Πυκνά σύννεφα έχουν συσσωρευτεί πάνω από το μεγάλο έργο της από κοινού ανάπλασης του λιμανιού και της μαρίνας της Λάρνακας, που αποτελεί το μεγαλύτερο project στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, καθώς οι προβλεπόμενες από το business plan του επενδύσεις αγγίζουν το 1,2 δισ. ευρώ. Και που, τηρουμένων βεβαίως των αναλογιών, έχει χαρακτηριστεί ως το «Ελληνικό της Κύπρου», καθώς με την ολοκλήρωσή του η Λάρνακα ως κύρια πύλη εισόδου, αλλά και ως τουριστικός προορισμός αναμένεται να ανέβει πολλά επίπεδα, με σημαντικά απτά οφέλη εισφέροντας μεγάλα έσοδα στο ΑΕΠ και συμβάλλοντας στην ευρύτερη ανάπτυξη της περιοχής και των επιχειρήσεών της.
Η κυβέρνηση και η ανάδοχος κοινοπραξία «Kition Ocean Holdings» αντάλλασαν σφοδρά πυρά εδώ και αρκετές ημέρες, καταλογίζοντας η μια στην άλλη την ευθύνη για το ουσιαστικό «πάγωμα» της επένδυσης, κάτι που πυροδοτεί εύλογες ανησυχίες στον επιχειρηματικό κόσμο, όπως και στην κοινή γνώμη για το ενδεχόμενο το φιλόδοξο αυτό project να «ναυαγήσει», πριν καν ουσιαστικά ξεκινήσει ή να πάρει -αναγκαστικά- άλλη μορφή.
Καθαρό μήνυμα
Μάλιστα, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, αντιλαμβανόμενος το κόστος της καθυστέρησης της επένδυσης, κάλεσε τους εκπροσώπους της «Kition» σε συνάντηση μαζί του, ταυτόχρονα όμως με το ξεκάθαρο μήνυμα προς την εταιρεία ότι «ως κράτος δεν εκβιαζόμαστε, αλλά, είμαστε εδώ για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που έχουν προκύψει πάντα εντός του συμφωνημένου πλαισίου». Μετά τη συνάντηση που πραγματοποίησε ο κ. Χριστοδουλίδης στο Προεδρικό προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο μάλλον εκτονώνεται η κατάσταση, καθώς η διαχειρίστρια εταιρεία, σύμφωνα με κυπριακά μέσα, πείστηκε να καταθέσει τραπεζική εγγύηση ύχους 4,2 εκατ. για το λιμάνι.
Στο επίκεντρο των διαφωνιών και της αντιπαράθεσης των δυο πλευρών ήταν η εκτέλεση της μεταξύ τους σύμβασης, συνακόλουθα η τήρηση του χρονοδιαγράμματος για την υλοποίηση των έργων. Η κυβέρνηση μέσω του υπουργού Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη υποστήριξε πως η «Kition» δεν έχει εκπληρώσει ουσιώδεις όρους της σύμβασης όπως το να έχει σε ισχύ τρεις εγγυητικές επιστολές, κάτι που δεν έχει πράξει για μια εξ αυτών, ύψους 10 εκατ. ευρώ η οποία στις 31 Ιανουαρίου έπρεπε να ανανεωθεί.
Πέρα από αυτή την εμπλοκή όμως, καταλογίζει στην εταιρία, η οποία παρέλαβε το κλειδί του έργου από την 1η Απριλίου 2022, από τον τέως Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, ότι δεν προχωρεί τα έργα που έχει δεσμευτεί και ζητεί συνεχώς αναβολές και παρατάσεις για την έναρξή τους. Ενώ δηλαδή, αρχικά είχε δεσμευθεί για έναρξη των μεγάλων αναπτυξιακών έργων στη μαρίνα και το λιμάνι της Λάρνακας, τον Απρίλιο του 2023, ζήτησε και έλαβε αναβολή για τον Ιούνιο του 2024, όμως ουδείς αυτή την ώρα είναι βέβαιο ότι θα τηρήσει τον όρο, καθώς δεν έχει ανταποκριθεί ούτε στη δέσμευση για το έργο αναπαλαίωσης της ιστορικής αποβάθρας της μαρίνας, που επίσης ξεκίνησε με μεγάλη καθυστέρηση.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τα έργα στην αποβάθρα θα ολοκληρώνονταν και θα άνοιγε για τους επισκέπτες περί τα τέλη Μαρτίου, αρχές Απριλίου 2024, οπόταν και θα πραγματοποιείτο η εκδήλωση τοποθέτησης του θεμέλιου λίθου, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη των μεγάλων αναπτύξεων.
