Την ίδια στιγμή που το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας ετοιμάζει τη νέα νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση και το ΤΕΕ τρέχει τον διαγωνισμό για τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, το ΣτΕ «ακυρώνει» οικοδομικές άδειες, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα και ανησυχία στους ιδιοκτήτες ακινήτων και εκτάσεων που έχουν πέσει θύμα των τεσσάρων στρεμμάτων ή δεν «βλέπουν» σε δημόσια κοινόχρηστη οδό.
Αυτό συμβαίνει καθώς το ΣτΕ με τρεις αποφάσεις του ακυρώνει τις οικοδομικές άδειες σε εκτάσεις εκτός σχεδίου και θέτει μία αυστηρή νομολογία, την οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν οι υπηρεσίες δόμησης (ΥΔΟΜ) σε όλη την Ελλάδα, ώστε να μην εκδίδουν άδειες. Πιο συγκεκριμένα, η πιο πρόσφατη υπόθεση στην Άρτα που έφτασε έως το δικαστήριο αφορούσε ακύρωση άδειας, καθώς η έκταση δεν «έβλεπε» σε δημόσιο κοινόχρηστο δρόμο. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις, ώστε να επιτραπεί η οικοδόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχή.
Οι αποφάσεις το ΣτΕ που βάζουν φωτιά στην εκτός σχεδίου δόμηση
Οι αποφάσεις του ΣτΕ όσον αφορά τις ακυρώσεις οικοδομικών αδειών από τις ΥΔΟΜ, αλλά και το επικείμενο μπλόκο στη νέα νομοθετική ρύθμιση που ετοιμάζει να παρουσιαστεί στη Βουλή τον ερχόμενο μήνα, βάζουν σε πάγο τις αγοραπωλησίες ακινήτων και εκτάσεων με αποτέλεσμα δημιουργείται ανησυχία στον τομέα του real estate.
Η πιο γνωστή από τις αποφάσεις το δικαστηρίου αφορά την Πάτμο (176/2023) και εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Βάσει αυτής δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να κτίσει, καθώς χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το οικόπεδο έχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς υπάρχει διαφορετική νομική και πολεοδομική ερμηνεία της κοινόχρηστης οδού. Αυτό συμβαίνει, διότι νομικά ως υφιστάμενοι θεωρούνται οι παλιοί αγροτικοί δρόμοι, που υπήρχαν πριν 100 χρόνια (σ.σ. Πριν το 1923).
Η δεύτερη απόφαση (992/2023) εκδόθηκε στις αρχές Ιουνίου και αφορά σε ακύρωση οικοδομικής άδειας για αποθήκη στη Χαλκίδα. Και σε αυτή το ΣτΕ αναφέρει ότι η υφιστάμενη νομοθεσία για την εκτός σχεδίου δόμηση. Προσθέτει, δε, αυτή πρέπει να συμβαδίζει με συμβαδίζει με τη νομοθεσία για το περιβάλλον, τη χωροταξία και τις αρχαιότητες, και επισημαίνει ότι οι νόμοι μπορεί να είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, μόνο εάν ακολουθούνται από επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις τους.
Η πρόσφατη απόφαση, εκτός από το μπλοκάρει την έκδοση οικοδομικής άδειας ισόγειου κτίσματος στον οικισμό Ανάργυρων του Δήμου της Άρτας, πυροδοτεί και ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων για τη νέα νομοθετική ρύθμιση, καθώς προοικονομεί τη διαφωνία του ΣτΕ με τα βασικά σημεία των όσων αναμένεται να προταθούν.
Οι λύσεις του υπουργείου και του TEE
Στην παρούσα φάση το υπουργείο περιβάλλοντος ετοιμάζει μία μεταβατική ρύθμιση έως ότου να ολοκληρωθούν οι εν εξελίξει διαγωνισμοί του ΤΕΕ για τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Μερικά από τα βασικά σημεία που αναμένεται να παρουσιαστούν στη Βουλή το Σεπτέμβριο είναι τα εξής:
- Δυνατότητα δόμησης σε εκτός σχεδίου οικόπεδα άνω των 4 στρεμμάτων, τα οποία έχουν κατατμηθεί πριν το 1985, ακόμα και αν στερούνται πρόσβασης σε κοινόχρηστο δρόμο.
- Για οικόπεδα που έχουν κατατμηθεί από το 1985 έως και το 2003 θα δίνεται η δυνατότητα δόμησης υπό όρους, όπως η σύνδεση με αναγνωρισμένο κοινόχρηστο δρόμο, καθώς και η κατ’εξαίρεση δόμηση με δουλεία διόδου για οικόπεδα που δημιουργήθηκαν προ του 2003.
- Επιπλέον, όσον αφορά το θέμα των «κοινόχρηστων» δρόμων, θα υιοθετηθεί η έννοια του 1977, ενώ εξετάζεται και η χρήση αεροφωτογραφιών από αυτή τη χρονιά για τον καθορισμό των δρόμων αυτών.
Από την άλλη πλευρά το ΤΕΕ τρέχει τρία πακέτα διαγωνισμών αξίας 96 εκατ. Ευρώ για την έκδοση πολεοδομικών σχεδίων σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ωστόσο, για να τρέξουν οι διαγωνισμοί (δηλαδή να επιλεγούν οι ανάδοχοι και να ξεκινήσουν οι μελέτες) θα πρέπει να περάσει τουλάχιστον μία τριετία. Για αυτό το λόγο, όπως έχει ήδη γράψει το mononews, το ΤΕΕ ζητά από το ΣτΕ να είναι πιο ελαστικό όσον αφορά τις αποφάσεις του, καθώς και να εκδίδονται άδειες για εκτός σχεδίου εκτάσεις, που ήταν οικοδομήσιμες έως το 2003, έως και το 2026, όταν δηλαδή, θα έχουν βγει τα σχετικά προεδρικά διατάγματα.
Το Επιμελητήριο επιδιώκει, επίσης, να εκδοθούν γρήγορα τα απαραίτητα προεδρικά διατάγματα για τα νέα πολεοδομικά σχέδια. Για αυτό το λόγο έχει προτείνει στο υπουργείο να αρχίσει άμεσα η διαδικασία για τη δημιουργία μιας δομής που θα επιταχύνει τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των σχετικών διαταγμάτων, έτσι ώστε να μη «κολλήσουν» όταν θα έρθει η ώρα της εφαρμογής τους.
