Μια γεωτεχνική και δομοστατική προσέγγιση στις προκλήσεις της θεμελίωσης και της ανθεκτικότητας των κατασκευών
Των: Δρ. Κώστα Σαχπάζη, Πολιτικού Μηχανικού, Καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, και Κωνσταντίνας Σαχπάζη, Πολιτικού Μηχανικού
____________________ .. ____________________
Εισαγωγή
Η μακροβιότητα και η ασφάλεια των κτιριακών έργων εξαρτώνται άμεσα από την ορθή συμπεριφορά του συστήματος θεμελίωσης-εδάφους. Μεταξύ των πλέον κρίσιμων παραγόντων που επηρεάζουν αυτή τη συμπεριφορά είναι οι καθιζήσεις του εδάφους έδρασης και η παρουσία ή/και οι μεταβολές των υπόγειων νερών. Οι βλάβες που προκαλούνται από τα φαινόμενα αυτά μπορεί να κυμαίνονται από ήσσονος σημασίας ρηγματώσεις έως σοβαρές δομικές αστοχίες, με σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Στο παρόν άρθρο, αναλύονται οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης βλαβών λόγω καθιζήσεων, με έμφαση στις διαφορικές καθιζήσεις και τη δράση των υπόγειων νερών, και παρουσιάζονται οι βέλτιστες τεχνικοοικονομικά μέθοδοι πρόληψης και αποκατάστασης, βασισμένες στη σύγχρονη γνώση και πρακτική εμπειρία.
- Καθιζήσεις Θεμελίων: Ορισμοί και Αίτια
Ως καθίζηση (settlement) ορίζεται η κατακόρυφη μετακίνηση προς τα κάτω της θεμελίωσης ενός κτιρίου, λόγω συμπίεσης των υποκείμενων εδαφικών στρωμάτων υπό την επίδραση των φορτίων της ανωδομής και του ίδιου βάρους του εδάφους. Ενώ μια ομοιόμορφη καθίζηση εντός ανεκτών ορίων σπάνια προκαλεί προβλήματα στην ανωδομή, η διαφορική καθίζηση (differential settlement), δηλαδή η άνιση καθίζηση μεταξύ διαφορετικών σημείων της θεμελίωσης, είναι αυτή που ευθύνεται για την εμφάνιση των περισσότερων βλαβών (ρηγματώσεις, κλίσεις, στρεβλώσεις φέροντος οργανισμού).
Οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης καθιζήσεων περιλαμβάνουν:
- Γεωτεχνικά Αίτια:
- Φύση του Εδάφους: Υψηλά συμπιεστά εδάφη όπως οι μαλακές άργιλοι, οι ιλύες, τα οργανικά εδάφη και οι χαλαρές επιχώσεις παρουσιάζουν σημαντικές καθιζήσεις υπό φόρτιση. Η διαδικασία της στερεοποίησης (consolidation) σε συνεκτικά εδάφη (άργιλοι, ιλύες), που περιλαμβάνει την απομάκρυνση του νερού των πόρων υπό την εφαρμοζόμενη τάση, μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα (πρωτογενής και δευτερογενής στερεοποίηση).
- Εδαφική Ετερογένεια: Η ανομοιομορφία των εδαφικών στρώσεων κάτω από τη θεμελίωση (π.χ., ύπαρξη φακών μαλακότερου υλικού, μεταβολή πάχους συμπιεστών στρώσεων, κεκλιμένες στρώσεις) οδηγεί αναπόφευκτα σε διαφορικές καθιζήσεις.
- Ανεπαρκής Γεωτεχνική Έρευνα: Η μη ενδελεχής διερεύνηση των εδαφικών συνθηκών (λάθος εκτίμηση παραμέτρων αντοχής και συμπιεστότητας, μη εντοπισμός προβληματικών ζωνών) οδηγεί σε εσφαλμένο σχεδιασμό της θεμελίωσης.
- Σφάλματα Σχεδιασμού/Κατασκευής Θεμελίωσης: Υποεκτίμηση των φορτίων, λανθασμένη επιλογή τύπου ή διαστάσεων θεμελίωσης, πλημμελής κατασκευή (π.χ., κακή συμπύκνωση εδάφους κάτω από πέδιλα).
