Της Κατερίνας Καφτάνη
Ποιος από εμάς δεν έχει περπατήσει κάτω από τα πλατάνια της Κηφισιάς που μαζί με τα αιωνόβια δέντρα στους κήπους (κέδροι, ευκάλυπτοι, λεύκες, πεύκα και κυπαρίσσια) δημιουργούν ένα μοναδικό τοπίο χαράς και αγαλλίασης; Ποιος από εμάς δεν έχει δροσιστεί κάτω από το θόλο των πλατανιών και των άλλων δέντρων στις ημέρες της μεγάλης ζέστης; Ποιος από εμάς δεν έχει σταθεί να απολαύσει τα κελαϊδίσματα των πουλιών στους περιπάτους του στην Κηφισιά; Όλα αυτά σε λίγο καιρό θα είναι μακρινό όνειρο, εάν δεν σταματήσει η καταστροφική λαίλαπα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός επιτρέπει την ανοικοδόμηση υπογείων εκτός του περιγράμματος του κτιρίου, δηλαδή, τα υπόγεια μπορούν να επεκταθούν στο μεγαλύτερο μέρος του οικοπέδου, σε επιφάνεια σχεδόν πάνω από το 80% αυτού. Εάν μάλιστα το οικόπεδο είναι μικρό, δηλαδή έχει επιφάνεια μέχρι 600 τ.μ., οι υπόγειοι χώροι μπορούν να καταλάβουν ολόκληρο το οικόπεδο.
Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: Σε ένα οικόπεδο που έχει επιφάνεια 1.000 τ.μ. και συντελεστή κάλυψης 0,40 (κάλυψη συνηθισμένη για την περιοχή της Κηφισιάς), το κτίσμα επιτρέπεται να καλύψει τα 400 μέτρα του οικοπέδου, ενώ τα υπόλοιπα 600 τ.μ. πρέπει υποχρεωτικά να παραμείνουν χωρίς κτίσματα (ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου). Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (άρθρο 17), όμως, επιτρέπει την επέκταση των υπογείων χώρων στο 80% του ακάλυπτου χώρου του οικοπέδου, πράγμα που σημαίνει ότι τα υπόγεια μπορούν να επεκταθούν στα 480 τ.μ. του ακάλυπτου χώρου του οικοπέδου (600*80% = 480 τ.μ.). Δηλαδή, τα υπόγεια κτίσματα μπορούν να καλύψουν τα 880 τ.μ. (400 τ.μ. + 480 τ.μ.) της επιφάνειας του οικοπέδου. Αυτό λοιπόν που απομένει για κανονική φύτευση με δέντρα σε ένα οικόπεδο 1.000 τ.μ. είναι μόλις 120 τ.μ.!!!
Αυτό θα είναι και το τέλος των κήπων της Κηφισιάς, αφού πάνω στην οροφή των υπογείων δεν είναι δυνατόν να ευδοκιμήσει κανένα δέντρο παρά μόνο μικροί θάμνοι και γκαζόν.
Στην πράξη αυτό που γίνεται είναι ότι, προκειμένου να ανεγερθεί μια καινούργια οικοδομή, “ξυρίζονται” από άκρη σε άκρη τα οικόπεδα από τη φύτευση. Τα αιωνόβια δέντρα των διακοσίων, τριακοσίων και πεντακοσίων ετών, που μεγάλωσαν τους προγόνους μας, τους γονείς μας και εμάς και θα συντροφεύσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας, κόβονται με συνοπτικές διαδικασίες για την ανοικοδόμηση των κτιρίων. Οι κάτοικοι παρακολουθούν με δάκρυα στα μάτια τα δέντρα να πέφτουν στον βωμό του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Είναι μάλιστα ανήμποροι να αντιδράσουν και να σταματήσουν τη σφαγή των δέντρων, αφού η κοπή τους έχει προβλεφθεί στις οικοδομικές άδειες. Υπάρχουν περιπτώσεις που κόβονται ακόμα και 30 μεγάλα δέντρα για να ανεγερθεί η οικοδομή. Επίσης, αφανίζεται ανεξέλεγκτα και κάθε δέντρο που μπαίνει εμπόδιο στις λοιπές κατασκευές στο οικόπεδο όπως π.χ. τις πισίνες, τις ράμπες και τις πέργκολες.
Και το ερώτημα είναι πώς θα αντικατασταθούν τα δέντρα που κόπηκαν. Είναι αυτό εφικτό; Ένα δέντρο που χρειάσθηκε 100 και 200 χρόνια να μεγαλώσει, μπορεί να αντικατασταθεί από ένα δέντρο μόλις ενός ή πέντε ετών;
Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός προβλέπει ότι για την αντικατάσταση της βλάστησης, που καταστράφηκε για την ανέγερση της οικοδομής, πρέπει να φυτευθούν τα 2/3 του ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος του ακαλύπτου χώρου του οικοπέδου έχει καταληφθεί από τους υπόγειους χώρους, οπότε η δυνατότητα φύτευσης δέντρων σε αυτό είναι περιορισμένη σε λίγα τετραγωνικά μέτρα του ακάλυπτου χώρου.
