανικές χώρες FYROM, Βουλγαρία, Αλβανία και την Τουρκία.
Βαρβαρέσος
Τίτλους τέλους έριξε τον περασμένο μήνα η κλωστοϋφαντουργία Βαρβαρέσος. Η διοίκηση της εισηγμένης νηματουργίας με 3 εργοστάσια και έδρα τη Νάουσα ανακοίνωσε στους εργαζόμενους την απόλυσή τους και την παύση της παραγωγής.
Η απόσυρση του ενδιαφέροντος του στρατηγικού επενδυτή που φέρεται να είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να μπει στην εταιρεία έριξε την αυλαία στην επιχείρηση, στέλνοντας στην ανεργία 130 άτομα.
H εταιρεία που βολόδερνε χρόνια αντιμετωπίζοντας χρηματοδοτική ασφυξία, κατέθεσε αίτηση λήψης προληπτικών μέτρων τον Φεβρουάριο του 2022, με την προστασία από τους πιστωτές να λήγει τον Ιανουάριο του 2023. Έκτοτε βρέθηκε χωρίς τραπεζική χρηματοδότηση, ενώ παράλληλα αριθμός εργαζομένων προχώρησε σε επίσχεση εργασίας και υπήρξαν καταγγελίες δανείων.
Με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2023 ο κύκλος εργασιών της σημείωσε κάθετη πτώση στα 1,47 εκατ. ευρώ έναντι 4,46 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2022, με το μεγαλύτερο των πωλήσεων (94,1%) να προέρχονται από το εξωτερικό.
Το καθαρό αποτέλεσμα ήταν αρνητικό κατά 4,54 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 3,47 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο διάστημα της.
Λόγω των συνεχών ζημιογόνων χρήσεων κατά τα τελευταία χρόνια, τόσο τα ίδια κεφάλαια της εισηγμένης (-30,8 εκατ. ευρώ) όσο και το κεφάλαιο κίνησης (-47 εκατ. ευρώ) έχουν καταστεί αρνητικά.
Η εταιρεία κατά την 30η Ιουνίου 2023 απασχολούσε 135 εργαζόμενους έναντι 159 εργαζομένων κατά την 30η Ιουνίου 2022.
Sonoco
Με τη διαδικασία εκκαθάρισης της Sonoco Hellas Α.Ε. να έχει ξεκινήσει από τις 29 Μαρτίου 2024, η αμερικανική πολυεθνική εταιρεία χαρτοποιίας Sonoco αποχώρησε τον Απρίλιο από την ελληνική αγορά, στέλνοντας στην ανεργία πάνω από 90 εργαζόμενους στα δύο εργοστάσια που διατηρεί στο Σταυροχώρι του Κιλκίς (παραγωγή) και στη Νεοχωρούδα της Θεσσαλονίκης (μεταποίηση).
Η πολυεθνική ρίχνει την ευθύνη για το λουκέτο στο «δυσμενές οικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας» σε συνδυασμό με «το μικρό μέγεθος της εγχώριας αγοράς». Η ελληνική παραγωγή της χαρτοποιίας Sonoco, η οποία πήγαινε κατά κύριο λόγο σε αγορές του εξωτερικού, θα μεταφερθεί στα ιταλικά εργοστάσια της αμερικανικής πολυεθνικής, διασφαλίζοντας μικρότερο παραγωγικό κόστος, γεγονός το οποί θα πρέπει να κρούσει ηχηρότατα καμπανάκια για τα κίνητρα που παρέχει η η χώρα στους επενδυτές.
Eβαπορέ «Βλάχας»
Ο παραγωγικός κατήφορος ξεκίνησε το 2019 με το κλείσιμο του εργοστασίου της ΔΕΛΤΑ στο Πλατύ Ημαθίας όπου παραγόταν το «Γάλα Βλάχας εβαπορέ».
Πριν η γαλακτοβιομηχανία και γενικότερα ο όμιλος Vivartia περάσει στον έλεγχο της CVC Capital η τότε ιδιοκτήτρια Marfin Investment Group αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο του Πλατέως, μετά από 45 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, γιατί κρίθηκε ασύμφορο, ενώ η παραγωγή μετακόμισε σε άλλες χώρες. Πάνω από 70 εργαζόμενοι πέρασαν στην ανεργία.
Διεύρυνση περιφερειακών ανισοτήτων
Το ντόμινο των λουκέτων τα τελευταία χρόνια (ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα), μαρτυρά ότι η αποβιομηχάνιση υποσκάπτει την ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού της χώρας, την ώρα που το χάσμα Αθήνας – περιφέρειας επιδεινώνεται με ραγδαίους ρυθμούς.
Στο πλαίσιο αυτό, ζoυν και βασιλεύουν οι περιφερειακές ανισότητες με την κατάσταση που επικρατεί στο επιχειρείν να απεικονίζει με εύγλωττο τρόπο το ολοένα και διευρυνόμενο χάσμα ανισοτήτων στην Ελλάδα, την ώρα που η περιφερειακή ανάπτυξη έχει αναδειχτεί σε βασικό στρατηγικό στόχο πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. H μείωση των διαπεριφερειακών ανισοτήτων μάλιστα αποτελεί βασικό πυλώνα για την ενίσχυση των θεμελίων του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Ελλάδα απέχει… πολλά χιλιόμετρα από την επίτευξη του στόχου για κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ των περιφερειών. Η οικονομική δραστηριότητα συγκεντρώνεται στις περιφέρειες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, όπου πραγματοποιείται πάνω από το μισό των συνολικών επενδύσεων. Η περιφέρεια Αττικής συνεισφέρει σχεδόν το μισό του συνολικού ΑΕΠ, πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων και πάνω από το μισό των συνολικών εξαγωγών, βάσει μελέτης του ΙΟΒΕ.
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παρουσιάζει έντονες αποκλίσεις (στην Αττική καταγράφεται με διαφορά και το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ), ενώ σημειώνεται υψηλή αναπτυξιακή δυναμική των περιφερειών της νησιωτικής Ελλάδα σε σχέση με τις περιφέρειες της ηπειρωτικής Ελλάδας, αν μη τι άλλο ενθαρρυντικό δείγμα με τον τουρισμό να «κρύβει» την απάντηση.
Συγκεκριμένα, στις επιχειρήσεις της Αττικής απασχολείται ανά επιχείρηση σχεδόν διπλάσιος αριθμός εργαζομένων, ενώ και ο κύκλος εργασιών ανά επιχείρηση στην περιφέρεια Αττικής είναι σχεδόν τετραπλάσιος σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος στην Κεντρική Μακεδονία.
Ενέργεια, πράσινη μετάβαση, ψηφιακός μετασχηματισμός
Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιομηχανία και ειδικότερα ο τομέας της μεταποίησης, σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ συνοψίζονται στην πράσινη μετάβαση, στη στρατηγική αυτονομία, απαραίτητη σε καιρούς σημαντικών γεωπολιτικών εξελίξεων, στο κόστος ενέργειας, στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την καινοτομία και το ανθρώπινο δυναμικό καθώς και στην ανάγκη χρηματοδότησης και ύπαρξης κανονιστικού πλαισίου επενδύσεων.