- Ειδικές Κατηγορίες Εδαφών: Καταρρέοντα εδάφη (collapsible soils) που υφίστανται απότομη μείωση όγκου κατά τον κορεσμό, ή διογκούμενα εδάφη (expansive soils) που προκαλούν ανυψώσεις και καθιζήσεις λόγω μεταβολών της υγρασίας.
- Εξωτερικοί Παράγοντες:
- Μεταβολή Φορτίων: Προσθήκες ορόφων, αλλαγή χρήσης με αύξηση κινητών φορτίων, ή ακόμη και η κατασκευή γειτονικών κτιρίων που προκαλούν πρόσθετες τάσεις στο έδαφος.
- Εκσκαφές σε Γειτονικά Οικόπεδα: Η αποφόρτιση ή/και η απώλεια πλευρικής στήριξης μπορεί να προκαλέσει καθιζήσεις σε παρακείμενες θεμελιώσεις.
- Δονήσεις: Έντονες δονήσεις από κυκλοφορία, μηχανήματα ή σεισμική δραστηριότητα μπορούν να προκαλέσουν συμπύκνωση σε χαλαρά κοκκώδη εδάφη (π.χ., άμμους).
- Δράση Φυτικών Ριζών: Μεγάλα δέντρα κοντά σε θεμελιώσεις μπορούν να απομυζήσουν νερό από το έδαφος (ιδίως σε αργιλικά), προκαλώντας συρρίκνωση και καθίζηση.
- Ο Ρόλος των Υπόγειων Νερών
Τα υπόγεια νερά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη συμπεριφορά του εδάφους και, κατ’ επέκταση, στις καθιζήσεις:
- Άνωση και Ενεργός Τάση: Η παρουσία νερού στους πόρους του εδάφους μειώνει τις ενεργούς τάσεις (effective stresses), δηλαδή τις τάσεις που μεταφέρονται μέσω του στερεού σκελετού του εδάφους και καθορίζουν την αντοχή και τη συμπιεστότητά του.
- Μεταβολές της Στάθμης του Υπόγειου Ορίζοντα:
- Πτώση Στάθμης: Η πτώση της στάθμης (π.χ., λόγω άντλησης, παρατεταμένης ξηρασίας, κατασκευής αποστραγγιστικών έργων) αυξάνει τις ενεργούς τάσεις στα υποκείμενα εδαφικά στρώματα. Αν αυτά είναι συμπιεστά (π.χ., άργιλοι), θα προκληθεί πρόσθετη καθίζηση λόγω στερεοποίησης. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο σε περιοχές με ιστορικά υψηλή στάθμη.
- Άνοδος Στάθμης: Η άνοδος της στάθμης μειώνει τις ενεργούς τάσεις, αυξάνει την άνωση στη θεμελίωση (κίνδυνος ανύψωσης ελαφρών κατασκευών) και μπορεί να μειώσει τη διατμητική αντοχή ορισμένων εδαφών (ιδίως λεπτόκοκκων άμμων και ιλύων), οδηγώντας δυνητικά σε μείωση της φέρουσας ικανότητας.
- Υπόγεια Ροή και Διάβρωση: Η ροή υπόγειου νερού μπορεί να προκαλέσει εσωτερική διάβρωση (internal erosion ή piping), δηλαδή τη μεταφορά λεπτών εδαφικών κόκκων, δημιουργώντας κοιλότητες και αποσταθεροποιώντας το έδαφος έδρασης, ιδιαίτερα κοντά σε διαρροές δικτύων ή σε περιοχές με υδραυλική κλίση.
- Χημική Δράση: Το υπόγειο νερό μπορεί να περιέχει διαλυμένες ουσίες (π.χ., θειικά άλατα, χλωριόντα) που είναι επιθετικές προς τα υλικά της θεμελίωσης (σκυρόδεμα, χάλυβας οπλισμού), προκαλώντας μακροπρόθεσμη φθορά.
