Με οξύ τρόπο θέτει πλέον η γερμανική βιομηχανία το ζήτημα της χρηματοδότησης της με στόχο την παραπέρα πράσινη μετάβαση.
Κοινή φαίνεται να είναι η άποψη στου κύκλους της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ότι μόνο μόνο με κρατική στήριξη, μπορεί να αντιμετωπιστεί η μαζική αύξηση των επενδυτικών απαιτήσεων στον τομέα της ενέργειας.
Ωστόσο διαφέρουν οι προσεγγίσεις σε σχέση με το ακριβές περιεχόμενο αυτής της στήριξης τόσο στο εσωτερικό της γερμανικής βιομηχανίας, όσο και στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού δεδομένων των ολοένα και λιγότερων περιθωρίων δημοσιονομικής επιβάρυνσης.
Η Κέρστιν Αντρέ (Kerstin Andreae), επικεφαλής της Γερμανικής Ένωσης Βιομηχανιών Ενέργειας και Υδάτων (BDEW), δήλωσε στην Handelsblatt πως «οι πολιτικοί πρέπει να δημιουργήσουν ένα επενδυτικό πλαίσιο που να υποστηρίζει την υλοποίηση οικονομικά ελκυστικών έργων ενεργειακής μετάβασης».
Αυτό που χρειάζεται είναι «επαρκείς και αξιόπιστες μακροπρόθεσμες αποδόσεις – τόσο για την ενεργειακή βιομηχανία όσο και για τους ιδιώτες επενδυτές». Εκτός από ελκυστικές συνθήκες για τους επενδυτές, απαιτείται επίσης «επαρκής χρηματοδότηση» από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. «Τα ιδιωτικά κεφάλαια μπορούν μόνο να τα συμπληρώσουν», δήλωσε η Αντρέ.
Η ανάγκη των ενεργειακών εταιρειών για επενδύσεις αυξάνει επίσης την πίεση στους ηγέτες της κυβέρνησης συνασπισμού στη Γερμανία σε ο,τι αφορά στη διαμάχη για τον προϋπολογισμό. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP) επιθυμεί να αποφύγει πάση θυσία το πρόσθετο χρέος και απορρίπτει τις προτάσεις χρηματοδότησης που υποβάλλουν οι εταίροι του στον συνασπισμό,δηλαδή το SPD και οι Πράσινοι.
Αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, τη μετατροπή των επιχορηγήσεων προς την εταιρεία αυτοκινητοδρόμων ή την Deutsche Bahn (Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι) σε δάνεια.
Ως εναλλακτική λύση, ο πρωθυπουργός της Βάδης-Βυρτεμβέργης, Βίνφριντ Κρέτσμαν (Winfried Kretschmann) από το Κόμμα των Πρασίνων έριξε το περασμένο Σαββατοκύριακο στο τραπέζι την ιδέα για ένα ειδικό ταμείο για επείγουσες επενδύσεις σε υποδομές. Ο Ομοσπονδιακός Σύνδεσμος της Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI) είχε κάνει και προηγουμένως αυτή την πρόταση.
Ο ενεργειακός τομέας αντιμετωπίζει μια ιστορική πρόκληση – και είναι δαπανηρή. Προκειμένου να επιτευχθούν οι πολιτικοί στόχοι για την προστασία του κλίματος, οι εταιρείες του τομέα δεν πρέπει μόνο να επενδύσουν μαζικά στην επέκταση των φωτοβολταϊκών και της αιολικής ενέργειας. Πρέπει επίσης να προωθήσουν την επέκταση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη δυνατοτήτων παραγωγής υδρογόνου.
Και πρέπει να βρουν χρήματα για εφεδρικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση φυσικού αερίου, εγκαταστάσεις αποθήκευσης, δίκτυα θέρμανσης και υποδομές φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αυτό καθιστά αναγκαίο να αυξηθεί ο όγκος των επενδύσεων κατά τρεις φορές σε σύγκριση με τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο – και μάλιστα σε βάθος πολλών ετών.
Και πρέπει να συγκεντρώσουν χρήματα για εφεδρικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, εγκαταστάσεις αποθήκευσης, δίκτυα θέρμανσης και υποδομές φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αυτό απαιτεί τριπλασιασμό του όγκου των επενδύσεων σε σύγκριση με τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο – και μάλιστα σε βάθος πολλών ετών.
Μια έρευνα σε 162 εταιρείες-μέλη της VKU που διεξήχθη πρόσφατα από την Ένωση Τοπικών Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (VKU) και την ελεγκτική και συμβουλευτική εταιρεία PwC κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μπορούν να καλύψουν μόνο το 30% των επενδυτικών τους αναγκών με εσωτερική χρηματοδότηση, δηλαδή από τους δικούς τους πόρους.
Μόνο το 53% των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα αναμένουν ότι θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα τις αναγκαίες επενδύσεις μέσω τραπεζικών δανείων.
Σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι ακόμη σαφές από πού θα προέλθουν τα νέα ίδια κεφάλαια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μόνο το 30% των εταιρειών-μελών της VKU που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν αύξηση κεφαλαίου με τους υφιστάμενους μετόχους. Μόνο το 27% θα εξέταζε το ενδεχόμενο αύξησης των ιδίων κεφαλαίων του μέσω νέων μετόχων.
