Το Institute for European Energy and Climate Policy (www.ieecp.org) μέσω του Β. Οικονόμου και Φ. Αναγνωστόπουλου συντονίζουν το νέο Ευρωπαϊκό έργο Horizon 2020 SENSEI (Ευφυείς ενεργειακές υπηρεσίες για την Ενσωμάτωση των πολλαπλών πλεονεκτημάτων από τη βελτίωση της ενέργειας αποδοτικότητας στα κτίρια στην Ευρώπη – https://senseih2020.eu/).
Τα κτίρια αντιπροσωπεύουν το 40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας της ΕΕ και, ως εκ τούτου, η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων έχει χαρακτηριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μια μοναδική ευκαιρία για τη μείωση των εκπομπών CO2, για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και για την μείωση της εξάρτησης από εισαγωγή ενέργειας και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
Ωστόσο, η ενεργειακή απόδοση εξακολουθεί να κατατάσσεται στο χαμηλότερο άκρο του φάσματος των υλοποιηθέντων επενδύσεων, με τα τρέχοντα ποσοστά ανακαίνισης κτιρίων στην ΕΕ να κυμάινονται από 0,4-1,2% ετησίως. Από τη μια πλευρά, υπάρχει έλλειψη επιθυμητού κεφαλαίου για τις επενδύσεις εκσυγχρονισμού, ενώ, από την άλλη πλευρά, η συνολική επενδυτική ζήτηση για ενεργειακή απόδοση στα κτίρια μέχρι το 2050 εκτιμάται1 σε 937 δισ. Ευρώ (παρούσα αξία). το ποσό αυτό δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί μόνο από τον δημόσιο τομέα και θα απαιτήσει σημαντική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Το μοντέλο Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) πέτυχε να προσελκύσει σε κάποιο βαθμό επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση, αλλά κυρίως σε μεμονωμένα μεγάλα έργα όπου:
▪ Οι ιδιοκτήτες κτιρίων προσφέρουν ένα μεγάλο φάσμα και αριθμό κτιρίων.
▪ είτε η εταιρεία παροχής ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO) είναι αρκετά μεγάλη ώστε να εξασφαλίσει δάνειο για τη χρηματοδότηση του εκσυγχρονισμού (στην περίπτωση συμφωνίας μεικτής αποταμίευσης) ή οι ιδιοκτήτες κτιρίων έχουν την ικανότητα να επενδύσουν στην ενεργειακή τους αποδοτικότητα εγγυημένης αποταμίευσης).
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ΣΕΑ έχει επιτύχει κυρίως στα δημόσια κτίρια (δήμοι, πανεπιστήμια, σχολεία και νοσοκομεία) και σε πολύ μικρότερο βαθμό (έως καθόλου) στα ιδιωτικά κτίρια.
Οι ΣΕΑ αποτελούν μια εναλλακτική λύση για την κλιμάκωση του αριθμού των κτιρίων που υλοποιούν παρεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης. Ωστόσο, η τυπική προσέγγιση των ΣΕΑ βασίζεται σε εκπτώσεις και κίνητρα που καταβάλλονται εκ των προτέρων και σε ένα προβλεπόμενο αποτέλεσμα. Επειδή η ενεργειακή αποδοτικότητα καταβάλλεται εκ των προτέρων, με ελάχιστη λογοδοσία ως προς τα αποτελέσματα, υπάρχει έλλειψη ευθυγράμμισης των κινήτρων, ανάγκη να στηριχθεί η θεωρούμενη εξοικονόμηση ενέργειας και επομένως μόνο ένας μικρός αριθμός προκαθορισμένων μέτρων ενεργειακής απόδοσης.
