Αδύνατη θεωρείται πλέον η συμβασιοποίηση των έργων ψηφιοποίησης εγγράφων, συνολικού ύψους κοντά στο ένα δισ. ευρώ (με τις προαιρέσεις) που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το τέλος του χρόνου. Και ακόμα πιο δύσκολη φαντάζει η έγκαιρη υλοποίηση, με βάση την εμπειρία από τους πρώτους διαγωνισμούς και τις δυνατότητες του ιδιωτικού τομέα.
Παρά τις προσπάθειες του κρατικού μηχανισμού να ανταπεξέλθει στα αυστηρά περιθώρια που έχουν συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέχρι στιγμής έχουν προκηρυχθεί μόνο δύο από τους εννέα διαγωνισμούς ψηφιοποίησης: Η ψηφιοποίηση του αρχείου των υποθηκοφυλακείων και των οικοδομικών αδειών. Οι υπόλοιποι διαγωνισμοί αναμένονται, ενώ με βάση τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης έπρεπε να υπάρχουν και ανάδοχοι μέχρι τέλος Δεκεμβρίου! Χωρίς αναδόχους στα συγκεκριμένα έργα, η Ελλάδα δε μπορεί να καταθέσει αίτημα για την τρίτη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Είναι ενδεικτικό πως επί μήνες «σέρνεται» ο διαγωνισμός της Ελληνικό Κτηματολόγιο για την ψηφιοποίηση περίπου 600 εκατ. σελίδων των υποθηκοφυλακείων, ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ. Μέχρι στιγμής έχει επιλεγεί ο ένας από τους πέντε αναδόχους (η κοινοπραξία Netcompany Intrasoft – Profile) χωρίς να έχει υπογραφεί σύμβαση. Για να υπογραφεί σύμβαση πρέπει να οριστικοποιηθεί πρώτα ο σύμβουλος του έργου, ο διαγωνισμός για την επιλογή του οποίου δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Ακόμα και αν ολοκληρωθεί αύριο θα χρειαστούν δύο – τρεις μήνες μέχρι τη συμβασιοποίηση.
Όσοι παρακολουθούν το εγχείρημα με τα έργα δισεκατομμυρίων για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό του δημοσίου υποστηρίζουν πως οι πεπερασμένες δυνατότητες του δημοσίου, λόγω προσωπικού και προϋπολογισμού είναι εδώ και χρόνια αντικείμενο συζήτησης. Θεωρούν, όμως πως πρέπει να βάλουμε στην ατζέντα και τις δυνατότητες των ελληνικών εταιρειών (ή των θυγατρικών ξένων ομίλων) να υλοποιήσουν τα έργα που τους έχουν ήδη ανατεθεί ή πρόκειται να ανατεθούν τους επόμενους μήνες
Όπως λένε «πόσες έχουν προχωρήσει στις απαραίτητες επενδύσεις, σε προσωπικό και υποδομές; Πόσες έχουν επενδύσει για να ενισχύσουν τις δικές τους δυνατότητες υλοποίησης και πόσοι απλώς παίρνουν τα έργα και «τα κάνουν πάσα» σε μικρότερους υπεργολάβους;». Η πραγματικότητα δεν είναι και τόσο ευχάριστη σε αυτά τα μέτωπα, αν και στελέχη των εταιρειών έχουν τα δικά τους αντεπιχειρήματα. Υποστηρίζουν, για παράδειγμα, πως δεν υπήρξε σωστός χρονισμός με τον Αναπτυξιακό Νόμο ώστε οι επιχειρήσεις να στηριχθούν για τις επενδύσεις που απαιτούνται ώστε να υλοποιηθούν ταχύτερα τα έργα.
Ορισμένοι παραπέμπουν στην τύχη που είχε το μεγάλο έργο «Σύζευξις ΙΙ» που είναι αντιμέτωπο με συνεχείς καθυστερήσεις (ήδη έχουν αρχίσει να μετρούν οι ρήτρες για κάποιους αναδόχους!), στη συνεχή αναζήτηση υπεργολάβων από «αναδόχους – μαρκίζες», κ.α.
