Σημαντική κάμψη ύψους 6% εμφάνισε, το 2018, η συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα ανά την Ε.Ε. και έχει πλέον υποχωρήσει σε επίπεδα τουλάχιστον κατά 30% χαμηλότερα, έναντι του 2012, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλούνται δύο εξειδικευμένες ευρωπαϊκές δεξαμενές σκέψης.
Όμως, η ανάλυση δείχνει ότι η κάμψη, που μπορεί, ενδεχομένως, να επιταχυνθεί εντός του 2019, προήλθε κυρίως από τη μείωση της χρήσης λιθάνθρακα στον ευρωπαϊκό Βορρά και το Ηνωμένο Βασίλειο και όχι από τη μείωση της καύσης λιγνίτη, σε χώρες όπως είναι η Ελλάδα και η Πολωνία.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι χώρες με τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα είναι εκείνες που παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη μείωση στη χρήση άνθρακα, χωρίς, μάλιστα, να έχουν αυξήσει ιδιαίτερα τη χρήση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή.
Το εν λόγω στοιχείο οδηγεί τους μελετητές στο συμπέρασμα ότι, η μετάβαση στην απανθρακοποίηση μπορεί να συμβεί, δίχως οι χώρες-μέλη να στραφούν, πρωτίστως, στο φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο.
Η νέα ηλεκτροπαραγωγή από τα αιολικά, τα φωτοβολταϊκά και τη βιομάζα ήταν εκείνη που συμπίεσε τη χρήση άνθρακα, πέρυσι, ιδίως στην Γερμανία, την Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η διείσδυση των ΑΠΕ επιταχύνθηκε το 2018, φθάνοντας στο 32,3% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε., σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 30 Ιανουαρίου.
Πρόκειται για μία εξέλιξη που οφείλεται, κυρίως, στην άνοδο των ΑΠΕ στην Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και τη στροφή στην υδροηλεκτρική ενέργεια, στην Ιταλία και την Ισπανία, ανέφερε η έκθεση της Agora Energiewende και της Sandbag, των δύο κορυφαίων δεξαμενών σκέψης που ειδικεύονται σε θέματα ενέργειας.
Χαρακτηριστικά, στην Βρετανία, το μερίδιο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιθάνθρακα, μειώθηκε από 40% το 2012, σε 5% το 2018, ενώ στην Γερμανία το αντίστοιχο ποσοστό μείωσης ήταν, από 19% σε 13%, την ίδια χρονική περίοδο. Συνολικά, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, από τον ενεργειακό κλάδο της Ε.Ε., μειώθηκαν σε ποσοστό που ανέρχεται στο 5%, το προηγούμενο έτος.
Η ωρίμανση της τεχνολογίας και η μαζική παραγωγή ΑΠΕ έχουν αποφέρει μεγάλη πτώση στις τιμές τους. «Τα οικονομικά οφέλη εντοπίζονται στην πλευρά της αύξησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας», υποστηρίζουν οι δύο οργανισμοί που τονίζουν ότι «οι δαπάνες για την αιολική και την ηλιακή ενέργεια είναι, για πρώτη φορά στα χρονικά, ισοδύναμες με τις υφιστάμενες μονάδες καύσης άνθρακα και φυσικού αερίου».
Είναι ενδεικτικό ότι στις πρόσφατες δημοπρασίες για έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας, στην Γερμανία, οι τιμές κυμάνθηκαν στο εύρος των μεταξύ 45-60 ευρώ ανά μεγαβατώρα, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι, πλέον παραπλήσιο, ή και χαμηλότερο, από τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλές χώρες, ανέφεραν οι αναλυτές.
Αντιθέτως, οι τιμές του άνθρακα αυξήθηκαν κατά 15% και οι τιμές του φυσικού αερίου κατά 30%, στη διάρκεια του περασμένου έτους. «Σε χρονικό διάστημα μόλις έξι ετών, δηλαδή, μεταξύ 2012 και 2018, οι ετήσιες εκπομπές διοξ0ειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη, από τους σταθμούς παραγωγής άνθρακα, μειώθηκαν κατά 250 εκατ. τόνους, χωρίς, ταυτόχρονα, να αυξηθούν οι εκπομπές ρύπων από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο», δήλωσε στο Euractiv ο αναλυτής της Sandbag, Ντέιβ Τζόουνς, εκ των συντακτών της μελέτης.
Επιπροσθέτως, οι χώρες που σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν τη χρήση λιθάνθρακα, εκπονούν σχέδια που προβλέπουν την ταχεία επέκτασή τους στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι, για παράδειγμα, η Δανία και η Βρετανία. Η χρήση άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή θα μπορούσε να μειωθεί με ακόμη ταχύτερο ρυθμό κατά το τρέχον έτος, εάν υποχωρήσουν οι τιμές του φυσικού αερίου.
Οι εν λόγω δεξαμενές σκέψης προέβησαν στην πρόβλεψη ότι η μείωση της χρήσης άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή θα συνεχιστεί κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς τα τρία τέταρτα της παραγωγής λιθάνθρακα στην Ε.Ε. εντοπίζονται σε χώρες που έχουν σαφή σχέδια για τη σταδιακή απομάκρυνσή τους από το ορυκτό καύσιμο. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον λιγνίτη, καθώς, το υπόλοιπο 1/4 της ευρωπαϊκής παραγωγής άνθρακα αφορά κυρίως στον λιγνίτη, σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ελλάδα, η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβενία, οι οποίες, σύμφωνα με την έκθεση, εμφανίζονται, ακόμη, απρόθυμες να απαλλαγούν από τη χρήση άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή. Είναι, μάλιστα ενδιαφέρον, το γεγονός ότι στις έξη προαναφερθείσες χώρες, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη δεν έχει μεταβληθεί ουσιαστικώς, από την αρχή της δεκαετίας.
