Στην προσφυγή τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων στο Συμβούλιο της Επικρατείας οφείλεται η αναβολή από την κοινοπραξία ExxonMobil-Total-ΕΛ.ΠΕ. των σεισμικών ερευνών για τα δυνητικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης.
Επί της ουσίας, οι, WWF Ελλάς, Greenpeace και Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών «Πέλαγος» έχουν καταφέρει από το 2019 να «μπλοκάρουν» κάθε απόπειρα έρευνας στις δύο περιοχές που ανέλαβε η κοινοπραξία, Νοτιοδυτικά και Δυτικά της Κρήτης.
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του Euro2day.gr, οι τρεις οργανώσεις είχαν καταθέσει τον Απρίλιο του 2019 Διοικητική Προσφυγή (σ.σ. Αίτηση Θεραπείας) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατά της περιβαλλοντικής έγκρισης για το πρόγραμμα εξορύξεων υδρογονανθράκων στην Κρήτη. Δύο μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2019, κατέθεσαν στο Ε’ Τμήμα του ΣτΕ Αίτηση Ακύρωσης της υπουργικής απόφασης, με την οποία εγκρίθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το ίδιο πρόγραμμα.
Η Αίτηση Ακύρωσης επρόκειτο αρχικά να συζητηθεί στις 7 Οκτωβρίου 2020. Αναβλήθηκε συνολικά τρεις φορές (και στις 4/11/2020 και στις 6/10/2021) και τώρα έχει οριστεί να εκδικαστεί στις 2 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι αναβολές αποδίδονται σε τυπικούς λόγους του ανώτατου δικαστηρίου.
Οι λόγοι ακύρωσης που προβάλουν, μεταξύ άλλων, οι τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις αφορούν, στο ανεπαρκές σύστημα παρακολούθησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στη θαλάσσια βιοποικιλότητα από τις σεισμικές έρευνες, καθώς και στην ελλιπή εξέταση από τις αρχές σχεδιασμού και αδειοδότησης εναλλακτικών λύσεων ικανών να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και των τοπικών κοινωνιών.
Η εκκρεμότητα αυτή, όπως επισήμαναν καλά πληροφορημένες πηγές, δεν επιτρέπει στην κοινοπραξία ExxonMobil-Total-ΕΛ.ΠΕ. να ανταποκριθεί στις συμβατικές υποχρεώσεις της, δεδομένου ότι παραμένει έωλη η απόφαση του ΣτΕ. Με βάση τις δύο συμβάσεις μίσθωσης για τα αντίστοιχα οικόπεδα της Κρήτης, που κυρώθηκαν με νόμο από την ελληνική Βουλή, το 2019, είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει τις σεισμικές έρευνες μέσα στα πρώτα έξι χρόνια από τότε που ανέλαβε τις παραχωρήσεις.
Πρόκειται, όπως λένε γνωρίζοντες, για ξένες εταιρίες-μεγαθήρια (με operator της κοινοπραξίας την Total), που δεν θα ήταν πρόθυμες να αναλάβουν ένα τέτοιο ρίσκο. Αυτός είναι, συνεπώς, ο πραγματικός λόγος που αναβάλλονται διαρκώς οι ημερομηνίες των σεισμικών ερευνών. Αρχικά είχαν προγραμματιστεί να γίνουν τον χειμώνα 2020-2021, πήραν αναβολή για τον χειμώνα 2021-2022 και τώρα πάνε για τον χειμώνα 2022-2023. Αυτού του είδους οι έρευνες επιλέγεται να γίνονται στο διάστημα από τα τέλη Νοεμβρίου έως τις αρχές Απριλίου, για να μην διαταραχτεί ο πολλαπλασιασμός των θηλαστικών, που ενδημούν στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή.
Παρά τις αναβολές των ερευνών, η κοινοπραξία, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr, έχει καταθέσει στις αρμόδιες αδειοδοτικές υπηρεσίες του ΥΠΕΝ περιβαλλοντική μελέτη, βάσει της ΣΜΠΕ, η οποία, μάλιστα έχει εγκριθεί. Συνεπώς, εάν εκδικαστεί στις 2 Φεβρουαρίου η υπόθεση στο ΣτΕ και η απόφαση εκδοθεί χωρίς καθυστέρηση, εφόσον είναι απορριπτική για τις αιτιάσεις των τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων, εκτιμάται ότι θα μπορέσει να ανοίξει ο δρόμος, ώστε οι σεισμικές έρευνες να δρομολογηθούν από φέτος το Φθινόπωρο.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με πληροφορίες από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ), έχει ετοιμαστεί το νομικό οπλοστάσιο, ώστε να αντικρουστούν οι απόψεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως συνέβη και στην περίπτωση των Ιωαννίνων. Μια θετική απόφαση για το ελληνικό δημόσιο εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως πρόκριμα και ισχυρό μήνυμα στη διεθνή πετρελαϊκή βιομηχανία ότι έργα που έχουν κυρωθεί από τη Βουλή προχωρούν και δεν «κολλάνε».
Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι η WWF Ελλάς με την Greenpeace είχαν προσφύγει το 2018 ξανά στο ΣτΕ, για τις σεισμικές έρευνες στα Ιωάννινα, περιοχή που είχαν αναλάβει αρχικά η Ισπανική Repsol με την Energean. Είχαν καταθέσει σχετική Αίτηση Ακύρωσης, την οποία, όμως, απέρριψε το ΣτΕ τον Μάιο του 2020 και τελικά οι έρευνες ολοκληρώθηκαν.
Η ExxonMobil έχει ισχυρό ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και πρόσφατα ανέλαβε μαζί με την Qatar Petroleum την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο τεμάχιο 10, στην Κυπριακή ΑΟΖ. Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα ξεκίνησε μάλιστα τις γεωτρήσεις για να φτάσει στο κοίτασμα «Γλαύκος».
«Ζεστή» παραμένει και η Total, όπως προέκυψε από τις δηλώσεις του Επιχειρησιακού Διευθυντή της Total E&P Greece, Yves Le Stunff, λίγους μήνες πριν, ότι η κοινοπραξία θα υλοποιήσει το ερευνητικό πρόγραμμα της στα δύο τεμάχια, Νοτιοδυτικά και Δυτικά της Κρήτης.
