Κείμενο: Θανάσης Παπαδής
Με την προθεσμία υποβολής δηλώσεων στο Κτηματολόγιο να πλησιάζει στη λήξη της, ένας μεγάλος αριθμός ακινήτων κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη». Αν αυτό συμβεί, οι ιδιοκτήτες δεν χάνουν μεν τα δικαιώματά τους, αλλά έρχονται αντιμέτωποι με χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες για να αποδείξουν την κυριότητά τους, ώστε να μπορέσουν να το πουλήσουν ή να το αξιοποιήσουν με οποιονδήποτε τρόπο.
Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή δηλώσεων είναι η 30ή Νοεμβρίου 2024, και, σύμφωνα με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δεν θα δοθεί νέα παράταση. Ιδιοκτήτες ακινήτων σε περιοχές όπου η διαδικασία κτηματογράφησης βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη έχουν αυτήν την τελευταία ευκαιρία να δηλώσουν την περιουσία τους. Σε αντίθετη περίπτωση, θα βρεθούν αντιμέτωποι με σημαντικές συνέπειες.
Τι θα συμβεί με τα αδήλωτα ακίνητα
Αν ένα ακίνητο δεν δηλωθεί εντός της προθεσμίας, θα χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» στο Κτηματολόγιο, γεγονός που θα δυσχεράνει μελλοντικές συναλλαγές. Σε αυτή την περίπτωση, οι ιδιοκτήτες δεν θα μπορούν να το πουλήσουν, να το μεταβιβάσουν ή να το αξιοποιήσουν χωρίς να προηγηθούν πολύπλοκες, χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες. Είναι πιθανόν να απαιτηθεί και η προσφυγή στα δικαστήρια, κάτι που αυξάνει την ταλαιπωρία και το κόστος για τους πολίτες.
Παράλληλα, εκκρεμεί η νομοθετική ρύθμιση για την επιβολή προστίμων σε όσους δεν υποβάλουν εμπρόθεσμα τη δήλωση. Το Κτηματολόγιο έχει ανακοινώσει ότι τα πρόστιμα αυτά θα θεσμοθετηθούν σύντομα, ωστόσο το ακριβές ύψος και η εφαρμογή τους παραμένουν αδιευκρίνιστα. Αυτό σημαίνει ότι τα αδήλωτα ακίνητα δεν θα μείνουν απλώς «αγνώστου ιδιοκτήτη», αλλά θα συνοδεύονται και από οικονομικές κυρώσεις για τους πραγματικούς δικαιούχους.
Τα αδήλωτα ακίνητα μπορεί να αντιμετωπίσουν περαιτέρω προβλήματα, ειδικά αν υπάρχουν σφάλματα στις πρώτες εγγραφές. Όταν ολοκληρωθούν οι αρχικές εγγραφές και οι διορθώσεις δεν έχουν γίνει, υπάρχει κίνδυνος τα δικαιώματα των ιδιοκτητών να μην καταγραφούν σωστά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη πιο σύνθετες διαδικασίες, όπως δικαστικές ενέργειες ή ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Η κάθε διαδικασία διόρθωσης είναι χρονοβόρα και δύσκολη και ενδέχεται να καθυστερήσει τη μεταβίβαση του ακινήτου για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι επαγγελματίες του κλάδου, όπως δικηγόροι και συμβολαιογράφοι, έχουν επανειλημμένα προτείνει την εισαγωγή της Διαμεσολάβησης στο θέμα του Κτηματολογίου, ώστε να επιλύονται τέτοιου είδους ζητήματα χωρίς τις πολυετείς καθυστερήσεις της δικαστικής οδού. Παρά την πρόσληψη δικηγόρων για το Κτηματολόγιο, η πρακτική εφαρμογή της Διαμεσολάβησης παραμένει περιορισμένη, στερώντας έτσι μια σημαντική εναλλακτική για ταχύτερη διευθέτηση διαφορών και αποσυμφόρηση της Δικαιοσύνης.
Διαδικασία υποβολής δήλωσης
Σχετικά με τη διαδικασία υποβολής δήλωσης, οι ιδιοκτήτες μπορούν να καταθέσουν τα στοιχεία τους είτε σε Γραφεία Κτηματογράφησης είτε ηλεκτρονικά μέσω του ιστότοπου της Ελληνικό Κτηματολόγιο (www.ktimatologio.gr). Δεν υπάρχει πλέον δυνατότητα ταχυδρομικής υποβολής. Η διαδικασία απαιτεί τα έντυπα Δ1/Δ2 και συνοδευτικά έγγραφα, όπως τίτλοι ιδιοκτησίας και πιστοποιητικά μεταγραφής, ενώ καταβάλλεται πάγιο τέλος κτηματογράφησης: 35 ευρώ για κύριους χώρους και 20 ευρώ για βοηθητικούς. Στις αγροτικές περιοχές, οι ιδιοκτήτες με περισσότερα από δύο εγγραπτέα δικαιώματα καταβάλλουν πάγιο τέλος για δύο μόνο από αυτά, ανεξαρτήτως αριθμού.
Η συμμόρφωση με την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου 2024 είναι κρίσιμη. Η καθυστέρηση μπορεί να επιφέρει μακροχρόνια απώλεια της δυνατότητας αξιοποίησης και μεταβίβασης του ακινήτου, πρόστιμα, καθώς και δυσκολίες στη διόρθωση στοιχείων στο Κτηματολόγιο. Η έγκαιρη δήλωση διασφαλίζει τη διαχειριστική και οικονομική ευελιξία της περιουσίας και αποτρέπει δαπανηρές και δύσκολες διαδικασίες στο μέλλον.
