Οι ηλιόλουστες μέρες στη Γερμανία σημαίνουν γκρίζα σύννεφα για την ηλιακή κερδοφορία, καθώς η σημαντική έκρηξη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της χώρας, την έχει αφήσει με υπερβολική ενέργεια.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της SEB Research , τις τελευταίες 10 ημέρες, οι παραγωγοί ηλιακής ενέργειας χρειάστηκε να κάνουν μείωση της τιμής κατά 87% κατά τις ώρες παραγωγής. Στην πραγματικότητα, όταν η παραγωγή κορυφώνεται, οι τιμές πέφτουν πολύ κάτω από το μηδέν.
Κατά μέσο όρο, η τιμή που ελήφθη ήταν 9,1 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σημαντικά κάτω από τα 70,6 ευρώ που καταβλήθηκαν σε ώρες εκτός ηλιακής ενέργειας.
Το περσινό κύμα ρεκόρ ηλιακών εγκαταστάσεων είναι αυτό που οδηγεί την «συντριβή» των τιμών στη Γερμανία, καθώς τα αποθέματα ξεπερνούν την κατανάλωση. Ενώ η συνολική ηλιακή ισχύς ξεπέρασε τα 81,7 γιγαβάτ μέχρι το τέλος του 2023, το φορτίο ζήτησης έφτασε μόνο τα 52,2 γιγαβάτ, σημείωσε ο επικεφαλής αναλυτής εμπορευμάτων της SEB, Bjarne Schieldrop.
Η διαφορά μεταξύ των δύο διευρύνεται ακόμη περισσότερο το καλοκαίρι, μια εποχή αιχμής παραγωγής και χαμηλότερης ζήτησης.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι καταναλωτές δεν επωφελούνται απαραιτήτως από τις χαμηλές τιμές, καθώς συνήθως καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια σε μη ηλιακές ώρες.
Ρεκόρ παραγωγής
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακή ενέργεια έφτασε σε ιστορικό υψηλό στη Γερμανία τον Ιούλιο. «Περίπου 10 τεραβατώρες ηλιακής ενέργειας παρήχθησαν τον Ιούλιο, περισσότερες από ποτέ σε έναν μήνα – παρόλο που η ηλιακή ακτινοβολία ήταν χαμηλότερη από πέρυσι», δήλωσε ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών Υποθέσεων Ρόμπερτ Χάμπεκ. «Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα μας τίθενται σε ισχύ και η ηλιακή ενέργεια αυξάνεται. Η επέκταση είναι σε πλήρη εξέλιξη».
Η επέκταση των ηλιακών εγκαταστάσεων έχει σαφώς ανεβάσει ταχύτητα. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέχονται από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δικτύων, ο ρυθμός ανάπτυξης διπλασιάστηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος σε σχεδόν 14 γιγαβάτ.
Το υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι η ισχύς των εγκατεστημένων ηλιακών συστημάτων ανήλθε συνολικά σε περισσότερα από 90 γιγαβάτ στα τέλη Ιουνίου. Αυτό σημαίνει ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση πέτυχε τον στόχο της για το 2024 για 88 γιγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος εντός των πρώτων έξι μηνών του έτους. Η εγκατεστημένη ισχύς θα φτάσει τα 215 γιγαβάτ μέχρι το 2030.
Το μυστικό της ανάπτυξης
Αν ρωτήσει κανείς στελέχη από τον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη, σχεδόν όλοι διαμαρτύρονται για τον χρόνο που χρειάζεται για να λάβουν κρατικές άδειες για την κατασκευή των σταθμών παραγωγής τους.
Εκτός κι αν είναι στη Γερμανία.
«Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι», δήλωσε ο Karsten Brüggemann, αντιπρόεδρος της Nordex, που κατασκευάζει ανεμογεννήτριες. Ιδιαίτερα από το 2022, είπε, η Nordex έχει δει μια ταχεία αύξηση στον αριθμό των ανεμογεννητριών που έχουν αναπτυχθεί και στα μελλοντικά αιολικά πάρκα που επιτρέπονται.
Η Γερμανία ήταν μεταξύ των χωρών που επλήγησαν περισσότερο από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία την ανάγκασε να απογαλακτιστεί γρήγορα από το ρωσικό αέριο. Η επείγουσα ανάγκη μεταφράστηκε στην κατασκευή περισσότερων εγκαταστάσεων εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και στην επιτάχυνση των εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Γραφειοκρατία
Όπως γράφει το Bloomberg, τα έργα ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη καθυστερούν σημαντικά από τη γραφειοκρατία. Ο χρόνος που χρειάζεται για τη λήψη αδειών είχε διπλασιαστεί από το 2017. Στη Γερμανία, το 2022 η εξασφάλιση εγκρίσεων για ένα έργο το για την ανέγερση τριών ανεμογεννητριών απαιτούσε 36.000 σελίδες τεκμηρίωσης που εκτυπώθηκαν και παραδόθηκαν στις αρχές.
Από τότε, η γερμανική γραφειοκρατία έχει μειωθεί δραστικά, σύμφωνα με στελέχη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σε λίγο περισσότερο από δύο χρόνια, η χώρα αναπτύσσει τώρα περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από κάθε άλλη ευρωπαϊκή.
