Μέσα στον Σεπτέμβριο αναμένεται να κατατεθεί προς κύρωση στη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού στην κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis Projects, ενώ προς τα τέλη του έτους ενδέχεται να πάει στο Κοινοβούλιο και η νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού. Περισσότερο σύνθετη είναι η κατάσταση με τη σύμβαση παραχώρησης του κεντρικού τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο αφού υπάρχει μεν προσωρινός ανάδοχος (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), αλλά εδώ και καιρό ακούγεται πως το έργο θα ανατεθεί σε κοινοπραξία κατασκευαστών που δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί, ενώ υπάρχουν και προσφυγές από τοπικές αρχές για τη χάραξη του οδικού άξονα.
Στην Αττική Οδό, που η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ είχε κερδίσει τον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ με προσφορά 3,7 δισ. ευρώ, ιδρύθηκαν, όπως έγραψε χθες το energygame.gr, οι δύο νέες εταιρείες που θα αναλάβουν την παραχώρηση και λειτουργία του οδικού άξονα. Πρόκειται για τη «Νέα Αττική Οδός Παραχώρηση Μονοπρόσωπη ΑΕ» και την «Νέα Αττική Οδός Λειτουργία ΑΕ». Η υφιστάμενη σύμβαση παραχώρησης λήγει τον Οκτώβριο και στο ΤΑΙΠΕΔ βιάζονται ώστε να ολοκληρώσουν το ταχύτερο δυνατό την εγκατάσταση του νέου παραχωρησιούχου.
Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας απαιτείται η υπογραφή υπουργικών αποφάσεων, η υπογραφή της νέας σύμβασης παραχώρησης και η κύρωση της νέας σύμβασης από τη Βουλή. Στο ΤΑΙΠΕΔ εμφανίζονται αισιόδοξοι πως μέχρι το τέλος του χρόνου μπορεί να γίνει το οικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής. Ωστόσο θα χρειαστεί αγώνας δρόμου ώστε να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος. Ο επικεφαλής του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Γ. Περιστέρης είχε προβλέψει πρόσφατα πως το οικονομικό κλείσιμο θα γίνει εντός του πρώτου τριμήνου του 2025.
Τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε μεγάλη συζήτηση για το ποιος θα είναι ο ενδιάμεσος φορέας, δηλαδή ποιος οργανισμός θα παραλάβει την Αττική Οδό από τον σημερινό παραχωρησιούχο, που ελέγχεται από τις ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και ΑΒΑΞ, προκειμένου να την μεταβιβάσει στον επόμενο, τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Φαίνεται πως τον ρόλο αυτό θα αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ αν και έχει εξεταστεί το ενδεχόμενο να είναι το υπουργείο Υποδομών αυτός ο ενδιάμεσος φορέας.
Κυβερνητικά στελέχη είχαν δηλώσει πως η σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού στην κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis Projects (που κέρδισε το διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ με προσφορά σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ) θα κατατεθεί στη Βουλή τον Σεπτέμβριο. Η σύμβαση παραχώρησης είχε υπογραφεί τον περασμένο Μάρτιο, ενώ έχουν ήδη μεσολαβήσει τρία χρόνια από τον Αύγουστο του 2021 όταν και ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός, αλλά παραμένουν στο τραπέζι διάφορα ανοικτά ζητήματα παρά την κινητοποίηση στο υπουργείο Υποδομών και τις …σκληρές κουβέντες προς στελέχη της κρατικής Εγνατία Οδός ΑΕ που διαχειρίζεται σήμερα τον οδικό άξονα των 700 χιλιομέτρων.
