Μια νέα εποχή στον παγκόσμιο «πόλεμο» των ημιαγωγών σηματοδοτούν οι διεθνείς εξελίξεις, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την απάντηση της Δύσης με σαρωτικές οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας να διαδέχονται τη διετή κρίση του κορωνοϊού.
ΗΠΑ και Ευρώπη ξοδεύουν δισεκατομμύρια για να ανταγωνιστούν το Πεκίνο αλλά και τη Νότια Κορέα ενώ η Ταϊβάν, ακριβώς απέναντι από τις κινεζικές ακτές, πέραν της γεωστρατηγικής της θέσης μετατρέπεται σε «μήλον της έριδος» και για τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην παγκόσμια βιομηχανία ημιαγωγών.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Η Intel στο Μαγδεμβούργο
Μόλις χθες, 15 Μαρτίου, η Intel αποκάλυψε τα σχέδιά της για κατασκευή ενός γιγαντιαίου εργοστασίου κατασκευής ημιαγωγών, αξίας 17 δισεκατομμυρίων ευρώ (ή 18,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων), στο Μαγδεμβούργο της ανατολικής Γερμανίας. Η εταιρεία έχει ήδη ανακοινώσει τη δημιουργία νέων εργοστασίων στην Αριζόνα και το Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το Bloomberg, ο σχεδιασμός της Intel και του Διευθύνοντος Συμβούλου της, Πατ Γκέλσινγκερ, αποσκοπεί στην απόσπαση του ελέγχου της παραγωγής ημιαγωγών από την Ασία και ταυτόχρονα φιλοδοξεί να συμβάλει στην απάντηση της βιομηχανίας στην παγκόσμια έλλειψη τσιπ, που επιδεινώθηκε εκ νέου μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μετά από δύο χρόνια αναταραχής λόγω Covid-19.
Όπως σχολιάζει το Bloomberg, ο σχεδιασμός της Intel εντάσσεται στη φιλοδοξία των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές τσιπ, στηρίζοντας τη βιομηχανία των δύο μπλοκ με 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις. Στην άλλη πλευρά της υφηλίου όμως, η Κίνα σχεδιάζει να μετατραπεί στο σύνολό της σε μια μονάδα παραγωγής τσιπ, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση για το εάν, παρά τα φιλόδοξα σχέδια, είναι ρεαλιστικό να ανταγωνιστεί τον κινεζικό «δράκο».
Το αμερικανικό πρακτορείο εξηγεί ότι η ανησυχία σε ΗΠΑ και ΕΕ δεν περιορίζεται μόνο στο ότι τα χρήματα είναι «πολύ λίγα, πολύ αργά», αλλά και αφορά και το ότι οι πολιτικές δεσμεύσεις που συνδέονται με τις επιδοτήσεις ενδέχεται να δημιουργήσουν νέες επιπλοκές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Διαφορετικά μέρη του πλανήτη θα ανταγωνίζονται για να εξασφαλίσουν πρώτες ύλες, παρέχοντας παράλληλα προστασία και κάλυψη στην εγχώρια βιομηχανία που όμως δεν μπορεί ακόμη να καλύψει το κενό στη ζήτηση.
Και ενώ η έλλειψη ημιαγωγών «παγώνει» την αυτοκινητοβιομηχανία και προκαλεί μεγάλες καθυστερήσεις στην παραγωγή άλλων προϊόντων τεχνολογίας αιχμής, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον συνειδητοποιούν ότι εν πολλοίς εξαρτώνται από μια χούφτα περιοχές παγκοσμίως – με την πιο αξιοσημείωτη από αυτές να βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Κίνα.
Focus στην Ταϊβάν
Πρόκειται για την Ταϊβάν, που κινδυνεύει να μετατραπεί σε νέο παγκόσμιο πεδίο έντασης μετά την Ουκρανία, αυτή τη φορά μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Πέραν της γεωστρατηγικής της θέσης του νησιού, στην Ταϊβάν εδρεύει η Taiwan Semiconductor Manufacturing Co, γνωστή ως TSMC. Η TSMC αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών, με τους πελάτες της να περιλαμβάνουν την Apple, η οποία βασίζεται στα τσιπ της Ταϊβάν για τα iPhones.