«Βιώνουμε σημαντική αύξηση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές», αναφέρει στο Bloomberg η Fiete Wulff, εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δικτύων της Γερμανίας, η οποία είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση της ηλεκτρικής ενέργειας και άλλων αγορών.
Επιθετική παρέμβαση
Πώς έγινε αυτό; Η κυβέρνηση αποφάσισε να δράσει επιθετικά.
Ένας νόμος ορίζει τα έργα καθαρής ενέργειας ως «υπέρτατο δημόσιο συμφέρον» που εξυπηρετεί την εθνική ασφάλεια. Ένας άλλος απαιτούσε από τα γερμανικά κράτη να διαθέσουν περίπου το 2% της γης τους για ανεμογεννήτριες. Περαιτέρω τροποποιήσεις μείωσαν τον αριθμό των απαιτούμενων περιβαλλοντικών αξιολογήσεων σε μία μόνο και απλοποίησαν την προηγούμενη διαδικασία διπλού σχεδιασμού δικτύου αφαιρώντας τη συμμετοχή ενός ολόκληρου φορέα.
«Εξοικονομούμε δύο έως τρία χρόνια για νέους διαδρόμους [μετάδοσης]», δήλωσε ο Werner Götz, διευθύνων σύμβουλος του φορέα εκμετάλλευσης δικτύου μεταφοράς TransnetBW. “Είναι σίγουρα μια σημαντική βελτίωση.”
Ο στόχος του 80%
Η Γερμανία στοχεύει να λαμβάνει το 80% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να αναπτύξει πολύ περισσότερη ηλιακή και αιολική ενέργεια, ενώ θα τα συνδέει μέσω μακρύτερων γραμμών μεταφοράς. Οι μεταρρυθμίσεις μέχρι στιγμής έχουν βοηθήσει ιδιαίτερα την εγκατάσταση ηλιακής ενέργειας.
Τα στοιχεία του 2023 δεν αντικατοπτρίζουν τον πλήρη αντίκτυπο που είχαν αυτές οι κανονιστικές αλλαγές. Πολλά έργα που έλαβαν άδειες δεν έχουν ακόμη κατασκευαστεί. Το γερμανικό κοινοβούλιο διευκόλυνε επίσης πρόσφατα τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν ηλιακή ενέργεια στα μπαλκόνια τους, καθιστώντας παράλληλα πιο δύσκολο για τους ιδιοκτήτες να εναντιωθούν στις εγκαταστάσεις. Το Βερολίνο, το οποίο έχει προσφέρει επιδοτήσεις για αυτά τα plug-and-go πάνελ, είχε ήδη λάβει σχεδόν 10.000 αιτήσεις τον Απρίλιο.
Πρότυπο
Αυτό που έχει κάνει η Γερμανία «μπορεί σίγουρα να αποτελέσει πρότυπο για άλλες ευρωπαϊκές χώρες», δήλωσε ο Bärbel Heidebroek, πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας. Ορισμένες ιδιαίτερα ευνοϊκές κινήσεις περιλαμβάνουν τον χαρακτηρισμό έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως προς το εθνικό συμφέρον, την κατανομή των κερδών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ντόπιους που φιλοξενούν ηλιακούς συλλέκτες ή ανεμογεννήτριες και την παροχή μακροπρόθεσμης βεβαιότητας στις ενεργειακές επιχειρήσεις ότι η κυβέρνηση είναι σοβαρή για τους κλιματικούς στόχους της.
Τα προβλήματα
Παρά τις θετικές προοπτικές, υπάρχουν ακόμη προβλήματα που πρέπει να λυθούν. Τώρα που τα έργα έχουν λάβει άδειες γης, η πρόκληση για τις αιολικές εταιρείες είναι να λάβουν άδεια να μεταφέρουν τα τεράστια πτερύγια των στροβίλων. Αυτό μπορεί να πάρει ακόμα μήνες για να εξασφαλιστεί στη Γερμανία, είπε ο Brüggemann της Nordex, ενώ ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να τα διαθέσουν εντός ημερών ή εβδομάδων.
Ένα άλλο είναι οι αλυσίδες εφοδιασμού. Τα κύρια ζητήματα που προέκυψαν από την πανδημία έχουν επιλυθεί, αλλά υπάρχουν παρατεταμένες καθυστερήσεις για ορισμένους βασικούς εξοπλισμούς. Οι μετασχηματιστές, για παράδειγμα, είναι απαραίτητοι για τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης σε σπίτια και γραφεία. Αλλά οι χρόνοι παράδοσης για αυτούς είναι μεγάλοι, υπογράμμισε ο Heidebroek.
Έλλειψη κινήτρων
Η Ευρώπη εξακολουθεί να κατασκευάζει μόνο ένα μικρό κλάσμα αυτού που χρησιμοποιεί στην καθαρή ενέργεια. Ενώ ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ δημιούργησε μια συναρπαστική επιχειρηματική υπόθεση για τη μετεγκατάσταση της μεταποίησης στη χώρα, η τάση εξαγωγής της παραγωγής στην Ευρώπη θα συνεχιστεί, σύμφωνα με τον Oliver Beckel, διευθυντή εταιρικής στρατηγικής στον κατασκευαστή ηλιακών κυψελών Qcells. «Υπάρχει πολιτική βούληση για το «Made in Europe», αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα για τη διευκόλυνσή του», είπε.