Το μέγεθος της ελληνιστικής Θεσσαλονίκης, αλλά και την αίγλη που χαρακτήριζε την πόλη τα ρωμαϊκά χρόνια αποκαλύπτουν τα «σημαντικά ευρήματα» που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές στους σταθμούς Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης.
Τα ευρήματα παρουσίασε η αρχαιολόγος και προϊσταµένη της Γενικής ∆ιεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς, Πολυξένη Αδάμ Βελένη στις εργασίες της 32ης επιστημονικής συνάντησης για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη που ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα στο κτήριο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.
Όπως αναφέρει η κ. Βελένη κάτω από τον μαρμαρόστρωτο δρόμο τριών μέτρων στην Αγίας Σοφίας, βρέθηκε ένας πολεοδομικός ιστός πρώιμων ελληνιστικών χρόνων που ξεκινάει από τον 3ο αιώνα πΧ και φτάνει μέχρι τον 1ο αιώνα πΧ. «Βρήκαμε τη διασταύρωση δύο οδών, ενός οριζόντιου, παράλληλου με τη θάλασσα και ενός κάθετου κάτω από την Decumanus Maximus», τονίζει η ίδια. Σύμφωνα με τα ευρήματα, στον χώρο στεγάζονταν οικίες, καταστήματα ή εγκαταστάσεις μικτού χαρακτήρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το παραλιακό μέτωπο έφτανε τότε στη σημερινή Προξένου Κορομηλά, άρα κάποιοι από τους χώρους μπορεί να χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες ή εργαστήρια στα οποία κατασκευάζονταν αντικείμενα προς εξαγωγή.
Από τα σημαντικότερα ευρήματα του σταθμού της Αγίας Σοφίας είναι ακόμα η μεγαλοπρεπής κρήνη που βρέθηκε στην ανασκαφή στο τμήμα πάνω από την Εγνατία.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κρήνη της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης αλλά και μία από τις μεγαλύτερες του ρωμαϊκού κόσμου. Η κρήνη, η κατασκευή της οποίας χρονολογείται το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα μΧ, ήταν σε σχήμα Π, ήταν σίγουρα διώροφη μπορεί και τριώροφη και είχε μήκος 19 – 20 μέτρων ενώ διακοσμούνταν με αγάλματα. «Είναι το κύριο υδροδοτικό οικοδόμημα της πόλης», σημείωνει η κ. Βελένη προσθέτοντας ότι η θέση του κρηναίου δεν είναι τυχαία καθώς από το σημείο εκείνο περνούσε χείμαρρος το νερό του οποίου φαίνεται πως εκμεταλλεύονταν για την υδροδότηση της κρήνης.
Όπως αναφέρει η ίδια, είναι χαρακτηριστικό το ότι λίγα οικοδομικά τετράγωνα μακριά από το συγκεκριμένο κρηναίο υπήρχε και άλλη κρήνη, στη σημερινή διασταύρωση Εγνατίας με Μητροπολίτου Γενναδίου. Υπογραμμίζει μάλιστα πως από τη διεύρυνση της decumanus με τη χρήση του ηφαιστειογενούς υλικού -όπως αποκαλύπτεται στις ανασκαφές του σταθμόυ Βενιζέλου- διαφαίνεται ότι την περίδο εκείνη είχε γίνει ο πολεοδομικός ανασχεδιασμός της πόλης στα σταυροδρόμια της οποίας τοποθετούνταν κρήνες.
«[Τα ρωμαϊκά χρόνια] η Θεσσαλονίκη είναι μια μεγαλοπρεπής πόλη με τεράστια πανάκριβα οικοδομήματα που εγείρονται κατα καιρούς τον 4ο και 6ο αιώνα», τονίζει η κ. Βελένη μιλώντας για τον χαρακτήρα της πόλης που αποκαλύπτεται από τα ευρήματα των δύο σταθμών.
Η ίδια ανακοίνωσε πως το φθινόπωρο θα ξεκινήσει η τελευταία ανασκαφή, στη νότια είσοδο του σταθμού Βενιζέλου, που συμπίπτει με την πλατεία Καπνεργατών. Οι πρόδρομες εργασίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί ενώ η περιοχή που θα ανασκαφεί θα είναι ενός στρέμματος. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η ανασκαφή θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε έναν χρόνο.