Σε περίπτωση που η Ταϊβάν περιέλθει στον έλεγχο της Κίνας, πέραν της στρατηγικής θέσης του νησιού που ελέγχει σημαντικά θαλάσσια περάσματα, οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας αιχμής παγκοσμίως θα εξαρτώνται πλέον από το Πεκίνο – οδηγώντας Αμερικανούς ειδήμονες να τίθενται υπέρ της καταστροφής της βιομηχανίας μικροτσίπ από την ίδια την Ταϊπέι σε περίπτωση πολέμου με την Κίνα, ώστε το Πεκίνο να βρει «καμένη γη».
Η TSMC σκοπεύει να δημιουργήσει ένα νέο εργοστάσιο στην Αριζόνα των ΗΠΑ ενώ εξετάζει τη δημιουργία μιας δεύτερης μονάδας στη Γερμανία, προσπαθώντας να ανταποκριθεί στην ανησυχία της αυτοκινητοβιομηχανίας για την έλλειψη τσιπ. Ωστόσο ειδικοί αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τα σχέδια για μετεγκατάσταση των γραμμών παραγωγής στη Δύση.
Το τέλος μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς
Σε κάθε περίπτωση, το νέο τοπίο που διαμορφώνεται όσον αφορά τη βιομηχανία των ημιαγωγών έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον τρόπο που λειτουργούσε ως τώρα ο κλάδος της παγκόσμιας παραγωγής μικροτσίπ. Σήμερα η εφοδιαστική αλυσίδα είναι πλήρως παγκοσμιοποιημένη και ενοποιημένη. Όπως δήλωσε στο Bloomberg ο Ρούντι ντε Βίντερ, Διευθύνων Σύμβουλος της γερμανικής κατασκευάστριας τσιπ X-Fab Silicon Foundries, η βιομηχανία ημιαγωγών «είναι μια πολύ παγκοσμιοποιημένη επιχείρηση και δούλεψε πολύ καλά ως τέτοια». «Όλη αυτή η προσπάθεια στροφής προς την εντοπιότητα ώστε κάθε περιοχή να έχει τη δική της αλυσίδα παραγωγής καθοδηγείται μάλλον από την πολιτική και όχι από τη βιομηχανία ημιαγωγών», πρόσθεσε.
Όμως οι διαρκείς τριγμοί στο παγκόσμιο στερέωμα θέτουν διαρκώς επί τάπητος το ζήτημα, οξύνοντας τον ανταγωνισμό των ημιαγωγών. Ήδη η Ρωσία έχει πληγεί από την αποκοπή της από την προμήθεια ημιαγωγών λόγω των δυτικών κυρώσεων, με την εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία να αντιμετωπίζει προβλήματα. Από την άλλη πλευρά, Ρωσία και Ουκρανία εξάγουν παλλάδιο και νέον, δύο σημαντικές πρώτες ύλες για την κατασκευή ημιαγωγών.
Δύση και Ανατολή
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ανταγωνισμός δεν αφορά μόνο τα αντικρουόμενα παγκόσμια μπλοκ, έτσι όπως σχηματοποιούνται, καθώς δεν περιορίζεται στην Κίνα. ΗΠΑ και Ευρώπη πασχίζουν να ανακτήσουν το μερίδιό τους στην αγορά, που μειώθηκε από περίπου 40% και 20% αντίστοιχα τη δεκαετία του 1990 σε κάτω από 15% και 10% σήμερα. Ο Τζο Μπάιντεν στοχεύει να διαθέσει 52 δισεκατομμύρια δολάρια για τον σκοπό αυτό, ενώ οι 27 της ΕΕ εξετάζουν πρόταση της Κομισιόν για αντίστοιχο πακέτο ύψους 48 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στην Ανατολή, η Ιαπωνία υπόσχεται επίσης κρατική βοήθεια για την ενίσχυση της παραγωγής ημιαγωγών. Τα σχέδια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ένα νέο εργοστάσιο αξίας 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχεδιάζει η TSMC, σε συνεργασία με τη Sony Group και την Denso Corp. Η Νότια Κορέα θέλει επίσης να γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός τσιπ στον κόσμο, με εταιρείες και κυβέρνηση να διοχετεύουν συνολικά 450 δισεκατομμύρια δολάρια στη βιομηχανία μέχρι το 2030.
Η Κίνα, από την πλευρά της, επενδύει ποσά που ενδέχεται να αγγίξουν τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030 για να καλύψει την υστέρησή της όσον αφορά την παραγωγή τσιπ υψηλής τεχνολογίας.
