Εκτός ορίων έχει φέρει ωφελουμένους του προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», εμπλεκόμενους μηχανικούς και αναδόχους που έχουν αναλάβει την υλοποίησή του με πιστώσεις που φθάνουν έως και το 80% ο ελεγκτικός μηχανισμός της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ).
Οι εκκρεμείς αιτήσεις ανέρχονται σε 12.500, αριθμός που αντιστοιχεί στο 38% των συνολικών αιτήσεων που έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα, με αποτέλεσμα επιδοτήσεις της τάξης των 260 εκατ. ευρώ να μην μπορούν να εκταμιευθούν.
Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Καθημερινής, από το σύνολο των περίπου 37.000 αιτήσεων που έχουν υπαχθεί στο πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 740 εκατ. ευρώ, μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί 21.000 και έχουν εκταμιευθεί 390 εκατ. ευρώ, 3.500 είναι σε διαδικασία αξιολόγησης, ενώ 62 αιτήσεις βρίσκονται στο στάδιο της πληρωμής.
Η διαμάχη
Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές φθάνουν ακόμη και τους έξι μήνες, με την ΕΑΤ να ενοχοποιεί τους εμπλεκόμενους μηχανικούς αποδίδοντάς τες σε παραλείψεις των φακέλων και αναντιστοιχίες των διαφόρων δικαιολογητικών που προσκομίζονται με αυτά που έχουν αναρτηθεί στο πληροφοριακό σύστημα, και τους μηχανικούς να κάνουν λόγο για «ασχετοσύνη» του ελεγκτή σε σχέση με το αντικείμενο που έχει αναλάβει και «περιπαικτικές μέχρι και προσβλητικές» παρατηρήσεις που έχουν γίνει το πρόσχημα για να καθυστερούν οι πληρωμές του προγράμματος.
Στις προτάσεις μάλιστα που καταθέτουν από κοινού προ την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το ΤΕΕ και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών μεταξύ άλλων θέτουν θέμα αναβάθμισης των εργασιών ελέγχου από εξειδικευμένο προσωπικό με τεχνική γνώση του αντικειμένου. «Δεν είναι δυνατόν ο φάκελος και η εκταμίευση να εκκρεμούν λόγω παρατηρήσεων που αναδεικνύουν ότι ο αξιολογητής δεν καταλαβαίνει τι αξιολογεί» αναφέρουν χαρακτηριστικά η κοινή ανακοίνωση των δύο φορέων και οι κοινές επιστολές των προέδρων τους κ. Γιώργου Στασινού και Κωνσταντίνου Λάσκο, αντίστοιχα, προς το ΥΠΕΝ. Προτείνουν επίσης υποχρεωτική αποστολή του συνόλου των παρατηρήσεων ενός φακέλου στον πρώτο έλεγχο που δεν θα διαρκεί πάνω από 30 ημέρες για τον αρχικό έλεγχο και 15 ημέρες για τους επανελέγχους.
Οι δύο φορείς μεταφέρουν τα σοβαρά προβλήματα που έχουν προκύψει από τη διαδικασία ελέγχου των αιτήσεων που άπτονται της αρμοδιότητας της ΕΑΤ, όπως έχουν καταγραφεί από καταγγελίες μελών τους. Μεταξύ άλλων αναφέρονται μεγάλες καθυστερήσεις στην αξιολόγηση των αιτημάτων τελικής εκταμίευσης και σημειώνεται ως «παράδοξο» ότι συμβαίνει πολύ συχνά, αν όχι συνήθως, ο χρόνος απάντησης να μεγαλώνει όσο οι παρατηρήσεις τελειώνουν και η έγκριση προχωρεί προς το τέλος της.
«Η αρχική αίσθηση των συμβούλων, που πλέον έχει γίνει πεποίθηση, είναι πως δεν είναι επιθυμητό να κλείνουν οι αιτήσεις, αλλά να εκκρεμούν», αναφέρει χαρακτηριστικά η κοινή ανακοίνωση. Σημειώνεται επίσης η αδυναμία επικοινωνίας του ωφελουμένου και των εκπροσώπων του με τον ελεγκτή, ούτε ακόμη και μέσω email, αφού κανένα δεν απαντάται ουσιαστικά. Ως βασικότερο πρόβλημα παρουσιάζεται αυτό του αποσπασματικού ελέγχου των αιτήσεων με συνεχείς και τυχαία «επαναλαμβανόμενες» και «άκυρες» παρατηρήσεις, οι οποίες συμβαίνουν πλέον καθολικά για όλες τις αιτήσεις.
Αναφέρεται, για παράδειγμα, ότι επαναλαμβάνεται η ίδια παρατήρηση τρεις φορές για στοιχείο που έχει ήδη αναρτηθεί. «Η κατάσταση γίνεται όλο και χειρότερη. Με κάθε σεβασμό, θα λέγαμε πως πλήθος τέτοιων παρατηρήσεων μοιάζουν περιπαικτικές μέχρι και προσβλητικές για τη δραστηριότητά μας, ειδικά στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, και έχουν φθάσει τους μηχανικούς κατά το κοινώς λεγόμενο στα όριά τους», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Μια σειρά από παρατηρήσεις δεν έχουν κανένα λογικό ή συμβατικό του προγράμματος έρεισμα, σημειώνουν και αναφέρουν ως παράδειγμα ότι έχει ζητηθεί η πλήρης μελέτη αερίου, ενώ έχουν προσκομιστεί όλα τα στοιχεία υποβολής και έγκρισης της μελέτης από την αρμόδια υπηρεσία. «Υπάρχουν όμως και συχνά παρατηρήσεις που κάνουν κάτι περισσότερο από προφανές πως ο ελεγκτής ενός τεχνικού έργου δεν έχει καμία σχέση και αντίληψη επ’ αυτού – στοιχείο ιδιαιτέρως θλιβερό και προσβλητικό για τη δουλειά των ασχολούμενων μηχανικών», σημειώνεται και αναφέρεται ως παράδειγμα ότι ζητείται εξήγηση «γιατί τα τετραγωνικά της περιβάλλουσας επιφάνειας τοίχου δεν συμπίπτουν με το εμβαδόν του αντικειμένου».
Τα δικαιολογητικά
Οι ελεγκτές της ΕΑΤ εμφανίζονται να ζητούν επίσης δικαιολογητικά για τα οποία δεν υπάρχει καμία αναφορά στον οδηγό του προγράμματος, καθώς και υποβολή υπεύθυνων δηλώσεων που επίσης δεν αναφέρονται στον οδηγό και δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό. Ζητείται, για παράδειγμα, από τον ωφελούμενο υπεύθυνη δήλωση ότι το επάγγελμά του είναι «ιδιώτης», όταν όλα τα παραστατικά αναγράφουν ήδη προς «ιδιώτη», κάτι που ουσιαστικά οδηγεί τους ωφελουμένους να συντάξουν ψευδή δήλωση, αφού ουσιαστικά επάγγελμα «ιδιώτης» δεν υφίσταται.
Επίσης ζητείται υπεύθυνη δήλωση από προμηθευτές και μηχανικούς για το καθεστώς ΦΠΑ στο οποίο ανήκουν και το ποσοστό που έχει στο τιμολόγιό τους, όταν στο παραστατικό αναγράφεται ακριβώς ΦΠΑ 24% και όλα τα παραστατικά πλέον είναι υποχρεωτικό να διαβιβάζονται στο πληροφοριακό σύστημα mydata του υπουργείου Οικονομικών, που είναι συνδεδεμένο με τις περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ενδεικτικά παραδείγματα που αναφέρονται στην κοινή επιστολή των δύο φορέων.
