Η κλιματική αλλαγή, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας η οποία δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον αλλά έχει επίσης σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία και την καθημερινή μας ζωή. Μια από τις πιο σημαντικές συνέπειες που μπορεί να έχει είναι η επίδραση της στις τιμές των τροφίμων, με τις προβλέψεις να δείχνουν ότι οι τιμές αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια και στη χώρα μας.
Ας δούμε πιο αναλυτικά πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την παραγωγή τροφίμων και πώς, τελικά, μεταφράζεται αυτό οικονομικά.
Η αύξηση της Θερμοκρασίας φέρνει Ξηρασία
Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας σε πολλές περιοχές του κόσμου. Το 2023 αλλά και το 2024 το βλέπουμε να συμβαίνει έντονα και σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Οι αγρότες δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις καλλιέργειες τους χωρίς την απαραίτητη ποσότητα νερού και τελικά, η μειωμένη παραγωγή, οδηγεί σε λιγότερα διαθέσιμα προϊόντα στην αγορά. Οι ξηρικές καλλιέργειες έχουν μικρότερες αποδόσεις σε ακραίες συνθήκες και ταυτόχρονα στις ποτιστικές καλλιέργειες οι ξηρασίες συνοδεύονται από υψηλότερο κόστος άρδευσης, το οποίο μεταφέρεται όπως είναι αναμενόμενο στον τελικό καταναλωτή. Αν συνυπολογίσει κανείς το αυξημένο κόστος ενέργειας (ρεύμα και καύσιμα) στη χώρα μας, τότε μπορεί εύκολα να συμπεράνει πως το πότισμα των καλλιεργειών είναι τελικά μια πολύ ακριβή παραγωγική διαδικασία.
Ο καύσωνας φέρνει Ακραία Καιρικά Φαινόμενα
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καταιγίδες, οι πλημμύρες και οι τυφώνες, γίνονται ολοένα και πιο συχνά και έντονα. Αυτές οι καταστροφές μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρες καλλιέργειες μέσα σε λίγες ώρες, προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα. Στη χώρα μας είδαμε τι καταστροφές έφερε o Daniel και ο Elias το 2023, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που φοβούνται επανάληψη τέτοιων φαινομένων και το 2024 μετά τους παρατεταμένους καύσωνες που είναι σε εξέλιξη και αυτό το καλοκαίρι. Η ανικανότητα πρόβλεψης και διαχείρισης αυτών των κινδύνων παραγωγής αυξάνει τελικά το κόστος παραγωγής και όπως είναι φυσικό και τις τιμές των προϊόντων στα ράφια.
Μείωση Βιοποικιλότητας και Απώλεια Εδαφών
Επίσης, μετά τα έντονα καιρικά φαινόμενα παρατηρείται ερημοποίηση και διάβρωση του εδάφους που καθιστούν πολλές περιοχές ακατάλληλες για καλλιέργεια για σημαντικά χρονικά διαστήματα. Αυτό συνέβη σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας μετά τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου του 2023 και για αυτό το λόγο το κράτος κλήθηκε να αποζημιώσει τους παραγωγούς που καλλιεργούσαν στις εν λόγω περιοχές για απώλεια παραγωγής για τα έτη 2024 αλλά και 2025. Όπως είναι φυσικό, τα φαινόμενα αυτά επηρεάζουν έντονα την προσφορά γεωργικών προϊόντων και τελικά και την τιμής τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Είναι σαφές ότι για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις αυτές, απαιτείται συντονισμένη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να επενδύσουν στην έρευνα και την ανάπτυξη ανθεκτικών καλλιεργειών που μπορούν να επιβιώσουν σε ακραίες καιρικές συνθήκες και ως ένα σημείο το κάνουν. Επίσης, η βελτίωση των συστημάτων άρδευσης και η αποκατάσταση των εδαφών όσο πιο άμεσα γίνεται, μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση της γεωργικής παραγωγής.
Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι επίσης κρίσιμες για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αν και η μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας μπορεί να μειώσει την εξάρτησή μας από το αέριο και να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων παραμένουν ένα μεγάλο πρόβλημα που χρειάζεται άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι απλά ένα περιβαλλοντικό ζήτημα. Οι οικονομικές και κοινωνικές της επιπτώσεις είναι βαθιές και πολυδιάστατες, επηρεάζοντας τη ζωή όλων μας.