- Μέθοδοι Πρόληψης (Προληπτικά Μέτρα)
Η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων καθίζησης και υπόγειων νερών είναι η πρόληψη κατά τη φάση μελέτης και κατασκευής:
- Ενδελεχής Γεωτεχνική Έρευνα: Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο. Περιλαμβάνει επαρκή αριθμό και βάθος ερευνητικών γεωτρήσεων, δειγματοληψίες, εργαστηριακές δοκιμές για τον προσδιορισμό των φυσικομηχανικών ιδιοτήτων των εδαφών (κοκκομετρία, όρια Atterberg, συμπιεστότητα, διατμητική αντοχή) και επιτόπου δοκιμές (π.χ., SPT, CPT). Ιδιαίτερη σημασία έχει ο ακριβής προσδιορισμός της στάθμης και των πιθανών διακυμάνσεων του υπόγειου υδροφορέα.
- Ορθός Σχεδιασμός Θεμελίωσης:
- Επιλογή Τύπου Θεμελίωσης: Βάσει των γεωτεχνικών δεδομένων και των φορτίων, επιλέγεται ο κατάλληλος τύπος: επιφανειακές (μεμονωμένα ή συνδετήρια πέδιλα, πεδιλοδοκοί, γενική κοιτόστρωση) ή βαθιές θεμελιώσεις (πάσσαλοι, φρεατοπάσσαλοι) για μεταφορά των φορτίων σε ανθεκτικότερα, βαθύτερα στρώματα. Ο σχεδιασμός πρέπει να ελέγχεται τόσο σε οριακή κατάσταση αστοχίας (φέρουσα ικανότητα) όσο και σε οριακή κατάσταση λειτουργικότητας (έλεγχος καθιζήσεων – ολικών και διαφορικών).
- Ειδικές Προβλέψεις: Σε εδάφη με υψηλή συμπιεστότητα, μπορεί να απαιτηθεί γενική κοιτόστρωση ή πασσαλοθεμελίωση. Σε περιοχές με έντονες διακυμάνσεις υπόγειων νερών, η θεμελίωση πρέπει να σχεδιάζεται για τις δυσμενέστερες συνθήκες.
- Βελτίωση / Ενίσχυση Εδάφους (Ground Improvement): Όταν οι εδαφικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα δυσμενείς, μπορούν να εφαρμοστούν τεχνικές βελτίωσης πριν την κατασκευή:
- Προφόρτιση (Preloading): Εφαρμογή φορτίου (π.χ., επιχώματος) για την επιτάχυνση της στερεοποίησης πριν την κατασκευή.
- Δυναμική Συμπύκνωση (Dynamic Compaction): Βελτίωση χαλαρών κοκκωδών εδαφών με πτώση μεγάλου βάρους.
- Δονητική Συμπύκνωση / Χαλικοπάσσαλοι (Vibro-compaction / Stone Columns): Βελτίωση κοκκωδών ή και συνεκτικών εδαφών με δόνηση ή/και αντικατάσταση με αδρανές υλικό.
- Εδαφοανάμιξη (Soil Mixing): Ανάμιξη του εδάφους επιτόπου με τσιμεντοειδή υλικά για τη δημιουργία σταθεροποιημένων ζωνών ή κιόνων.
- Τσιμεντενέσεις (Grouting): Έγχυση ενεμάτων για πλήρωση κενών, μείωση διαπερατότητας ή/και αύξηση αντοχής (συμπιεστικές, διεισδυτικές, εκτόξευσης-jet grouting).
- Διαχείριση Υδάτων:
- Επιφανειακή Αποστράγγιση: Σωστή διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου (κλίσεις απορροής), λειτουργικά συστήματα υδρορροών και αποχέτευσης όμβριων.
- Υπόγεια Αποστράγγιση: Περιμετρικά στραγγιστήρια γύρω από υπόγεια και θεμελιώσεις για τη συλλογή και απομάκρυνση των νερών. Στεγανοποίηση υπογείων και τοιχίων αντιστήριξης.
- Έλεγχος Διαρροών: Τακτικός έλεγχος και συντήρηση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης.
- Μέθοδοι Αποκατάστασης (Επεμβατικά Μέτρα)
Όταν οι βλάβες λόγω καθιζήσεων ή/και υπόγειων νερών έχουν ήδη εκδηλωθεί, απαιτούνται επεμβάσεις αποκατάστασης. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από την αιτία, την έκταση της βλάβης, τον τύπο της κατασκευής και του εδάφους, και την τεχνικοοικονομική ανάλυση.
