Σβήνει ο λιγνίτης από τον ενεργειακό χάρτη της χώρας, καθώς το ηλεκτρικό σύστημα λειτούργησε χθες χωρίς κάρβουνο για 18η μέρα, σημειώνοντας νέο ρεκόρ.
Η αύξηση τόσο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και των εισαγωγών ρεύματος από τις γειτονικές χώρες, μαζί με το φυσικό αέριο, μειώνουν την ανάγκη για χρήση του λιγνίτη, το κόστος του οποίου επιβαρύνεται σημαντικά από τα δικαιώματα εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, κάνοντάς το ασύμφορο.
Συγκεκριμένα, στοιχεία από το ενεργειακό χρηματιστήριο για σήμερα δείχνουν ότι οι ΑΠΕ συνεισφέρουν 40,3% στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, ενώ το φυσικό αέριο προσφέρει 45,3% ακόμα. Επίσης, τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα αντιστοιχούν στο 5,4% του ημερήσιου ενεργειακού μείγματος και οι εισαγωγές 5,3% επιπλέον. Τελευταία ημέρα που καταγράφηκε συμμετοχή του λιγνίτη στο μείγμα είναι η Δευτέρα 13 Μαΐου.
Ειδικοί χαρακτηρίζουν την μετάβαση της χώρας από τον λιγνίτη σε ένα ενεργειακό σύστημα που στηρίζεται κυρίως από τις ΑΠΕ ως μεγάλο άλμα για την οικονομία, παρά τον απρόβλεπτο (στοχαστικό) τρόπο λειτουργίας των ΑΠΕ.
Εκεί που το σύστημα ηλεκτρισμού στηριζόταν σε ένα κακής ποιότητας κάρβουνο, τώρα θα απορροφά ενέργεια από τους φυσικούς πόρους της χώρας, δηλαδή τον άφθονο αέρα και ήλιο της. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δίνει την δυνατότητα στην Ελλάδα να μεταμορφωθεί σε εξαγωγέα ενέργειας από εισαγωγέας.
Η μείωση στη χρήση του λιγνίτη εμφανίζεται χρόνια τώρα και συνέχισε ακόμα περισσότερο τους τελευταίους μήνες. Άλλωστε, μια από τις πρώτες σημαντικές αποφάσεις που είχε ανακοινώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως πρωθυπουργός το 2019 ήταν η επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη τον Απρίλιο μειώθηκε στα 207,069 GWh από 275,156 GWh τον ίδιο μήνα πέρυσι. Τον Μάρτιο σημειώθηκε κατακόρυφη πτώση παραγωγής στα 285,704 GWh από τα 428,766 GWh πέρυσι.
Πρόκειται για μια τάση που εμφανίζεται σε όλη την Ευρώπη. «Υπήρξε πολύ μεγάλη μεταφορά από άνθρακα σε φυσικό αέριο τους τελευταίους μήνες. Είδαμε σαφείς ενδείξεις μιας μεγάλης αλλαγής στη μετάβαση από άνθρακα σε φυσικό αέριο το 2023, η οποία συνεχίζεται και το 2024», δήλωσε ο Fabian Skarboe Roenningen, αντιπρόεδρος στη συμβουλευτική εταιρεία Rystad Energy, στο Reuters.
Ο κ. Roenningen ανέφερε ότι αναμένεται να συνεχίσει η μετάβαση σε χώρες που διαθέτουν χωρητικότητα άνθρακα και φυσικού αερίου, όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Ολλανδία, καθώς και σε χώρες με μεγάλη παραγωγή άνθρακα, αλλά και ικανότητα μεταφοράς για εισαγωγή φυσικού αερίου, όπως η Τσεχία, η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία.
Το οριστικό τέλος
Μεσοπρόθεσμα εκτιμάται ότι ο λιγνίτης θα αποσυρθεί οριστικά στην Ελλάδα, όπως τόνισε η υφυπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Αλεξάνδρα Σδούκου, που δήλωσε σε συνέδριο πριν από λίγες ημέρες ότι αναμένεται να καταργηθεί σταδιακά έως το 2028 το αργότερο.
Τη στιγμή που η αγορά ξεπερνάει την ενεργειακή κρίση του 2021 που προκλήθηκε από το ξέσπασμα του πολέμου της Ρωσίας με την Ουκρανία ίσως αποσυρθούν οι μονάδες λιγνίτη στην Ελλάδα ακόμα πιο γρήγορα.
Ο πρόεδρος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, πρόσφατα έστειλε μήνυμα πρόωρου τέλους του λιγνίτη με τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας «Πτολεμαΐδα 5» το 2026 και όχι το 2028.
«Χτίζοντας πάνω στις σταθερές βάσεις που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια, παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις και το ασταθές περιβάλλον, ο Όμιλος ΔΕΗ προχωράει δυναμικά με τον μετασχηματισμό του και βάζει υψηλούς στόχους για τα επόμενα τρία χρόνια», υπογράμμισε ο ίδιος.
Μεταξύ 2024 και 2026 η ΔΕΗ στοχεύει στην αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος κατά 18% σε ετήσια βάση, παρά την παράλληλη απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων έως το 2026, σύμφωνα με την εταιρεία.
