Η εποχή της μεταφοράς ενέργειας με τη μορφή μορίων πλησιάζει στο τέλος της, καθώς τα πάντα εξηλεκτρίζονται. Η μετακίνηση ηλεκτρονίων είναι περισσότερο αποδοτική και με μικρότερο αντίκτυπο.
Από την άλλη, οι αγωγοί μεταφέρουν κατά κύριο λόγο μόρια ενέργειας, σε υγρή ή αέρια μορφή και επί του παρόντος, κυρίως τα καίνε προκειμένου να τα μετακινήσουν. Τί θα τους συμβεί;
Οι ΗΠΑ διαθέτουν πάνω από 5 εκατ. χιλιόμετρα αγωγών, διαφόρων μεγεθών και περιεχομένου. Σχεδόν όλοι μεταφέρουν αργό πετρέλαιο και διυλισμένα προϊόντα, όπως βενζίνη και ντίζελ, φυσικό αέριο.
Αυτό δεν αποτελεί κάτι ασυνήθιστο παγκοσμίως. Οι “άτυχοι” αγωγοί Nord Stream 1 και 2, που διέρχονταν τη Βαλτική, από τη Ρωσία στη Γερμανία και ανατινάχτηκαν πιθανότατα, από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Ουκρανία είναι μέρος του παγκόσμιου μίγματος. Ο αγωγός αερίου της Βαλτικής, μεταξύ Νορβηγίας και της πολωνικής εισόδου, αποτελεί μέρος αυτού. Ο αγωγός Μαγκρέμπ-Ευρώπη που μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Αλγερίας στην Ευρώπη αποτελεί επίσης μέρος του.
Ο Καναδάς τριπλασίασε τη δυναμικότητα του αγωγού αργού πετρελαίου Trans Mountain, τον οποίο εθνικοποίησε πριν από μερικά χρόνια, όταν οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες του συνειδητοποίησαν ότι δεν υπήρχε μελλοντική αγορά για το πετρέλαιο της Αλμπέρτα.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν αγωγοί και προτείνονται νέοι για τη μεταφορά ενέργειας. Υπάρχουν μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα πανάκριβων αγωγών, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, που μεταφέρουν υγρό ή “υπερκρίσιμο” διοξείδιο του άνθρακα σε πετρελαιοπηγές που δεν έχουν αξιοποιηθεί. Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και πολλές χώρες που τα εξάγουν εργάζονται σκληρά για να πείσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, ότι η ριζική επέκταση αυτών των πολύ ακριβών αγωγών είναι μια πολύ καλή ιδέα.
Η Satartia του Μισισιπή θα διαφωνούσε. Είναι μεταξύ των ελάχιστων αγροτικών κοινοτήτων που έχουν έναν υφιστάμενο αγωγό διοξειδίου του άνθρακα να διέρχεται από αυτές. Πριν από μερικά χρόνια ο αγωγός αυτός έσπασε από κατολίσθηση, λόγω υπερβολικής βροχής. Το πυκνό υγρό διοξείδιο του άνθρακα μετατράπηκε αμέσως και εκρηκτικά σε αέριο. Στη συνέχεια το αέριο συγκεντρώθηκε σε χαμηλές περιοχές, επειδή είναι βαρύτερο από τον αέρα που αναπνέουμε. Πριν διαχυθεί, δεκάδες άνθρωποι έπαθαν σπασμούς, τα οχήματα έκτακτης ανάγκης δεν μπόρεσαν να βοηθήσουν κανέναν και μερικές εκατοντάδες πλήθους εκκενώθηκαν τυχαία. Όσοι έπαθαν σπασμούς είναι πιθανό να έχουν μακροχρόνιες βλάβες στα όργανα και στον εγκέφαλο και ήταν τυχεροί που γλίτωσαν τη ζωή τους.
Η επέκταση των αγωγών διοξειδίου του άνθρακα ώστε να διέρχονται μέσα από πυκνοκατοικημένες περιοχές, προφανής προϋπόθεση για τη σημαντική εφαρμογή της δέσμευσης του άνθρακα ως κλιματικής “σφήνας”, δεν πρόκειται να επιτραπεί.
