Κωνσταντίνος Γκαράκης – Η συμβολή της αιολικής ενέργειας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Κλιματική αλλαγή, άνοδος της μέσης θερμοκρασίας και εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι έννοιες που εδώ και κάποια χρόνια ακούγονται όλο και περισσότερο, προκαλώντας ανησυχία για τη βιωσιμότητα του πλανήτη.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα αναζητά τρόπους αντιμετώπισης των φαινομένων, ώστε να αναστραφεί η πορεία προς ένα δυσοίωνο μέλλον για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έρχονται να δώσουν λύσεις στο ζήτημα της παραγωγής ρεύματος, με τρόπους διαφορετικούς και περισσότερο φυσικούς, με στόχο τη μη περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμβάλλουν στη μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Αναμφισβήτητα, οι ανεμογεννήτριες παράγουν ηλεκτρισμό χωρίς να εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να μειώνονται χάρη στην αιολική ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) γενικά και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Ωστόσο, διατυπώνεται ο λανθασμένος ισχυρισμός ότι οι συνολικές εκπομπές από το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής αυξάνονται μόνο και μόνο εξαιτίας της ύπαρξης αιολικών πάρκων. Αυτό στηρίζεται στον ίδιο μύθο ότι οι ανεμογεννήτριες παράγουν ασταθή ηλεκτρισμό και συνεπώς, απαιτείται ίση ποσότητα συμβατικής ισχύος για ηλεκτροπαραγωγή όταν ο άνεμος δεν φυσά ή φυσά λιγότερο. Έτσι εκπέμπονται ρύποι που είναι περισσότεροι από όσοι θα ήταν αν δεν υπήρχαν αιολικά πάρκα. Ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει καμία βάση. Όσοι τον εκφέρουν δεν προσκομίζουν κανένα στοιχείο διότι απλά δεν υπάρχει.

Τα πραγματικά στοιχεία δείχνουν ότι στην Ελλάδα τόσο οι συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όσο και ο δείκτης της έντασης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά 32% την περίοδο 2005-2017.

Σύμφωνα με το επίσημο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2030 [1]), η μείωση αυτή συνέβη για δύο λόγους:

– Υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ (κυρίως).

– Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας λόγω της εφαρμογής μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης αλλά και της οικονομικής ύφεσης.

Η τάση μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί την περίοδο 2020-2030. 

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να μειώνονται χάρη στην αιολική ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) γενικά και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Εκπομπές ρύπων

Η κατασκευή, μεταφορά και εγκατάσταση μιας ανεμογεννήτριας απαιτεί ενέργεια η οποία συνεπάγεται εκπομπές ρύπων. Δεδομένου όμως ότι μια ανεμογεννήτρια παράγει πολλαπλάσια ενέργεια από αυτή που καταναλώνει, οι εκπεμπόμενοι ρύποι είναι σημαντικά λιγότεροι από τους ρύπους που αποτρέπει.

Συγκεκριμένα, όπως έχει αποδειχθεί από σειρά μελετών και μετρήσεων, κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της (Life Cycle Analysis) μια ανεμογεννήτρια προκαλεί εκπομπές 10-11 γραμμαρίων ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα για κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρισμού που παράγει (10-11 g CO2eq/kWh) [4], [5].

Παράλληλα, για κάθε kWh που παράγει, αποτρέπει την εκπομπή 980 g CO₂eq, εάν υποκαταστήσει ηλεκτρισμό από άνθρακα, ή 465 g CO2eq, εάν υποκαταστήσει ηλεκτρισμό από φυσικό αέριο [6], [7].

Δηλαδή, ανάλογα με το μίγμα καυσίμου της χώρας, μια ανεμογεννήτρια αποτρέπει περίπου 50-100 φορές περισσότερους ρύπους από αυτούς που προκαλεί.

Στην Ελλάδα ένα αιολικό πάρκο ισχύος 40MW σε μια περιοχή με σχετικά καλό αιολικό δυναμικό (2.750 ισοδύναμες ώρες), παράγει ετησίως 110.000 MWh και εξοικονομεί 93 χιλιάδες τόνους CO₂ προσφέροντας όφελος της τάξης των 2,8 εκατ. € κάθε έτος στην εθνική οικονομία (30 €/tn) ή όφελος 70.000 €/MW κάθε έτος.

Η ετήσια παραγόμενη ενέργεια καλύπτει τις ετήσιες ηλεκτρικές ανάγκες 29.330 νοικοκυριών [8].

Περαιτέρω, το αιολικό πάρκο των 40MW θα συμβάλει στην εξοικονόμηση συμβατικού καυσίμου και στη μείωση των αερίων ρύπων.