- Διάγνωση της Αιτίας: Πριν από οποιαδήποτε επέμβαση, είναι κρίσιμη η λεπτομερής διερεύνηση για τον εντοπισμό της ακριβούς αιτίας (συμπληρωματική γεωτεχνική έρευνα, παρακολούθηση ρηγματώσεων και καθιζήσεων με τοπογραφικές μεθόδους ή ειδικά όργανα, ενδοσκοπήσεις, έλεγχος δικτύων).
- Υποθεμελίωση (Underpinning): Ενίσχυση ή/και επέκταση της υπάρχουσας θεμελίωσης για τη μεταφορά των φορτίων σε βαθύτερα, ικανότερα στρώματα ή για την αύξηση της επιφάνειας έδρασης. Κοινές τεχνικές περιλαμβάνουν:
- Παραδοσιακή Υποθεμελίωση με Σκυρόδεμα: Εκσκαφή τμηματικά κάτω από τη θεμελίωση και σκυροδέτηση νέων βάθρων.
- Υποθεμελίωση με Δοκούς και Βάσεις (Beam and Base): Κατασκευή δοκών από οπλισμένο σκυρόδεμα κάτω από τοιχία, που εδράζονται σε νέες βάσεις.
- Υποθεμελίωση με Μικροπασσάλους (Mini-piles): Κατασκευή πασσάλων μικρής διαμέτρου με διάτρηση μέσα από την υπάρχουσα θεμελίωση ή δίπλα σε αυτή. Κατάλληλη για περιορισμένους χώρους.
- Υποθεμελίωση με Υδραυλική Εμπίεση (Jacked Piers): Εμπίεση χαλύβδινων ή σκυροδετημένων στοιχείων στο έδαφος κάτω από τη θεμελίωση με χρήση υδραυλικών γρύλων.
- Τσιμεντενέσεις (Grouting): Χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση του εδάφους κάτω από την υπάρχουσα θεμελίωση:
- Συμπιεστικές Τσιμεντενέσεις (Compaction Grouting): Έγχυση παχύρρευστου ενέματος που συμπιέζει το περιβάλλον έδαφος, αυξάνοντας την πυκνότητά του (κυρίως σε κοκκώδη εδάφη).
- Διεισδυτικές Τσιμεντενέσεις (Permeation Grouting): Έγχυση λεπτόρρευστου ενέματος που διαπερνά τους πόρους του εδάφους, μειώνοντας τη διαπερατότητα και αυξάνοντας την αντοχή του.
- Εκτόξευση Τσιμεντενέματος (Jet Grouting): Δημιουργία κιόνων εδαφοτσιμέντου με εκτόξευση ενέματος υπό υψηλή πίεση, που διαβρώνει και αναμιγνύει το έδαφος.
- Χημικά Ενέματα: Εξειδικευμένα ενέματα (π.χ., πολυουρεθάνης, πυριτικά) για στεγανοποίηση ή/και ταχεία σταθεροποίηση.
- Ανύψωση Πλακών / Ενέσεις Πολυουρεθάνης (Slab Jacking / Polyurethane Injection): Για την ανύψωση και επαναφορά καθιζημένων πλακών δαπέδου ή και ελαφρών θεμελιώσεων με έγχυση τσιμεντοειδών ενεμάτων ή διογκούμενων ρητινών πολυουρεθάνης κάτω από αυτές.
- Επεμβάσεις Ελέγχου Υπόγειων Νερών:
- Εγκατάσταση ή βελτίωση συστημάτων υπογείων αποστραγγίσεων.
- Κατασκευή στεγανών διαφραγμάτων (π.χ., τσιμεντενέσεις, πασσαλοσανίδες) για αποκοπή της ροής.
- Επισκευή διαρροών δικτύων.
- Δομοστατικές Επισκευές: Παράλληλα με την αντιμετώπιση της αιτίας στο έδαφος, απαιτείται η επισκευή των βλαβών στην ανωδομή (π.χ., ενέσεις εποξειδικών ρητινών σε ρηγματώσεις, ενίσχυση φερόντων στοιχείων με μανδύες σκυροδέματος, χαλύβδινα ελάσματα ή ινοπλισμένα πολυμερή-FRP).
- Τεχνικοοικονομική Βελτιστοποίηση
Η επιλογή της βέλτιστης λύσης (προληπτικής ή επεμβατικής) απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση πολλαπλών παραγόντων:
- Κόστος: Άμεσο κόστος κατασκευής/επέμβασης.