Με την τοποθέτηση της κυβέρνησης συντάσσονται και οι τοπικοί επιχειρηματικοί, επαγγελματικοί και κοινωνικοί φορείς, που ανησυχούν για την τροπή που έχει πάρει η υλοποίηση του έργου, ενώ δεν λείπουν και δημοσιεύματα με αναφορές ότι από το γιγαντιαίο έργο του 1,2 δισ. έχουν υλοποιηθεί ουσιαστικά μόλις ένα εστιατόριο, ένας παιδότοπος και ένας χώρος στάθμευσης.
Τι λέει η κοινοπραξία
Από την άλλη, η «Kition Ocean Holdings» έχει επιρρίψει όλη την ευθύνη των καθυστερήσεων στους κυβερνητικούς χειρισμούς, με βασικότερο το ότι έχει υποβάλει σειρά αιτημάτων για αλλαγές στους όρους υλοποίησης του έργου, αλλά δεν βρίσκει καμιά ανταπόκριση.
Περνώντας μάλιστα στην αντεπίθεση, η κοινοπραξία δια του CEO της Όλιβερ Κορλέτ υποστήριξε πως η εταιρεία απειλήθηκε και εκφοβίστηκε με διακοπή της σύμβασης, εκφράζοντας συγχρόνως την ετοιμότητά της να υλοποιήσει τα έργα, εφόσον η κυβέρνηση τηρήσει τις υποχρεώσεις της.
Ο ίδιος παραδέχτηκε πως η εταιρεία έχει υποβάλλει αιτήματα για τροποποίηση των φάσεων υλοποίησης του έργου, που είναι απαραίτητα για τη βιωσιμότητα του, καθώς υπάρχουν αλλαγές στις οικονομικές συνθήκες, αλλά δεν επηρεάζουν, όπως υποστήριξε, τη φύση του, όμως η κυβέρνηση αρνείται το διάλογο.
Επίσης ότι υπάρχει διαφορά στους υπολογισμούς για το ύψος της εγγυητικής, όμως η κυβέρνηση αρνείται κάθε συζήτηση, με τη διαφορά να λύνεται τελικά στις δικαστικές αίθουσες, καθώς η κοινοπραξία κατέθεσε αίτημα στο δικαστήριο ζητώντας απόφαση που να διατάζει την κυβέρνηση ν’ ακολουθήσει τη σύμβαση. Διαφορά που ενδέχεται να λυθεί σήμερα ενώπιον του δικαστηρίου.
Ενώ διέψευσε κατηγορηματικά τη φημολογία ότι η εταιρεία δεν έχει την οικονομική δυνατότητα για τη μεγάλη επένδυση, αναφέροντας πως ήδη έχει επενδύσει σημαντικούς πόρους και έχει ήδη διασφαλισμένα κεφάλαια για το σύνολο της επένδυσης.
Ποιοι είναι οι επενδυτές
Στο μεταξύ, Λευκωσία και Λάρνακα κατακλύζονται από αντιφατικές μεταξύ τους φήμες. Από κάποιες πλευρές διαρρέεται η πληροφορία ότι υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες μεταξύ των εταίρων της κοινοπραξίας αναφορικά με την εξέλιξη της επένδυσης. Δεδομένη από την άλλη, είναι η οικονομική επιφάνεια της «Kition» ιδίως από τη στιγμή που από τον Μάιο του 2023 εισήλθε σ’ αυτήν με 40% η Aroundtown SA, εταιρεία – κολοσσός στην ευρωπαϊκή αγορά real estate, με έδρα το Λουξεμβούργο, εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης, με 32 δισ. ενεργητικό και η οποία χρηματοδοτεί μεγάλης εμβέλειας έργα με επίκεντρο ποιοτικά ακίνητα σε κεντρικές τοποθεσίες κορυφαίων ευρωπαϊκών πόλεων, κυρίως σε Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο.
Η υλοποίηση των επενδύσεών της γίνεται μέσω της θυγατρικής δημόσιας εταιρείας Grand City Properties S.A. («GCP»), η οποία διαθέτει περί τα 65.000 διαμερίσματα μόνο σε Γερμανία και Λονδίνο.
Ο Γιακίρ Γκαμπάι
Στην τελευταία μάλιστα, ιδρυτής και μεγαλομέτοχος με 40%, είναι ο κορυφαίος Ισραηλινός, -αλλά και με κυπριακή υπηκοότητα-, επιχειρηματίας, Γιακίρ Γκαμπάι, νο 809 στην τρέχουσα λίστα Forbes (στοιχεία 12/4/2024), με περιουσία 3,9 δισ. δολάρια.
