Προορισμένος για κοινόχρηστη και κοινωφελή χρήση, ο δημόσιος χώρος αποτελείται από δρόμους, πάρκα, πλατείες, όπου ιδανικά όλοι μας συνυπάρχουμε, αλληλεπιδρούμε και ψυχαγωγούμαστε. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο διάλογος για τον ξεχασμένο, κατά τα άλλα, δημόσιο χώρο της Αθήνας αναζωπυρώθηκε. Κι αυτό γιατί αφενός μεγάλος μέρος του πληθυσμού τον ανακάλυψε και τον χρησιμοποίησε ως διέξοδο στον εγκλεισμό, αφετέρου γιατί οι πολίτες στερήθηκαν τη λειτουργία του ως πεδίου έκφρασης και ιδεών.
Συζητώντας με την Έλενα Ζερβουδάκη του αρχιτεκτονικού γραφείου z-level, καταλήγουμε πως ένα από τα χαρακτηριστικά που διακρίνει στην Αθήνα είναι ότι σχεδόν σε κάθε γειτονιά της βρίσκουμε ποικιλία χρήσεων: μαγαζιά, καφέ, κατοικίες, γραφεία, εργαστήρια συνυπάρχουν στον ίδιο δρόμο, ακόμα και στο ίδιο κτίριο. «Η ποικιλομορφία αυτή λειτούργησε θετικά στην πανδημία κι έτσι οι γειτονιές έχουν πάντα στους δρόμους τους κάποια ζωή και κινητικότητα. Ωστόσο, τα μικρά μαγαζιά είναι αυτά που δίνουν περισσότερο την ανθρώπινη κλίμακα στον δημόσιο χώρο. Το κέντρο της Αθήνας, όπου υπερτερούν τα γραφεία και τα πολυκαταστήματα, κάποιες στιγμές θύμιζε δυστοπική πόλη».
Κάποιες πόλεις είδαν την πανδημία ως ευκαιρία να πραγματοποιήσουν ιδέες που μελετούσαν από καιρό. Έτσι, στο Μιλάνο σχεδόν σε μια νύχτα δημιουργήθηκαν ποδηλατόδρομοι τριάντα πέντε χιλιομέτρων και στο Παρίσι πενήντα χιλιόμετρα λωρίδων αυτοκινήτων παραχωρήθηκαν στα ποδήλατα ως ένα αρχικά προσωρινό μέτρο, το οποίο όμως θα καθιερωθεί.
Με την απαγόρευση της κυκλοφορίας η γειτονιά όχι μόνο ήρθε στο επίκεντρο αλλά απέκτησε και μια πρωτόγνωρη διάσταση. Ο δημόσιος χώρος της, ο δρόμος, το πεζοδρόμιο, εκτείνεται μέχρι εκεί όπου αρχίζει ο ιδιωτικός, δηλαδή στις όψεις των πολυκατοικιών. «Στην πανδημία λες και τα όρια αυτά πήγαν λίγο πιο πίσω με κοινή συναίνεση. Το βλέμμα μας διαπερνά ένα φωτισμένο παράθυρο και περιηγείται στο δωμάτιο. Αλλού μια μουσική ξεχύνεται μέσα από ένα κτίριο, προσκαλώντας τη ματιά μας στο εσωτερικό του. Μια πόρτα ανοίγει στον δρόμο κι ένας μικρός ιδιωτικός κόσμος αποκαλύπτεται δημόσια. Ξαφνικά, οι όψεις των κτιρίων έγιναν πιο διαμπερείς και ανήκουν τόσο στην πόλη όσο και στους ενοίκους τους».
Κάποιες πόλεις είδαν την πανδημία ως ευκαιρία να πραγματοποιήσουν ιδέες που μελετούσαν από καιρό. Έτσι, στο Μιλάνο σχεδόν σε μια νύχτα δημιουργήθηκαν ποδηλατόδρομοι τριάντα πέντε χιλιομέτρων και στο Παρίσι πενήντα χιλιόμετρα λωρίδων αυτοκινήτων παραχωρήθηκαν στα ποδήλατα ως ένα αρχικά προσωρινό μέτρο, το οποίο όμως θα καθιερωθεί. Ο διευθυντής αστικού σχεδιασμού της πόλης του Μιλάνου Dimitrio Scopelliti δήλωσε ότι θα έπαιρνε χρόνια για να πετύχουν ό,τι ολοκληρώθηκε σε μερικούς μήνες. «Χάρη στον ιό, υπάρχει ένας υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών και να καθορίσουν ένα νέο μέλλον για τις πόλεις τους. Ως πολεοδόμοι έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί» επισημαίνει η αρχιτέκτονας.