Στην Ευρώπη, η Γερμανία πιέζει για ένα ευρωπαϊκό δίκτυο αγωγών υδρογόνου. Ένα μεγάλο μέρος του ξεκινά από το λιμάνι του Ρότερνταμ, το οποίο αναμένεται να γίνει ένας σημαντικός τερματικός σταθμός εισαγωγής υδρογόνου από διάφορα μέρη του κόσμου. Το μόνο πρόβλημα με αυτό είναι ότι η παραγωγή και η μεταφορά υδρογόνου είναι περίπου δέκα φορές πιο ακριβή από τη μεταφορά υγρού φυσικού αερίου και το LNG είναι ήδη η πιο ακριβή μορφή ενέργειας που εισάγει οποιαδήποτε χώρα.
Αυτό δεν αποτελεί βάση για μια οικονομία όταν τα πολύ φθηνότερα ηλεκτρόνια που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές είναι τόσο συχνά διαθέσιμα. Εάν κατασκευαστεί, η ραχοκοκαλιά του υδρογόνου πιθανότατα θα μείνει αχρησιμοποίητη, ακόμη και τα τμήματά της που η Ευρώπη ευσεβώς πιστεύει ότι θα είναι ανακατασκευασμένες γραμμές φυσικού αερίου. Οι δεκάδες χιλιόμετρα υφιστάμενων αγωγών υδρογόνου δεν πρόκειται να γίνουν χιλιάδες ή εκατομμύρια χιλιόμετρα.
Έχω εκτιμήσει το κόστος της τοποθέτησης υδρογόνου στα πλοία. Η υγροποίησή του και η μεταφορά του θα ήταν στην καλύτερη δυνατή περίπτωση πενταπλάσιο του κόστους εξόρυξης, υγροποίησης και μεταφοράς φυσικού αερίου. Έχω εκτιμήσει το κόστος παραγωγής πράσινου και μπλε υδρογόνου στις αφρικανικές χώρες. Θα ήταν πολύ υψηλότερο από το κόστος της σημερινής παραγωγής υγρού φυσικού αερίου ή μαύρου υδρογόνου. Αξιολόγησα το κόστος της τοποθέτησης υδρογόνου σε αγωγούς. Οι σημερινοί αγωγοί θα απαιτούσαν επένδυση και αναβάθμιση των συμπιεστών. Οι νέοι αγωγοί θα ήταν πιο ακριβοί. Η ενέργεια που απαιτείται για τη μεταφορά της ίδιας ενέργειας του υδρογόνου είναι τριπλάσια από εκείνη του φυσικού αερίου.
Έχω αξιολογήσει τις μελέτες που συγκρίνουν τους αγωγούς υδρογόνου με τις γραμμές μεταφοράς συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HVDC). Ισχυρίζονται ανώτερη απόδοση για τους αγωγούς υδρογόνου, περιορίζοντας το πλαίσιο στα σημεία αρχής και τέλους του αγωγού, σαν να υπάρχει μια τεράστια πηγή υδρογόνου σε ένα μόνο μέρος. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο, εκτός αν πιστεύετε ότι η μετατροπή του φυσικού αερίου ή του άνθρακα σε υδρογόνο και η απόρριψη του 45% ή και περισσότερο της ενέργειας του ορυκτού καυσίμου με μεγάλο κόστος και πολυπλοκότητα, έχει νόημα.
Οι γραμμές HVDC είναι ο νέος αγωγός. Χίλια χιλιόμετρα μεταφοράς έχουν απώλειες 3% και συνήθως χαμηλότερες, που το κυριότερο, δεν είναι αέρια του θερμοκηπίου. Αντικαθιστούν τα καλώδια εναλλασσόμενου ρεύματος υψηλής τάσης στις υπάρχουσες γραμμές μεταφοράς και πολλαπλασιάζουν τη μεταφορά ενέργειας. Συνδέουν ηπείρους. Μεταφέρουν την αιολική, ηλιακή και υδατική ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από μεγάλες αποστάσεις στα κέντρα ζήτησης. Όπως και οι αγωγοί, μπορούν να θαφτούν.
