Στην τελική ευθεία για την ανάδειξη αναδόχου εισέρχεται το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) Ραφήνας, το οποίο θα εξυπηρετεί τους Δήμους Ραφήνας – Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδος στην Ανατολική Αττική. Ο διαγωνισμός, που προκηρύχθηκε από την ΕΥΔΑΠ, αφορά την κατασκευή και λειτουργία της μονάδας, με προϋπολογισμό περίπου 110 εκατ. ευρώ και διάρκεια σύμβασης 114 μηνών. Από αυτούς, οι πρώτοι 30 μήνες αφορούν την κατασκευή του έργου, ενώ οι επόμενοι 84 μήνες την κανονική λειτουργία και συντήρησή του από τον ανάδοχο.
Στη διαδικασία του διαγωνισμού είχαν κατατεθεί προσφορές από κοινοπραξίες, μεταξύ των οποίων οι Τέρνα – Θαλής – Ηλιοχώρα, Μέτκα – Μεσόγειος, Γκολιόπουλος – ΕΡΓΟΤΕΜ, Άκτωρ – Άβαξ – Ηλέκτωρ και Intrakat – ENVITEC. Ωστόσο, δεδομένων των εξελίξεων στον κατασκευαστικό κλάδο τα τελευταία χρόνια, οι αρχικές συμμαχίες και οι σχηματισμοί ενδέχεται να έχουν διαφοροποιηθεί λόγω συγχωνεύσεων, εξαγορών και ανακατατάξεων.
Παράλληλα, εντός του 2025 αναμένεται η προκήρυξη του διαγωνισμού για το ΚΕΛ Μαραθώνα, καθώς οι διαδικασίες ωρίμανσης βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, σε επόμενη φάση σχεδιάζεται και η κατασκευή ενός ακόμη ΚΕΛ στον Ωρωπό, ολοκληρώνοντας ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αποχέτευσης που θα ενισχύσει τις υποδομές της Ανατολικής Αττικής. Σημειώνεται ότι έχει ήδη τεθεί σε κανονική λειτουργία από την ΕΥΔΑΠ και το ΚΕΛ Κρωπίας-Παιανίας, το οποίο εγκαινιάσθηκε στα μέσα του 2024.
Πρόσφατα υπογράφηκε η σύμβαση για το δίκτυο αποχέτευσης στον Δήμο Σπάτων-Αρτέμιδος, το οποίο θα καλύψει 190 χιλιόμετρα και θα συνδέσει 10.000 ακίνητα με το μελλοντικό ΚΕΛ Ραφήνας – Πικερμίου-Σπάτων-Αρτέμιδας. Τον Σεπτέμβριο του 2024 δημοπρατήθηκε ο διαγωνισμός για την αποχέτευση του οικισμού της Παιανίας, που προβλέπει 3.600 νέες συνδέσεις, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία υπογραφής της σύμβασης για το δίκτυο αποχέτευσης του Δήμου Σπάτων-Αρτέμιδος.
Τα νέα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) έχουν σχεδιαστεί με τεχνολογία αιχμής, διασφαλίζοντας τη βέλτιστη διαχείριση των επεξεργασμένων εκροών. Στόχος είναι η αξιοποίησή τους για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών στις γεωργικές εκτάσεις, στους αστικούς χώρους πρασίνου και στις περιαστικές περιοχές των Δήμων, καθώς και για τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα. Βάσει των υφιστάμενων στοιχείων το ετήσιο συνολικό λειτουργικό κόστος επεξεργασίας λυμάτων από τα ΚΕΛ Ανατολικής Αττικής εκτιμάται ότι θα ανέλθει περί τα 5.500.000 €/έτος.
Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον ενεργειακών λύσεων, όπως η αξιοποίηση του παραγόμενου βιοαερίου για ενεργειακή αυτονομία των εγκαταστάσεων, ενώ προβλέπεται και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε διαθέσιμες επιφάνειες των ΚΕΛ, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και την ενεργειακή αποδοτικότητα των μονάδων.
Ο αγώνας δρόμου και η εναλλακτική λύση
Ταυτόχρονα, γίνεται ένας αγώνας ώστε η Ανατολική Αττική να απαλλαγεί από τους βόθρους. Έως το 2029, πάνω από ένα εκατομμύριο κάτοικοι της Ανατολικής Αττικής αναμένεται να αποκτήσουν πρόσβαση σε αποχετευτικό δίκτυο, καλύπτοντας μια χρόνια έλλειψη βασικών υποδομών. Παρά τις κοινοτικές οδηγίες που επιβάλλουν τη λειτουργία δικτύων αποχέτευσης ήδη από το 2005 για οικισμούς άνω των 2.000 κατοίκων και από το 2000 για οικισμούς άνω των 15.000 κατοίκων, η περιοχή με τη μεγαλύτερη οικιστική ανάπτυξη στην Αττική εξακολουθεί να βασίζεται σε βόθρους.
Η απουσία οργανωμένου αποχετευτικού δικτύου έχει οδηγήσει σε σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, καθώς δεν είναι λίγες οι παράνομες συνδέσεις με αγωγούς ομβρίων, ενώ συχνά λύματα από υπερχειλισμένους βόθρους καταλήγουν στους δρόμους. Παράλληλα, το οικονομικό κόστος για τους κατοίκους είναι δυσβάσταχτο.