Συγκεκριμένα, στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στοιχεία για την παραγωγή ενέργειας και την εξοικονόμηση συμβατικού καυσίμου από τη λειτουργία του αιολικού πάρκου.

Tο αιολικό πάρκο των 40MW με την ενεργειακή του παραγωγή ετησίως (109.348 MWh) υποκαθιστά την κατανάλωση 27.286 τόνων μαζούτ ή 186.154 βαρελιών πετρελαίου ή 78.571 τόνων λιγνίτη. 

Η αποφυγή έκλυσης ετησίως 93.000 τόνων CO₂ ισοδυναμεί με έκταση 143.846 στρεμμάτων δάσους ή 7.192.000 δέντρων. 

Για να είναι ακόμη πιο ξεκάθαρο αποφεύγεται η ετήσια έκλυση CO₂, 16.782 αυτοκινήτων που διανύουν 30.000 χλμ/έτος.

Η λειτουργία του υποθετικού αιολικού πάρκου θα έχει ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση σημαντικής ποσότητας πρωτογενούς ενέργειας την οποία θα παρήγαγαν συμβατικοί σταθμοί παραγωγής. 

Τα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα των περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών, καθώς και της χώρας μας (π.χ. Αθήνα, Πτολεμαΐδα, Μεγαλόπολη κ.λπ.), καθιστούν την αιολική ενέργεια ιδιαίτερα ελκυστική σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος.

Διάφορα ενδεχόμενα προβλήματα από την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, με την προσεκτική επιλογή της θέσης εγκατάστασης, αλλά και με την εξέλιξη της τεχνολογίας.

Επισημαίνεται ότι τέτοιου είδους επενδύσεις βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και για αυτό προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από την Ελληνική Πολιτεία.

Βιβλιογραφία:

1. ΕΣΕΚ, 2030. ΥΠΕΝ – 12.2020 (https://ypen.gov.gr/wp-content/uploads/2020/11/%CE%A6%CE%95%CE%9A-%CE%92-4893.2019.pdf) – πρόσβαση 23 Μαρτίου 2021
2. Szabό, L., Mezοsi, A., et.al., 2017, SEERMAP: South East Europe Electricity Roadmap – South East Europe Regional report 2017. All country reports can be downloaded from: http://seermap.rekk.hu/ [πρόσβαση 03 Απριλίου 2021].
3. Haapala & Prempreeda, Oregon State University, Comparative life cycle assessment of 2.0MW wind turbines, Int. J. Sustainable Manufacturing, Vol. 3, No. 2, 2014, http://www.ourenergypolicy.org/wp-content/uploads/2014/06/turbines.pdf [πρόσβαση 03 Απριλίου 2021].
4. Scientific Service of the German Federal Parliament, CΟ2 – Bilanzen verschiedener Energieträger im Vergleich, https://www.bundestag.de/resource/blob/406432/c4cbd6c8c74ec40df8d9cda-8fe2f7dbb/wd-8-056-07-pdf-data.pdf [πρόσβαση 03 Απριλίου 2020].
5. Life Cycle Greenhouse Gas Emissions of Utility-Scale Wind Power: Systematic Re view and Harmonization, Journal of Industrial Ecology, Vol. 16, Issue s1, Stacey L. Dolan, Garvin A. Heath, First published: 30 March 2012, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1530-9290.2012.00464.x [πρόσβαση 07 Απριλίου 2020].
6. Life Cycle Assessment harmonization, NREL – Garvin Health, https://www.nrel.gov/analysis/life-cycle-assessment.html [πρόσβαση 07 Απριλίου 2020].

7.Life Cycle Greenhouse Gas Emissions of Gas-fired electricity generation: Systematic Review and Harmonization, Journal of Industrial Ecology, Vol. 16, Issue s1, Michael Whitaker, Garvin A. Heath, Patrick O’Donoughue, Martin Vorum, First published: 4 April 2012, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1530-9290.2012.00465.x [πρόσβαση 07 Απριλίου 2020].

8.Harmonization of initial estimates of shale gas life cycle greenhouse gas emissions for electric power generation, Proceeding of the National Academy of USA, PNAS, Garvin A. Heath, Patrick O’Donoughue, Douglas J. Arent, and Morgan Bazilian, First published: 21 July 2014, https://www.pnas.org/content/early/2014/07/16/1309334111 [πρόσβαση 07 Απριλίου 2020].

9. ∆ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ, 2011-2012 https://www.statistics.gr/documents/20181/e74d6134-8c02-404e–a02b–aa6d959219e3 [πρόσβαση 21 Μαρτίου 2021].

 

---