Τα πέντε εκατομμύρια χιλιόμετρα του αγωγού των ΗΠΑ θα είναι άδεια. Θα κατασκευαστούν πιο χρήσιμα πράγματα, όπως ηλεκτρικά αυτοκίνητα και πυλώνες μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με μια εκτίμηση που έκανα κατά την πρόβλεψη για απανθρακοποίηση του χάλυβα μέχρι το 2100, στους αγωγούς στις ΗΠΑ είναι περίπου ισοδύναμος με τη ζήτηση για 4 χρόνια στη χώρα. Οι αγωγοί σε όλο τον κόσμο θα χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο για χάλυβα χαμηλού άνθρακα, καθώς παραμένουν αδρανείς και σκουριάζουν.
Όμως, ενώ συνεχίζουν να λειτουργούν, υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Οι συμπιεστές των αγωγών συνήθως λειτουργούν με τα ορυκτά καύσιμα που μεταφέρουν και πρέπει να ηλεκτροδοτηθούν για να μειωθεί αυτή η πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, οι αγωγοί φυσικού αερίου διαθέτουν πολλές πρόσθετες τεχνολογίες που λειτουργούν με την πίεση του αερίου και στη συνέχεια απελευθερώνουν το αέριο στην ατμόσφαιρα. Καθώς πρόκειται για μεθάνιο με δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη δεκάδες φορές μεγαλύτερο από αυτό του διοξειδίου του άνθρακα, αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί, και πάλι, με ηλεκτροκίνητους μηχανισμούς. Όταν εμφανίζονται συνθήκες υπερπίεσης στο σύστημα φυσικού αερίου από άκρο σε άκρο, η πιο συνηθισμένη προσέγγιση είναι η εκτόνωση του αερίου στην ατμόσφαιρα. Για άλλη μια φορά, το μεθάνιο. Αυτό πρέπει να σταματήσει.
Συμμετέχω σε μια σειρά από εργαστήρια παγκόσμιου διαλόγου υπό την ηγεσία της ΕΕ, τα οποία επικεντρώνονται στην παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση της διαρροής μεθανίου κατά μήκος της πλήρους αλυσίδας αξίας του φυσικού αερίου, από την πηγή μέχρι τη ναυτιλία του LNG. Όλες οι μεταφορές LNG και το φυσικό αέριο που ρέει μέσω αγωγών προς την Ευρώπη θα υπόκεινται στην ολοένα και υψηλότερη τιμή στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ και του μηχανισμού προσαρμογής των διασυνοριακών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, από το 2026. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου θα γίνονται όλο και πιο ακριβές ως μορφή ενέργειας, ενώ η αιολική και η ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια συνεχίζει να είναι φθηνή και αξιόπιστη. Το φυσικό αέριο θα χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο, και αυτή είναι μια παγκόσμια τάση.
Φέτος είναι η χρονιά που η Sinopec, η τεράστια εταιρεία διύλισης πετρελαίου και διανομής φυσικού αερίου και ντίζελ της Κίνας, ανακοίνωσε ότι η ζήτηση βενζίνης στην Κίνα έχει ήδη κορυφωθεί και θα αρχίσει να μειώνεται. Αυτή είναι η χρονιά που ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος δημιουργήθηκε αρχικά γύρω από τα ορυκτά καύσιμα, ανακοίνωσε ότι και τα τρία είδη, άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, θα κορυφώσουν τη ζήτηση αυτή τη δεκαετία και θα αρχίσουν να μειώνονται. Η εποχή των μορίων για την ενέργεια αρχίζει να αποχωρεί για δεκαετίες από την οικονομική σκηνή.
Όταν ο εξηλεκτρισμός όλων των μορφών ενέργειας που χρησιμοποιούμε είναι πολύ πιο αποδοτικός από την καύση μορίων, όταν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς μας ξεκινά ως ηλεκτρόνια από τον άνεμο και την ηλιακή ενέργεια και όταν ένα μεγάλο μέρος αυτής της ενέργειας μπορεί να δημιουργηθεί σε κάθε χώρα του κόσμου, η μεταφορά υδρογόνου ή υγρών που προέρχονται από υδρογόνο σε μεγάλες αποστάσεις για την παραγωγή ενέργειας δεν αποτελεί ορθολογική οικονομική επιλογή. Οι αγωγοί, όπως και τα πετρελαιοφόρα που διακινούνται στους ωκεανούς, πλησιάζουν ταχύτατα στην απαξίωση.
(Forbes.com)