Η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί ένα επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 2,1 δισ. ευρώ, θέτοντας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος την Ανατολική Αττική. Μόνο το πρόγραμμα στην Ανατολική Αττική έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 1 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα σε οκτώ δήμους: Ραφήνας–Πικερμίου, Σπάτων-Αρτέμιδος, Μαραθώνα, Παλλήνη, Παιανία, Ωρωπό, Σαρωνικό (νότια ακτή) και Κρωπία (παραλιακό μέτωπο). Στο πλαίσιο αυτό, κατασκευάζονται 307 χιλιόμετρα αποχετευτικών αγωγών, 10.171 εξωτερικές διακλαδώσεις, καθώς και μια σήραγγα ενός χιλιομέτρου για τη διέλευση αγωγών προς το ΚΕΛ Ραφήνας-Πικερμίου/Σπάτων-Αρτέμιδας. Ήδη, από το 2015 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει επιβάλει πρόστιμα μη συμμόρφωσης στις ευρωπαϊκές οδηγίες στην Ελλάδα για τους οικισμούς Αρτέμιδας, Κορωπίου, Ραφήνας και Νέας Μάκρης.
Την ίδια ώρα, πηγές αναφέρουν στο energygame.gr πως το έργο της κατασκευής αποχετευτικού δικτύου που θα εξυπηρετεί τους Δήμους Γέρακα, Ανθούσας και τμήμα της Παλλήνης με στόχο την απευθείας σύνδεση των περιοχών αυτών με το κεντρικό δίκτυο της Ψυττάλειας δεν προχωρά με τους ρυθμούς που θα ήθελε η ΕΥΔΑΠ.
Το εν λόγω έργο, που δεν απαιτεί τη δημιουργία νέου Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ), βασίζεται στην αξιοποίηση του υφιστάμενου δικτύου και τη μεταφορά των λυμάτων μέσω συλλεκτήριων αγωγών προς την εγκατάσταση επεξεργασίας της Ψυττάλειας, όπου ήδη καταλήγουν τα λύματα μεγάλου μέρους του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αττικής.
Η επιλογή αυτής της λύσης προέκυψε στο πλαίσιο της ανάγκης για άμεση κάλυψη των αποχετευτικών αναγκών των τριών Δήμων, χωρίς να απαιτείται η κατασκευή νέου ΚΕΛ που θα απαιτούσε μεγαλύτερους χρόνους αδειοδοτήσεων, εκτέλεσης έργων και χρηματοδότησης. Η σύνδεση με το κεντρικό δίκτυο της Ψυττάλειας κρίνεται ως η βέλτιστη επιλογή, καθώς θα δώσει λύση σε χιλιάδες κατοίκους μέσα σε μικρότερο χρονικό διάστημα και με σαφώς μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση συγκριτικά με την κατασκευή νέας μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στην περιοχή.
Ωστόσο, η πρόοδός του συναντά εμπόδια, καθώς οι εργασίες προϋποθέτουν την εκτέλεση παρεμβάσεων στη λεωφόρο Παπανικολή στο Χαλάνδρι, γεγονός που έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τη δημοτική αρχή της περιοχής. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Δήμος Χαλανδρίου διαφωνεί με την εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καθυστερήσεις στη συνολική εξέλιξη. «Εφόσον τα εμπόδια αυτά ξεπεραστούν, η σύνδεση μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη διετία», αναφέρουν πηγές στο energygame.gr
Πληροφορίες αναφέρουν στο energygame.gr πως η κυβέρνηση προχωρά σε νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέπει στο κράτος να αναθέτει απευθείας έργα αποχέτευσης σε εταιρείες όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, εξασφαλίζοντας ταχύτερη υλοποίηση και σταθερή χρηματοδότηση. Η ρύθμιση, που εντάσσεται στο νομοσχέδιο για τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης, περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις για τη διαχείριση της λειψυδρίας, διαμορφώνοντας ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο για την εκτέλεση κρίσιμων υποδομών.
Ο ρόλος της ΕΥΔΑΠ
Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΥΔΑΠ αποκτά τον θεσμικό ρόλο υλοποίησης αποχετευτικών έργων χωρίς τις καθυστερήσεις που προκαλούσαν μέχρι σήμερα οι αρμοδιότητες των Δήμων, ενώ το Δημόσιο θα παρέχει τη χρηματοδότηση, αποτρέποντας επιβάρυνση της εταιρείας. Το νομοσχέδιο έχει περάσει από το Υπουργικό Συμβούλιο και τη διαβούλευση, αλλά δεν έχει ακόμη κατατεθεί στη Βουλή, με άγνωστο τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει σε αυτό ο επικείμενος ανασχηματισμός της κυβέρνησης.
Με το πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ανατολική Αττική, περίπου 400.000 κάτοικοι θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο αποχετευτικό δίκτυο, ενώ 73.000 ακίνητα θα συνδεθούν με ένα σύστημα που εγγυάται υψηλού επιπέδου υπηρεσίες αποχέτευσης και ενισχυμένη περιβαλλοντική προστασία.