Αντίθετα, για να είναι η ενεργειακή απόδοση ελκυστική για τους επενδυτές, πρέπει να συνδέεται με σταθερές αποδόσεις και σταθερές μακροπρόθεσμες ταμειακές ροές. Αυτές οι ταμειακές ροές θα επιτρέψουν τη χρηματοδότηση έργων αποδοτικότητας με τον ίδιο τρόπο που θα χρηματοδοτούσε μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ως γνωστόν, οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής χρηματοδοτούνται βάσει της αξίας της ενέργειας που θα παράγουν, και όχι μόνο στην πίστωση του δανειολήπτη). Αυτό σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες για ιδιοκτήτες κτιρίων να προσελκύσουν χρηματοδότηση από τρίτους και να μειώσουν το αρχικό κόστος κεφαλαίου και περισσότερες ευκαιρίες για μικρότερες επιχειρήσεις και καινοτόμες συνεργασίες για να ανταγωνιστούν επιτυχώς στην αγορά.
Η βασική ιδέα που διέπει τα επιχειρηματικά μοντέλα του έργου SENSEI είναι η “πληρωμή για απόδοση” (Pay for Performance – P4P). Η ιδέα ενός προγράμματος P4P για τη χρηματοδότηση ενός έργου αναβάθμισης της ενέργειας είναι ότι οι χρηματοοικονομικές ροές μεταξύ των εμπλεκομένων μερών συνδέονται με την πραγματική εξοικονόμηση ενέργειας και την κανονικοποιημένη από τον καιρό εξοικονόμηση ενέργειας που παράγεται από το έργο. Παρόλο που είναι εννοιολογικά απλή, η Ευρώπη στερείται μέχρι στιγμής πρωτοβουλιών P4P. Ωστόσο, τα αποτελέσματα των πιλότων P4P που έλαβαν χώρα στις Η.Π.Α. (κυρίως στη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια) υποδηλώνουν ότι τα συστήματα P4P μπορούν να αποτελέσουν έναν αποτελεσματικό τρόπο για την ενεργειακή απόδοση τόσο των προμηθευτών ενέργειας όσο και των επενδυτών τρίτων.
Ο γενικός στόχος του έργου SENSEI είναι να καταρτίσει πρώτα τα προγράμματα P4P για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής απόδοσης που μπορούν να εφαρμοστούν σε ολόκληρη την Ευρώπη και στη συνέχεια να ενσωματώσει αυτά τα συστήματα P4P στα στάδια προετοιμασίας και υλοποίησης του προτύπου ΣΕΑ με σκοπό την αύξηση ή / τα κέρδη στην αξία του κτιρίου που παράγονται από βελτιώσεις ενεργειακής απόδοσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η αξία του κτιρίου ενσωματώνει το αποφευχθέν κόστος, τα οικονομικά οφέλη και τις βελτιώσεις του εσωτερικού περιβάλλοντος (θερμική άνεση, ποιότητα του αέρα, ακουστική) που απορρέουν από την εφαρμογή των μέτρων ενεργειακής απόδοσης που περιλαμβάνονται σε ένα σχέδιο αναβάθμισης ενέργειας.
Στο έργο SENSEI θα χρησιμοποιήσουμε τον όρο P4P για να περιγράψουμε μια γενίκευση των σχημάτων P4P που έχουν δοκιμαστεί στις ΗΠΑ:
▪ Οι πάροχοι ενέργειας γνωστοποιούν τα ποσοστά P4P που είναι πρόθυμα να προσφέρουν για εξοικονόμηση ενέργειας που αναμένεται από ένα έργο αναβάθμισης της ενέργειας.
▪ Οι δυνητικοί επενδυτές γνωστοποιούν τις απαιτήσεις απόδοσης επένδυσης (ROI) και περιόδου απόσβεσης.
▪ Οι ιδιοκτήτες των κτιρίων επιλέγουν τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης που πρέπει να ακολουθήσουν, παράγοντας τις πιθανές πηγές εσόδων και κεφαλαίων.
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στη σελίδα του έργου https://senseih2020.eu/ και επικοινωνήστε στο: filippos@ieecp.org