- Αποτελεσματικότητα: Βαθμός επίλυσης του προβλήματος, μακροπρόθεσμη απόδοση.
- Χρόνος Εκτέλεσης: Διάρκεια εργασιών και όχληση.
- Εφαρμοσιμότητα: Τεχνικοί περιορισμοί (πρόσβαση, τύπος κτιρίου, συνθήκες εδάφους).
- Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις: Ενδεχόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον (π.χ., από άντληση, χρήση υλικών).
- Ανάλυση Κινδύνου: Συνεκτίμηση του κόστους της επέμβασης έναντι του κόστους πιθανών μελλοντικών βλαβών ή αστοχίας.
Συχνά, ο συνδυασμός μεθόδων προσφέρει την πιο ολοκληρωμένη και οικονομικά βιώσιμη λύση.
- Παραδείγματα / Περιπτώσεις Μελέτης (Case Studies)
Περίπτωση Μελέτης 1: Διαφορική Καθίζηση Λόγω Ετερογενούς Επίχωσης
- Πρόβλημα: Διώροφη κατοικία με συμβατική θεμελίωση (πέδιλα και συνδετήριες δοκοί) παρουσίασε έντονες διαγώνιες ρηγματώσεις στην τοιχοποιία πλήρωσης και ελαφρά κλίση σε τμήμα του κτιρίου, λίγα χρόνια μετά την κατασκευή. Η περιοχή είχε ιστορικό εκτεταμένων επιχωματώσεων.
- Διερεύνηση: Γεωτεχνική έρευνα (γεωτρήσεις και SPT) αποκάλυψε ότι κάτω από το τμήμα του κτιρίου που παρουσίαζε τις μεγαλύτερες καθιζήσεις υπήρχε σημαντικού πάχους (3-4m) στρώμα ετερογενούς, χαλαρής και ακανόνιστης επίχωσης με οργανικά υλικά, ενώ το υπόλοιπο κτίριο εδραζόταν σε πιο συνεκτικά, φυσικά εδαφικά υλικά (αργιλική μάργα). Η διαφορική συμπιεστότητα της επίχωσης υπό τα φορτία της κατασκευής ήταν η κύρια αιτία. Η στάθμη υπόγειων νερών ήταν βαθιά.
- Λύση Αποκατάστασης: Επιλέχθηκε η λύση της υποθεμελίωσης του τμήματος που εμφάνιζε τις καθιζήσεις με μικροπασσάλους. Οι μικροπάσσαλοι διατρήθηκαν μέσα από τις υπάρχουσες συνδετήριες δοκούς και εδράστηκαν στο σταθερό στρώμα της μάργας. Η επιλογή αυτή κρίθηκε κατάλληλη λόγω της περιορισμένης πρόσβασης και της ανάγκης για ελάχιστη όχληση στους ενοίκους. Ακολούθησε η επισκευή των ρηγματώσεων στην ανωδομή με τσιμεντενέσεις και ρητινενέσεις.
- Αποτέλεσμα: Η καθίζηση σταθεροποιήθηκε πλήρως (επιβεβαιώθηκε με τοπογραφική παρακολούθηση για 1 έτος), οι ρηγματώσεις επισκευάστηκαν και η λειτουργικότητα του κτιρίου αποκαταστάθηκε.
Περίπτωση Μελέτης 2: Βλάβες σε Υπόγειο Λόγω Άντλησης και Πτώσης Στάθμης Υπόγειου Νερού
- Πρόβλημα: Υπόγειο γκαράζ πολυκατοικίας, κατασκευασμένο σε περιοχή με ιστορικά υψηλή στάθμη υπόγειου υδροφορέα σε αμμοϊλυώδες στρώμα πάνω από στρώση αργίλου, άρχισε να παρουσιάζει εισροές υδάτων, ρηγματώσεις στο δάπεδο και στους περιμετρικούς τοίχους, καθώς και μετρήσιμη καθίζηση της πλάκας δαπέδου. Διαπιστώθηκε ότι σε γειτονικό οικόπεδο είχε ξεκινήσει μεγάλη εκσκαφή για νέο κτίριο με συνεχή άντληση υδάτων, προκαλώντας σημαντική πτώση της περιφερειακής στάθμης.
