Του Tyler Cowen
Το ερώτημα αν η Ευρώπη θα πρέπει να έχει περισσότερο κλιματισμό απασχολεί πρωτίστως τους Ευρωπαίους, φυσικά. Αλλά έχουμε μια περίοδο αιχμής του καλοκαιρινού τουρισμού, οπότε έχει σημασία και για Αμερικανούς όπως εγώ. Ειδικά όταν έχει 35 βαθμούς Κελσίου και μένω στη Σιένα σε μια κατοικία χωρίς κλιματισμό. Ταξίδεψα επίσης στη Φλωρεντία, όπου τα εστιατόρια είχαν κλιματισμό, αλλά (για τα αμερικανικά δεδομένα τουλάχιστον) δεν ήταν αρκετά δυνατά.
Για να μην κατηγορηθώ ότι όλα αυτά γίνονται πολύ προσωπικά, επιτρέψτε μου να αναφέρω μερικούς αριθμούς: Περίπου το 90% των ΗΠΑ διαθέτει κλιματισμό, σύμφωνα με μια εκτίμηση, σε σύγκριση με το 19% της Ευρώπης. Παγκοσμίως, οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ιαπωνία αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα του συνόλου του κλιματισμού.
Αφήνοντας στην άκρη προς το παρόν το αν ο κλιματισμός είναι καλός για τον πλανήτη, είναι χρήσιμο να αναρωτηθούμε αν είναι καλός για τους ανθρώπους. Χωρίς να λάβουμε υπόψη το κόστος του, στο οποίο θα αναφερθώ επίσης, η απάντηση είναι σαφώς ναι.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να μας κάνουν πιο δύστροπους, λιγότερο προσεκτικούς και γενικά λιγότερο υγιείς. Στην Ευρώπη, το ζήτημα είναι ιδιαίτερα πιεστικό στον βορρά, ο οποίος ιστορικά ήταν πιο δροσερός, αλλά λόγω της κλιματικής αλλαγής έχει τώρα πολλές καλοκαιρινές ημέρες με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 32 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, σχεδόν 62.000 Ευρωπαίοι πέθαναν από υπερβολική καλοκαιρινή ζέστη το 2022, ενώ πολλοί ηλικιωμένοι Ευρωπαίοι είναι απλώς ανίκανοι να κινηθούν πολύ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού εξαιτίας της ζέστης.
Ο κλιματισμός προσφέρει κάποια ανακούφιση. Δεν είναι τυχαίο ότι ο αείμνηστος Λη Κουάν Γιου απέδωσε την ανάπτυξη της σύγχρονης Σιγκαπούρης στην έλευση του κλιματισμού. Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι φαίνεται να αναγνωρίζουν την αξία του κλιματισμού, καθώς ο αριθμός των μονάδων κλιματισμού στην ήπειρο έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1990.
Ωστόσο, δεν θα είναι εύκολο να γίνει η Ευρώπη τόσο δροσερή (μιλώντας μόνο από άποψη θερμοκρασίας) όσο η Αμερική. Μεγάλο μέρος της ηπείρου είναι αντιμέτωπο με υψηλότερες τιμές ενέργειας από ό,τι οι ΗΠΑ, και υπάρχουν φόροι – στη Γαλλία είναι 20% στα συστήματα κλιματισμού.
Παράλληλα, πολλοί Ευρωπαίοι διαμαρτύρονται ότι ο τεχνητά ψυχρός αέρας είναι λιγότερο υγιεινός ή λιγότερο ευχάριστος στην αναπνοή – μια άποψη που ο Αμερικανός κατανοεί κάπως. (Εγώ δεν ενοχλούμαι ιδιαίτερα από τη ζέστη και απόλαυσα τον καθαρό αέρα της Σιένα.) Τα ευρωπαϊκά κτίρια είναι επίσης κατά μέσο όρο παλαιότερα από εκείνα των ΗΠΑ και δεν έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να είναι εύκολη η εγκατάσταση των μονάδων κλιματισμού. Έτσι, μπορεί να προκύψουν ζητήματα από τους τοπικούς κανονισμούς και τους νόμους περί διατήρησης της ιστορικότητας.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι έχουν επίσης μια επιλογή που δεν είναι διαθέσιμη στους Αμερικανούς, αν η θερμοκρασία είναι πραγματικά αφόρητη: Μπορούν να πάρουν άδεια ολόκληρο τον Αύγουστο. Μπορούν να κάνουν βουτιές στη Μεσόγειο ή να πάρουν μια γρήγορη πτήση για τη Φινλανδία ή την Ιρλανδία. Το μάθημα ότι οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις περιστάσεις επιβεβαιώνεται από αυτή την πραγματικότητα.