Το κυνήγι υπουργών και υπηρεσιών
Στην αγορά υποστηρίζουν πως αρκετοί διαγωνισμοί για έργα τεχνολογίας, που είναι ενταγμένα στο Ταμείο Ανάκαμψης, ωριμάζουν ή προκηρύσσονται για δύο λόγους: Πρώτον, επειδή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης και το επιτελείο του, όπως ο διοικητής της αρμόδιας υπηρεσίας Νίκος Μαντζούφας, είναι μονίμως με την καραμπίνα! Και, δεύτερον, επειδή στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και στην Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ (ΚτΠ ΑΕ) τρέχουν και δεν φτάνουν!
Με παρέμβαση του υπουργείου Οικονομικών, που βλέπει τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης, μαθαίνουμε πως ξεκόλλησε η προετοιμασία του διαγωνισμού για την ψηφιοποίηση των αρχείων του υπουργείου Ναυτιλίας η προκήρυξη του οποίου αποτελεί ορόσημο για την τρίτη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, επί τρεις μήνες βρίσκεται στα υπουργικά γραφεία του Δικαιοσύνης το τεχνικό δελτίο για το μεγάλο έργο, των 42 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση του συστήματος ψηφιακής καταγραφής, αρχειοθέτησης και διάθεσης των Πρακτικών των Συνεδριάσεων των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων της χώρας, που παράγονται με το υπάρχον σύστημα της Ηχογράφησης-Αποηχογράφησης.
Οι γκάφες
Η κρατική ΚτΠ ΑΕ έχει αναλάβει να προχωρήσει διαγωνισμούς άνω των δύο δισ. ευρώ για έργα τεχνολογίας, εκτός από τις πλατφόρμες για τα διάφορα κουπόνια της τελευταίας διετίας που ανέπτυξε. Η εταιρεία, με ρύθμιση της προηγούμενης κυβέρνησης, είχε τη δυνατότητα προσλήψεων εξειδικευμένου προσωπικού (από προγραμματιστές μέχρι ειδικούς συμβούλους στα έργα) με συνοπτικές διαδικασίες. Γι’ αυτό στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης κόντεψαν να μείνουν στον τόπο όταν είδαν πως στο σχέδιο νόμου για τις ΑΕ του Δημοσίου που ψηφίστηκε πρόσφατα της επιβάλλονταν προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ για όλους τους υπαλλήλους ανεξαρτήτως μορφής σύμβασης, κ.λπ. Στο παρά πέντε το θέμα αντιμετωπίστηκε.
Επιπλέον, για να προχωρήσει ο απίστευτος όγκος διαγωνισμών και έργων, υπήρξε πρόταση ώστε να λειτουργεί και η ΚτΠ ΑΕ με το καθεστώς του ΤΑΙΠΕΔ σε σχέση με τις κρατικές προμήθειες. Ετσι θεωρήθηκε πως θα επιταχύνονταν οι διαδικασίες κάποιων διαγωνισμών, θα υπήρχε η δυνατότητα απευθείας αναθέσεων συμβάσεων για συμβούλους μέχρι 200.000 ευρώ, κ.λπ. Η πρόταση δεν πέρασε πάντως…
Οι προκηρύξεις των διαγωνισμών είναι το πρώτο βήμα σε ένα έργο. Το δεύτερο και πιο κρίσιμο είναι η παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων μετά την ανάθεσή τους. Τότε η ΚτΠ θα χρειαστεί δεκάδες εργαζομένους οι οποίοι πρέπει όχι μόνο να εποπτεύουν σύνθετα έργα που θα υλοποιούνται σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και θα γράφουν τα αναλυτικά (μέχρι εξάντλησης!) reports που προβλέπει η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μόνο για το μεγάλο έργο του υπουργείου Δικαιοσύνης, για παράδειγμα, θα χρειαστούν 7 – 8 στελέχη που ασχολούνται αποκλειστικά με αυτό.
Στα άλλα ορόσημα, στους διαγωνισμούς που πρέπει να προκηρυχθούν μέχρι τέλος του χρόνου περιλαμβάνονται εκτός από τις ψηφιοποιήσεις εγγράφων (Δικαιοσύνης, Υγείας, Ναυτιλίας, Γενικών Αρχείου του Κράτους), τρία έργα του υπουργείου Εξωτερικών, το κρίσιμο έργο ασφαλούς αποθήκευσης των ψηφιοποιημένων αρχείων, κ.α.