Για να γίνει το λεγόμενο οικονομικό κλείσιμο και να καταβληθεί το τίμημα από την κοινοπραξία εκκρεμούν θέματα που συνδέονται με πιστοποίηση γεφυρών και σηράγγων, την αποτύπωση της κατάστασης που βρίσκεται σήμερα η Εγνατία Οδός, κ.α. Εκκρεμότητες υπάρχουν και με τις δεκάδες χιλιάδες άδειες ελευθέρων διελεύσεων που διαθέτουν σήμερα χρήστες του οδικού άξονα και τώρα πρέπει να ανακληθούν αφού κάποιος αναλάβει το πολιτικό κόστος… Σε κάθε περίπτωση δεν φαίνεται να είναι δυνατή η ολοκλήρωση της διαδικασίας παραχώρησης πριν από το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Στη θεωρία ήταν πιο εύκολο έργο ο ΒΟΑΚ
Στη θεωρία, η παραχώρηση του κεντρικού τμήματος του ΒΟΑΚ, από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο, θα έπρεπε να ήταν πιο εύκολη υπόθεση σε σύγκριση με τις Αττική Οδό και Εγνατία που λειτουργούν ήδη με συμβάσεις παραχώρησης. Πρόκειται για νέα παραχώρηση σε αντίθεση με τους άλλους δύο άξονες που απαιτούνται σύνθετες διαδικασίες αποχώρησης του προηγούμενου παραχωρησιούχου και εγκατάστασης ενός νέου. Στην πραγματικότητα, όμως, η υπόθεση του ΒΟΑΚ μετετράπη σε πολυετές σήριαλ με πλήθος αλλαγών στη χάραξη, υπογειοποιήσεις, προσθήκη σηράγγων, κ.λπ. χωρίς τελικά να έχουν ικανοποιηθεί όλοι οι τοπικοί παράγοντες της Κρήτης με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμα προσφυγές σε εκκρεμότητα.
Από την περασμένη άνοιξη υπάρχει επισήμως προσωρινός ανάδοχος (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), ενώ οι οικονομικές προσφορές από τους τρεις διεκδικητές είχαν ανοίξει στα τέλη Ιανουαρίου. Υπενθυμίζεται ότι η περίοδος της παραχώρησης είναι 35 χρόνια, εκ των οποίων έως πέντε χρόνια (έως 60 μήνες) είναι η περίοδος μελετών – κατασκευών. Η σύμβαση παραχώρησης είναι διάρκειας 35 ετών, από τα οποία η περίοδος μελετών – κατασκευών προβλέπεται έως πέντε χρόνια. Το συνολικό μήκος του ΒΟΑΚ από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, φτάνει τα 194,5 χιλιόμετρα και περιλαμβάνει 26 σήραγγες μονού κλάδου συνολικού μήκους σχεδόν 35 χιλιομέτρων και 11 χιλιόμετρα γεφυρών.
Το έργο περιλαμβάνει επίσης τα λεγόμενα σκιώδη διόδια, δηλαδή επιδότηση κάθε διέλευσης από το ελληνικό δημόσιο. Σύμφωνα με την προσφορά που κατέθεσε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η αιτούμενη κατά την περίοδο μελετών-κατασκευών χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου ανέρχεται στα 693 εκατ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές), ενώ η επιδότηση κατά την περίοδο λειτουργίας (δικαίωμα σκιώδους διοδίου) αντιστοιχεί σε ποσοστό 64,62% επί του διοδίου που προβλέπεται για τους χρήστες του οδικού άξονα.
Ενώ στην αγορά κατασκευών θεωρείται δεδομένη η διεύρυνση της κοινοπραξίας που θα αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευση του ΒΟΑΚ, τους τελευταίους μήνες δεν υπήρξαν σχετικές εξελίξεις. Δεν έχει, επίσης, διευκρινιστεί αν η φημολογούμενη διεύρυνση θα γίνει πριν ή μετά την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του οδικού άξονα. Το σίγουρο είναι πως πλέον είναι σχεδόν αδύνατο να αξιοποιηθούν τα 200 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν να λάβει το έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εκτός αν δοθεί παράταση στο Ταμείο Ανάκαμψης για μετά το 2026.