Η υψηλότερη απόσβεση θα ενίσχυε την οικονομική ισχύ
Το αφεντικό της BDEW, Κέρστιν Αντρέ, πιστεύει ότι είναι απαραίτητος ένας συνδυασμός διαφορετικών χρηματοδοτικών μέσων και συνοδευτικών κυβερνητικών μέτρων.
Συγκεκριμένα, η BDEW ζητά βελτίωση του φορολογικού πλαισίου προκειμένου να ενισχυθεί η εσωτερική χρηματοδοτική δύναμη των επιχειρήσεων. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί, για παράδειγμα, μέσω βελτιωμένων όρων απόσβεσης.
Σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι ακόμη σαφές από πού θα προέλθουν τα νέα ίδια κεφάλαια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μόνο το 30 % των εταιρειών-μελών της VKU που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν αύξηση κεφαλαίου με τους υφιστάμενους μετόχους. Μόνο το 27 % θα εξέταζε το ενδεχόμενο αύξησης κεφαλαίου μέσω νέων μετόχων.
Εδώ και χρόνια, οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύων διαμαρτύρονται ότι το πλαίσιο είναι πολύ αυστηρό και ότι οι αποδόσεις είναι ανεπαρκείς σε διεθνή σύγκριση. Αυτό καθιστά δύσκολη την αναζήτηση επενδυτών. Η Αντρέ δήλωσε ότι τα κεφάλαια αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντικός ανταγωνισμός. «Σε αυτό το πλαίσιο, το προφίλ απόδοσης-κινδύνου πρέπει να είναι σωστό για τους επενδυτές», δήλωσε.
Ωστόσο, οι πολιτικοί δυσκολεύονται να ικανοποιήσουν την απαίτηση του κλάδου για υψηλότερες αποδόσεις του δικτύου. Αυτό συμβαίνει επειδή οι υψηλότερες αποδόσεις για τις εταιρείες θα αποβούν εις βάρος των πελατών. Αυτοί χρηματοδοτούν τα δίκτυα μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Σε πολλές περιπτώσεις, τα τέλη δικτύου αντιπροσωπεύουν ήδη περισσότερο από το 30% του λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας.
Ταμείο ενεργειακής μετάβασης για την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης
Πέρυσι, ο κλάδος δημοσίευσε το έγγραφο στρατηγικής «Κεφάλαιο για την ενεργειακή μετάβαση» μαζί με τους συμβούλους διαχείρισης Deloitte, το οποίο περιγράφει μια ποικιλία πιθανών μέσων για τη διευκόλυνση των επενδύσεων. Σε αυτά περιλαμβάνεται ένα «ταμείο ενεργειακής μετάβασης».
Το ταμείο αυτό προορίζεται να παράσχει σε όλες τις ενεργειακές υποεπιχειρήσεις ιδιωτικά κεφάλαια μέσω αφανών συμμετοχών και δικαιωμάτων συμμετοχής στα κέρδη ή παραδοσιακών εταιρικών επενδύσεων. Σύμφωνα με το έγγραφο στρατηγικής, το αρχικό κεφάλαιο του ταμείου θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30 και 50 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το σκεπτικό πίσω από αυτό είναι το εξής: Μέχρι σήμερα, οι επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση έχουν χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από δάνεια.
Ωστόσο, δεδομένου ότι η επενδυτική δραστηριότητα και, ως εκ τούτου, η χρηματοδότηση θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, η ανάληψη περισσότερων δανειακών κεφαλαίων θα μειώσει το ποσοστό ιδίων κεφαλαίων των επιχειρήσεων. «Προκειμένου να παραμείνουν ελκυστικές για τους δανειστές στο μέλλον, ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων πρέπει πρώτα να αυξηθεί και πάλι σε πολλές εταιρείες», αναφέρει η BDEW.
Καθώς τα ίδια κεφάλαια είναι το πιο ακριβό κεφάλαιο στη χρηματοπιστωτική αγορά λόγω του υψηλότερου κινδύνου, οι επαγγελματικές δομές κεφαλαίων και τα μέτρα ελαχιστοποίησης του κινδύνου, όπως οι εγγυήσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις κυβερνήσεις των κρατιδίων, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ελκυστικές συνθήκες για το ταμείο ενεργειακής μετάβασης.
Η πρωτοβουλία για την ανάπτυξη υιοθετεί ορισμένες από τις προτάσεις του κλάδου
Η “Πρωτοβουλία για την ανάπτυξη” που παρουσίασε η γερμανική κυβέρνηση στις 5 Ιουλίου υιοθετεί ορισμένες από τις προτάσεις του ενεργειακού κλάδου. Για παράδειγμα, προβλέπει βελτιωμένους όρους απόσβεσης, ένα «ταμείο μετασχηματισμού ιδίων κεφαλαίων» από την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα KfW και περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας. Από την άποψη του ενεργειακού τομέα, οι προσεγγίσεις αυτές πρέπει τώρα να εφαρμοστούν γρήγορα, με συνέπεια και ρεαλισμό. Εν όψει της συνεχιζόμενης διαμάχης για τον προϋπολογισμό, αυτό είναι πιθανό να είναι δύσκολο.
Η Αντρέ δήλωσε ότι με την αναπτυξιακή πρωτοβουλία, η γερμανική κυβέρνηση «ορθώς τάχθηκε υπέρ της επείγουσας ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας». Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ένα «επενδυτικό τούρμπο που ενισχύει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την επέκταση του δικτύου και την οικονομία του υδρογόνου και εξασφαλίζει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στη Γερμανία».
