Δύο συν μία απειλές προκαλούν τριγμούς στον κατασκευαστικό κλάδο της χώρας, σε μία περίοδο που η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας παίρνει μπροστά και έργα συνολικού ύψους 43,3 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων βρίσκονται προ των πυλών.
Της Ελένης Μπότα
Η αλματώδης αύξηση των τιμών των υλικών που συνεχίζει να ταλανίζει τον κλάδο, η σοβαρή έλλειψη που καταγράφεται σε εργατικό δυναμικό αλλά και η αύξηση των επιτοκίων στα οποία θα βρεθούν μπροστά οι εταιρείες μέσα στο επόμενο διάστημα, αποτελούν τα σοβαρά προβλήματα της κατασκευαστικής αγοράς.
To μείζον πρόβλημα που συνεχίζει να προκαλεί τον έντονο προβληματισμό των εταιρειών είναι η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους και κατά συνέπεια η αλματώδη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών.
Η πρόσφατη αναθεώρηση των τιμών των δημοσίων έργων στην οποία προχώρησε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών χαρακτηρίζεται από στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου ως “ασπιρίνη”.
Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν, οι αναθεωρήσεις που καθορίστηκαν με την υπουργική απόφαση για την αντιμετώπιση των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής, είναι ελάχιστες μπροστά σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην αγορά.
H άνοδος των τιμών καταγράφεται από το καλοκαίρι του 2020 και βαίνει συνεχώς αυξανόμενη, με αποτέλεσμα, όπως επισημαίνουν, να δημιουργούνται ανυπέρβλητα εμπόδια υλοποίησης νέων εργασιών στις αναδόχους εταιρείες.
Επίσης, πληθώρα σημαντικών προμηθευτών υλικών των εργοληπτικών εταιρειών δηλώνουν στις εταιρείες ότι υφίσταται αποσταθεροποίηση των τιμών των πρώτων υλών και μεγάλες διακυμάνσεις στη διαθεσιμότητα των υλικών που εμπορεύονται και εκ τούτου δεν μπορούν να δεσμευτούν σε χρόνους και σε τιμές παράδοσης των παραγγελιών που δέχονται.
Παράλληλα, οι εταιρείες καλούνται να υπογράψουν συμβάσεις για έργα τα οποία κοστολόγησαν και έδωσαν προσφορές ακόμη και πριν από δύο χρόνια. Σε αυτήν την περίπτωση, είτε δεν αναλαμβάνεις και χάνεις το έργο, είτε “μπαίνεις μέσα”, όπως τονίζουν.
Να σημειωθεί ότι τον περασμένο Δεκέμβριο ο Γενικός Δείκτης Τιμών Υλικών Κατασκευής, κατέγραψε “άλμα” 7,1% έναντι μείωσης 0,2% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών του έτους 2020 με το 2019.
Σε επίπεδο δωδεκαμήνου (Ιανουαρίου 2021 – Δεκεμβρίου 2021) ο δείκτης αυξήθηκε κατά 3,8% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2020 – Δεκεμβρίου 2020, έναντι μείωσης 0,2% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων προηγούμενων δωδεκάμηνων.
Όσον αφορά την άνοδο των τιμών, σε πολλούς δείκτες τιμών κατηγοριών υλικών καταγράφηκε διψήφια αύξηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι κυριότερες μεταβολές ήταν: Ηλεκτρική ενέργεια 44,9%, Πετρέλαιο κίνησης (Diesel) 27,7%, Σίδηρος οπλισμού 19,3%, Αγωγοί χάλκινοι 16,9%, Σωλήνες χαλκού 14,6%, Θερμαντικά σώματα 8,6%, Πλαστικοί σωλήνες 8,6%, Τούβλα 7,0%, Σωλήνες πλαστικοί, συνθετικοί, ινοτσιμέντου 6,9%, Υαλοπίνακες ασφαλείας 5,2%, Εντοιχισμένα ντουλάπια 5,0%, Κουφώματα αλουμινίου 4,7%, Πόρτες εσωτερικές 4%, Έτοιμο σκυρόδεμα 3,6%, Παρκέτα 3,3%, Ξυλεία oικοδομών 3,2%, Παράθυρα ξύλινα 3,1%, Πλαστικό, ακρυλικό, νερού 3,1%, Τσιμέντο 2,9%, Μαρμαρόπλακες 2,8%.