Εκτός δε του project της Λάρνακας, ο Γκαμπάι βρίσκεται μέσω της Rofeno Properties Limited, πίσω και από την δεύτερη mega επένδυση, ύψους 856 εκατ. ευρώ στη Αγία Φύλα της Λεμεσού, που περιλαμβάνει συνολική ανάπλαση, δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου, ιατρικού κέντρου, αθλητικών εγκαταστάσεων κ.α.
Τι προέβλεπε το αρχικό πλάνο
Σύμφωνα με τα πλάνα της «Kition» το έργο θα αποφέρει στην Κυπριακή Δημοκρατία έσοδα 12 δισ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν 4.000 θέσεις εργασίας. Αρχικά θα αναβαθμιστούν τα υφιστάμενα κτίρια για να μπορούν να εξυπηρετούνται οι ιδιοκτήτες σκαφών, οι οποίοι θα έχουν επίσης τη δυνατότητα χρήσης εφαρμογών και λογισμικού από το κινητό τους τηλέφωνο. Πράσινο, μεγάλα πεζοδρόμια και νέος φωτισμός αποτελούν μερικές από τις άμεσες αλλαγές στη μαρίνα Λάρνακας, η οποία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται.
Σύμφωνα με το αρχικό πλάνο, η από κοινού ανάπτυξη του λιμανιού και της μαρίνας αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τέσσερις φάσεις, σε βάθος δωδεκαετίας, αλλάζοντας ριζικά την εικόνα της Λάρνακας. Στόχος, η ελάχιστη χωρητικότητα 600 θέσεων ελλιμενισμού για σκάφη αναψυχής (yachts) μεγέθους έως 115 μέτρα.
Στην πρώτη φάση μεταξύ άλλων θα υπάρξει αντικατάσταση των δύο υφιστάμενων κυματοθραυστών, θα κατεδαφιστούν αρκετά μικρά κτίρια και υπόστεγα.
Κατά την Αρχική Περίοδο Ανάπτυξης, τα νέα κτίρια τα οποία θα κατασκευαστούν είναι: Παραλιακό Ξενοδοχείο πλησίον του Διατηρητέου Προβλήτα, στην περιοχή της Μαρίνας Yacht Club, Κτίριο Υπηρεσιών Μαρίνας, σταθμός ανεφοδιασμού για σκάφη αναψυχής στον υπήνεμο κυματοθραύστη και αρκετοί υποσταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης στην περιοχή του Λιμένα, κτίριο γραφείων, τερματικός σταθμός κρουαζιέρας, νέο κτίριο εισόδου Λιμένα και επέκταση της αποβάθρας 4, περίπου 80m προς τα ανατολικά.
Στη β΄ φάση προγραμματίζονται κατασκευές κτιρίων χαμηλού ύψους, 4 πολυκατοικιών μεσαίου ύψους, πολυώροφου κτιρίου κ.α. στην περιοχή του Λιμένα κτίριο γεφυροπλάστιγγας, εγκατάσταση παροχής Η/Ε σε πλοία (Cold Ironing), αντλιοστάσιο (268), γραφεία και η νότια πύλη.
Στην γ΄ φάση, αρκετές επεκτάσεις στις περιοχές Μαρίνας και Λιμένα και ορισμένα κτίρια ακινήτων, όπως το τελευταίο μεσαίου ύψους συγκρότημα κατοικιών, το πολυτελές ξενοδοχείο, άλλα 2 πολυώροφα γραμμικά κτίρια στην αποβάθρα του Λιμένα, καθώς και ένα εμβληματικό κτίριο κατοικιών (Lighthouse Residential Tower) στο ακρομώλιο.
Και στην δ΄ φάση, της ολοκλήρωσης του project, οι υπόλοιπες κατοικίες επί του προσήνεμου μώλου, καθώς και ένα ιδιωτικό νησί έκτασης 2.400 τ.μ. στη νοτιοανατολική γωνία του νέου κυματοθραύστη, που θα φιλοξενεί μια αποκλειστική κατοικία προσβάσιμη με σκάφος ή αυτοκίνητο (μέσω μιας στηριζόμενης γέφυρας) από την προσήνεμη πλευρά του κυματοθραύστη. Ακόμη, το τελευταίο πολυώροφο κτίριο.
Στην περιοχή του Λιμένα θα ολοκληρωθεί το κτίριο του Σταθμού Κρουαζιέρας που θα υποστηρίζει την λειτουργία του σταθμού ως home porting. Θα κατασκευαστούν επίσης οι υπόλοιποι απαιτούμενοι χώροι στάθμευσης/αναμονής και 3 ανοιχτά υπόστεγα.
Σ΄ αυτό το πλάνο βεβαίως, θα υπάρξουν οι αλλαγές που προτείνει η «Kition», αλλά κρατούνται ως «επτασφράγιστο μυστικό», εφόσον φυσικά επέλθει συμφωνία των δυο πλευρών.