Τι γίνεται με το κόστος του κλιματισμού; Τα συστήματα κλιματισμού καταναλώνουν πολλή ενέργεια και η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή είναι ένας λόγος για να είναι κάποιος διστακτικός απέναντί τους. Η εγκατάσταση κλιματισμού είναι επίσης μια επένδυση που είναι δύσκολη ή δαπανηρή (και να λάβετε πίσω την πλήρη αξία της). Η οικονομική θεωρία υποδεικνύει ότι τέτοιες επενδύσεις συχνά καθυστερούν να αποδώσουν.
Παρόλα αυτά, αν η περισσότερη ζέστη είναι κακή για τους περισσότερους ανθρώπους, φαίνεται περίεργο να γίνεται συζήτηση για την εξάλειψη του κλιματισμού. Τι μήνυμα στέλνει αυτό; “Ο κόσμος θερμαίνεται τόσο γρήγορα που δεν μπορείτε να έχετε κλιματισμό”. Αυτό είναι απίθανο να έχει απήχηση στο κοινό.
Επομένως, το καλύτερο επιχείρημα που μπορεί να προβάλει ένας Αμερικανός για το γιατί η Ευρώπη πρέπει να έχει περισσότερο κλιματισμό είναι το εξής: επειδή οι Ευρωπαίοι το θέλουν. Υπάρχουν πολιτισμικές δυνάμεις που εμποδίζουν τη στροφή προς περισσότερο κλιματισμό και πιο γρήγορα, αλλά η μετάβαση θα γίνει τελικά. Γιατί να μην επιταχύνουμε τον ρυθμό εγκατάστασης και να φτάσουμε στο σημείο όπου το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης είναι πιθανό να καταλήξει ούτως ή άλλως;
Παρ’ όλα αυτά, για εγωιστικούς λόγους δεν επιθυμώ εγώ προσωπικά περισσότερο κλιματισμό στην Ευρώπη. Αν υπήρχε, ίσως περισσότεροι Ευρωπαίοι να περνούσαν περισσότερο χρόνο στη δροσιά των σπιτιών τους και λιγότερο στη ζέστη των εξωτερικών χώρων. Αυτό θα μείωνε την αξία των δημόσιων περιπάτων και των δημόσιων πλατειών, υποβαθμίζοντας την ευρωπαϊκή τουριστική μου εμπειρία. Η ζωή στους δρόμους είναι μια από τις μεγάλες απολαύσεις της Ευρώπης και ένα από τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα έναντι της Αμερικής (με εξαίρεση τη Νέα Υόρκη). Οι Ευρωπαίοι θα την έχαναν επίσης, ακόμη και αν απολάμβαναν επίσης τις κλιματιζόμενες κατοικίες τους.
Σε μια ιδανική περίπτωση, υποθέτω, θέλω μια Ευρώπη όπου το μέρος όπου μένω να έχει κλιματισμό, αλλά πουθενά αλλού να μην υπάρχει. Αυτό είναι εντελώς μη ρεαλιστικό, το παραδέχομαι, και γνωρίζω επίσης ότι η Ευρώπη δεν υπάρχει για να με κάνει ευτυχισμένο. Όλα αυτά σημαίνουν ότι, όσον αφορά τον κλιματισμό, η Ευρώπη είναι πιθανό να αρχίσει να μοιάζει όλο και περισσότερο με τις ΗΠΑ – όπως και θα έπρεπε.
Απόδοση – Επιμέλεια: Στάθης Κετιτζιάν