Έλλειμμα εργατικού δυναμικού
Σοβαρό έλλειμμα σε εργατικό δυναμικό καταγράφεται στον κλάδο των κατασκευών. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο τέταρτο τρίμηνο του 2009 πριν ξεσπάσει η δημοσιονομική κρίση στη χώρα, ο κατασκευαστικός κλάδος απασχολούσε 364.100 άτομα, ενώ το 2020 το ανθρώπινο δυναμικό του κατασκευαστικού κλάδου μειώθηκε σε 144.000 σημειώνοντας πτώση κατά 60,4%
Δηλαδή οι έξι στους δέκα εργαζόμενους άλλαξαν επαγγελματικό προσανατολισμό ή πιθανόν να εγκατέλειψαν τη χώρα προς αναζήτηση εργασίας στο ίδιο αντικείμενο.
Στο πρώτο τρίμηνο του 2021, μειώθηκε περαιτέρω κατά 6% ο συνολικός αριθμός αυτών που δήλωσαν ότι η τελευταία τους εργασία ήταν ο κλάδος των κατασκευών.
Στο πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού αναφέρθηκε προσφάτως, μιλώντας σε συνέδριο, το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γιώργος Περδικάρης, τονίζοντας ότι από τα σοβαρά μειονεκτήματα του κατασκευαστικού κλάδου είναι η συρρίκνωση του τεχνικού και εργατικού προσωπικού σαν παράπλευρη συνέπεια της περιορισμένης κατασκευαστικής δραστηριότητας όλη την προηγούμενη περίοδο. “Είμαστε στην Ευρώπη η χώρα με τη μικρότερη συμμετοχή των νέων στο εργατικό δυναμικό του κλάδου των κατασκευών”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Επίσης, όπως έχει δηλώσει στο Capital.gr, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Κτιρίων Δημήτρης Καψιμάλης, δεν υπάρχουν άνθρωποι για να δουλέψουν στον κατασκευαστικό κλάδο. Ούτε Έλληνες, αλλά ούτε και ξένοι. Μάλιστα, για τους Έλληνες εργάτες, όπως τονίζει, οι περισσότεροι που θα μπορούσαν να ασχοληθούν με τον κλάδο έχουν επιλέξει να εργάζονται στις εταιρείες delivery με ικανοποιητικούς μισθούς και αρκετά φιλοδωρήματα, με αποτέλεσμα να έχουν γυρίσει “την πλάτη” στις κατασκευές.
Αλλά ακόμη και αυτοί που δουλεύουν στην Ελλάδα φεύγουν για το εξωτερικό καθώς εκεί υπάρχει πολλή μεγαλύτερη ζήτηση και πολύ καλύτεροι μισθοί.
Όσον αφορά τους ξένους εργάτες, μέσα στη 10ετία της κρίσης που δεν υπήρχε οικοδομική δραστηριότητα στη χώρα μας, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους ή να επιλέξουν άλλες χώρες για εργασία.
Το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού είναι, σύμφωνα με στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου, σοβαρό, καθώς μέσα στους επόμενους 18 μήνες μπαράζ έργων αναμένεται να δημοπρατηθούν και το κενό που υπάρχει σε “χέρια” είναι μεγάλο.
“Για εμάς το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού είναι νούμερο ένα προτεραιότητα”, τονίζει στέλεχος της κατασκευαστικής αγοράς. “Δεν θα μπορέσει να ανακάμψει η οικονομία και να ενισχυθεί η παραγωγικότητα εάν δεν βρεθεί τρόπος επίλυσης του προβλήματος αυτού”, αναφέρει χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παρατηρείται στις πλείστες ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη.
Τέλος, η άνοδος των επιτοκίων έχει θορυβήσει την αγορά για το κόστος δανεισμού, αν και ακόμη δεν δημιουργεί πρόβλημα στις ίδιες τις εταιρείες.
Η αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων προκαλεί πονοκεφάλο στις κεντρικές κυβερνήσεις, αλλά φαίνεται να είναι ακόμη νωρίς για τις επιχειρήσεις.
Για δε τους κατασκευαστές που εκτιμάται ότι θα έχουν πολλές ανάγκες για κεφάλαια μέσα στο επόμενο διάστημα λόγω των μεγάλων έργων που θα γίνουν, κορυφαία στελέχη του κλάδου στα οποία απευθύνθηκε το Capital.gr σχολίαζαν ότι “είναι τέτοιο το πρόβλημα από τις πρώτες ύλες και το ενεργειακό κόστος που δεν μας αφήνει στην παρούσα τουλάχιστον φάση, να ασχοληθούμε με τα επιτόκια”.