- Διερεύνηση: Η εγκατάσταση πιεζομέτρων επιβεβαίωσε την πτώση της στάθμης κατά ~2.5 μέτρα. Η γεωτεχνική ανάλυση έδειξε ότι η αύξηση των ενεργών τάσεων στο υποκείμενο στρώμα της αργίλου (λόγω της πτώσης της άνωσης) προκάλεσε στερεοποίηση και καθίζηση, ενώ η μείωση της άνωσης στην πλάκα του υπογείου αύξησε τις καθαρές πιέσεις σε αυτήν. Η άνιση καθίζηση της αργίλου και οι τάσεις στην πλάκα οδήγησαν στις ρηγματώσεις.
- Λύση Αποκατάστασης: Εφαρμόστηκε συνδυασμένη προσέγγιση:
- Στεγανοποίηση: Επισκευή ρηγματώσεων στους τοίχους και στο δάπεδο με ειδικές ρητίνες πολυουρεθάνης (που διογκώνονται με την υγρασία) για σφράγιση των διόδων εισροής νερού.
- Βελτίωση Εδάφους: Εφαρμογή συμπιεστικών τσιμεντενέσεων (compaction grouting) κάτω από την πλάκα δαπέδου σε επιλεγμένα σημεία για συμπύκνωση του αμμοϊλυώδους στρώματος και μερική ανύψωση/επαναφορά της πλάκας, καθώς και για περιορισμό της μελλοντικής καθίζησης της αργίλου.
- Ενίσχυση: Σε ορισμένα σημεία, όπου οι καθιζήσεις ήταν μεγαλύτερες, έγινε τοπική ενίσχυση με μικροπασσάλους μικρού μήκους για καλύτερη μεταφορά των φορτίων της πλάκας.
- Παρακολούθηση: Συνέχιση της πιεζομετρικής και τοπογραφικής παρακολούθησης για επιβεβαίωση της σταθεροποίησης μετά την ολοκλήρωση της γειτονικής κατασκευής και την αποκατάσταση της υδροστατικής πίεσης.
- Αποτέλεσμα: Οι εισροές υδάτων σταμάτησαν, η καθίζηση της πλάκας ανακόπηκε και οι δομικές ρηγματώσεις επισκευάστηκαν επιτυχώς. Η επιλογή του συνδυασμού μεθόδων επέτρεψε την αντιμετώπιση τόσο των συμπτωμάτων (εισροές, ρηγματώσεις) όσο και της βαθύτερης αιτίας (συμπίεση εδάφους).
Συμπεράσματα
Οι καθιζήσεις, ιδίως οι διαφορικές, και η αλληλεπίδραση με τα υπόγεια νερά αποτελούν σημαντικές προκλήσεις στη μελέτη, κατασκευή και συντήρηση των κτιριακών έργων. Η βαθιά κατανόηση των γεωτεχνικών συνθηκών, η πρόβλεψη της συμπεριφοράς του εδάφους υπό φόρτιση και υδραυλικές μεταβολές, και η επιλογή των κατάλληλων προληπτικών μέτρων (ενδελεχής έρευνα, ορθός σχεδιασμός θεμελίωσης, τεχνικές βελτίωσης εδάφους, διαχείριση υδάτων) είναι καθοριστικής σημασίας για την εξασφάλιση της μακροχρόνιας ευστάθειας και λειτουργικότητας. Σε περιπτώσεις υφιστάμενων βλαβών, η ακριβής διάγνωση της αιτίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή της βέλτιστης τεχνικοοικονομικά μεθόδου αποκατάστασης, που συχνά περιλαμβάνει συνδυασμό τεχνικών υποθεμελίωσης, τσιμεντενέσεων, ελέγχου υδάτων και δομοστατικών επισκευών. Η συνεχής εξέλιξη της γεωτεχνικής μηχανικής και των τεχνολογιών επέμβασης προσφέρει σήμερα ένα ευρύ φάσμα λύσεων, επιτρέποντας την αποτελεσματική αντιμετώπιση ακόμη και σύνθετων προβλημάτων θεμελίωσης.
—————–
Ο Δρ. Κώστας Σαχπάζης είναι Πολιτικός Μηχανικός, Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (www.uowm.gr και www.geodomisi.com, email: sachpazis@teemail.gr), η Κωνσταντίνα Σαχπάζη είναι Πολιτικός Μηχανικός