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα για το πράσινο αφού, σύμφωνα με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, στην επιφάνεια υποχρεωτικής φύτευσης του οικοπέδου συνυπολογίζονται σαν φυτά και άλλες κατασκευές άσχετες με τη φύτευση, όπως οι πισίνες και οι φυτεμένες ράμπες. Επίσης, και κάθε φυτό που φυτεύεται σε έδαφος πάχους 40 εκ., δηλαδή οι ζαρντινιέρες στα μπαλκόνια και η φύτευση στις ταράτσες προσμετρώνται στη φύτευση. Με αυτήν τη λογική λοιπόν όταν βλέπουμε μια πισίνα ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός μας λέει: όχι δεν βλέπετε πισίνα αλλά δέντρα. Το ίδιο και όταν βλέπουμε μια ζαρντινιέρα με φυτά στη βεράντα, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός θέλει να μας πείσει ότι πρόκειται για κήπο.
Η φύτευση μάλιστα της ταράτσας, τα αποκαλούμενα “φυτεμένα δώματα” πριμοδοτούνται από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, αφού δίδουν στον κατασκευαστή το ευεργέτημα να κτίσει επιπλέον κατοικήσιμη επιφάνεια έως 35 τ.μ. στην ταράτσα, χωρίς αυτή να προσμετράται στον συντελεστή δόμησης. Ασφαλώς είναι πολύ όμορφο να βλέπουμε φυτεμένες ταράτσες και μπαλκόνια, όχι όμως να τσιμεντώνονται οι κήποι και η υποχρέωση της φύτευσης ενός οικοπέδου να μετατίθεται στους ορόφους και την ταράτσα σε βάρος της φύτευσης στον κήπο.
Το τέλος των δέντρων στους κήπους της Κηφισιάς θα φέρει μαζί του πολλές καταστροφικές συνέπειες, όπως την άνοδο της θερμοκρασίας και τη μόλυνση, μιας και το τσιμέντο κατακρατάει τη θερμότητα και δεν θα υπάρχουν πια δέντρα να καθαρίσουν και να φιλτράρουν τον αέρα που αναπνέουμε. Ακόμα, με την τσιμεντοποίηση των οικοπέδων εμποδίζεται ο κύκλος του νερού και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα σημαντικές πλημμύρες, αφού τα νερά της βροχής είναι αδύνατον να αποστραγγισθούν σε έδαφος πάχους 40 εκ. Επίσης, διαταράσσεται και το οικοσύστημα, αφού τα πουλιά δεν θα βρίσκουν πλέον δέντρα να φτιάξουν τις φωλιές του και θα εγκαταλείψουν την περιοχή με αποτέλεσμα να αυξηθεί ανεξέλεγκτα ο πληθυσμός των εντόμων και να εμποδίζεται η επικονίαση των φυτών.
Ο “προστατευτικός λοιπόν για το περιβάλλον” Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, που έχει σαν σκοπό, σύμφωνα με την αιτιολογική του έκθεση, να υιοθετήσει νέες πρακτικές “που θα οδηγήσουν σε επιβράδυνση της κλιματικής υποβάθμισης” πράττει ακριβώς το αντίθετο, συμβάλλοντας στην εξαφάνιση του πρασίνου.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας στην πρόσφατη 293/2024 απόφαση του έχει επισημάνει τις ως άνω αρνητικές επιπτώσεις του ΝΟΚ στο περιβάλλον ως εξής: Η διαρκής προσθήκη υπογείων χώρων και η επέκταση μέχρι τα όρια του οικοπέδου είναι συνέπεια των διατάξεων του ΝΟΚ. “Υπό τις συνθήκες αυτές, και αντιθέτως προς το διακηρυγμένο σκοπό του ΝΟΚ επέρχεται σφράγιση του εδάφους των οικοπέδων, η οποία δεν αναιρείται από την υποχρέωση άφεσης εδάφους ελάχιστου πάχους 40 εκατοστών, διότι στο ανεπαρκές αυτό “έδαφος” μπορεί κατά κοινή πείρα να ευδοκιμήσει μόνο χλοοτάπητας ή μικροί θάμνοι. Τούτο, λαμβανομένης υπόψη και της σφράγισης του εδάφους των οδών (οδόστρωμα) και των πεζοδρομίων (πλακόστρωση, σκυρόστρωση) οδηγεί σε σφράγιση του εδάφους όλου του πολεοδομικού συγκροτήματος με όλες τις εντεύθεν δυσμενείς συνέπειες (διακοπή του κύκλου νερού κ.λπ.). Αναμένουμε την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία και θα κρίνει για τη συνταγματικότητα των ως άνω διατάξεων.
Οι κήποι σήμερα στην Κηφισιά αποδεκατίζονται και τα δέντρα στενάζουν και χάνονται. Οι παλιοί κήποι με τα αιωνόβια δέντρα αντικαθίστανται από τα μπαμπού και τις λεβάντες στην ταράτσα, που και αυτά μετά από λίγο χρόνο ξεραίνονται. Οι κάτοικοι βουρκώνουν όταν βλέπουν και ακούν τα δέντρα να πέφτουν. Αυτή η καταστροφή χρειάζεται εδώ και τώρα να σταματήσει με την άμεση τροποποίηση των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού. διαφορετικά η βλάβη που θα υποστεί το φυσικό περιβάλλον της Κηφισιάς και ολόκληρης της Ελλάδας θα είναι πολύ δύσκολα αναστρέψιμη.
*Η κυρία Κατερίνα Καφτάνη είναι Δρ Νομ. Δικηγόρος
