Στο ∆ηµόσιο κινδυνεύουν να περιέλθουν δεκάδες χιλιάδες ακίνητα ιδιωτών οι οποίοι είτε δεν έσπευσαν να τα δηλώσουν στις πρώτες περιόδους κτηµατογράφησης είτε δεν είχαν ενηµερωθεί σχετικά ή τα έχουν δηλώσει µε σφάλµατα.
Σύµφωνα µε τα πλέον επικαιροποιηµένα στοιχεία της Ελληνικό Κτηµατολόγιο ΑΕ, τα οποία παρουσιάζει σήµερα το «Εθνος», ο αριθµός των «ορφανών» ακινήτων τα οποία έχουν καταχωριστεί στις πρώτες εγγραφές ως «Αγνώστου ιδιοκτήτη» ανέρχεται σε 171.552. Πρόκειται για ακίνητα σε όλες τις περιοχές της χώρας στις οποίες έχει ολοκληρωθεί η κτηµατογράφηση και λειτουργεί κτηµατολόγιο. Εν προκειµένω αξίζει να σηµειωθεί πως αφορά τα παλαιά προγράµµατα κτηµατογράφησης (1997-1999), από τα οποία παρήλθε µία 14ετία από την έναρξη λειτουργίας του εκάστοτε κτηµατολογικού γραφείου.
Αποποιήθηκαν κληρονοµιές
Μεγάλο ποσοστό αυτών των ακινήτων αφορά σε ιδιοκτησίες του ελληνικού ∆ηµοσίου οι οποίες δεν έχουν δηλωθεί, δεδοµένου ότι στις πρώτες κτηµατογραφήσεις δεν είχε θεσµοθετηθεί η υποχρέωση του ∆ηµοσίου να δηλώνει την περιουσία του. Τα περισσότερα από τα «ορφανά» ακίνητα βρίσκονται στην περιφέρεια και αφορούν απλά γεωτεµάχια, ο αριθµός των οποίων φτάνει περίπου τα 150.000. Από τα υπόλοιπα εκτιµάται ότι σηµαντικός αριθµός προέρχεται από ιδιοκτήτες οι οποίοι δεν ήθελαν να τα δηλώσουν είτε λόγω της φορολογίας είτε επειδή αποποιήθηκαν κληρονοµιές ή διαµένουν στο εξωτερικό (οµογενείς κ.λπ.).
Όπως επισηµαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικό Κτηµατολόγιο ΑΕ, Βύρων Νάκος, κατά την ισχύουσα νοµοθεσία, τα ακίνητα τα οποία στις πρώτες εγγραφές του Κτηµατολογίου φέρονται ως «Αγνώστου ιδιοκτήτη», µετά την παρέλευση της προθεσµίας διόρθωσης των αρχικών εγγραφών, θεωρείται ότι ανήκουν στην κυριότητα του ελληνικού ∆ηµοσίου.
Βάσει του νόµου, όποιος χάσει το ακίνητό του έχει στη διάθεσή του δύο χρόνια να ακολουθήσει τη δικαστική οδό διεκδικώντας αποζηµίωση, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις όχι και την επιστροφή της κυριότητας του ακινήτου: «Τυχόν πραγµατικοί δικαιούχοι ορισµένων από τα ακίνητα αυτάδιατηρούν µόνο δικαίωµα αποζηµίωσης έναντι του ∆ηµοσίου, η οποία µπορεί να συνίσταται και στην αυτούσια απόδοση του ακινήτου. Για την επιδίκαση της αποζηµίωσης ή της απόδοσης του ακινήτου απαιτούνται αγωγή και έκδοση δικαστικής απόφασης» εξηγεί ο κ. Νάκος.
Σε περίπτωση που επιδικαστεί σε βάρος του ∆ηµοσίου η αυτούσια απόδοση του ακινήτου στον πραγµατικό ιδιοκτήτη, θα πρέπει να συνταχθεί συµβολαιογραφικό έγγραφο που θα εγγραφεί στο τοπικό αρµόδιο κτηµατολογικό γραφείο. Η σύµβαση και η εγγραφή της στα κτηµατολογικά βιβλία δεν υπόκεινται σε φόρο ή τέλος. Η δαπάνη για τα δικαιώµατα του συµβολαιογράφου θα βαρύνει το υπόχρεο προς απόδοση ελληνικό ∆ηµόσιο.
Ο ισχύων νόµος δεν χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα ελαστικός, ενώ και η Πολιτεία δεν είχε ασχοληθεί έως τώρα µε τον «πονοκέφαλο» των αγνώστου ιδιοκτήτη ακινήτων, καθώς η 14ετής προθεσµία των πρώτων εγγραφών φαινόταν µακρινή. Ωστόσο, τώρα που οι πρώτες προθεσµίες έχουν ήδη εκπνεύσει και άλλες λήγουν έως το τέλος της χρονιάς, πληθαίνουν οι φωνές που προτείνουν την αναθεώρηση του νοµοθετικού πλαισίου, ώστε σε περιπτώσεις µε σαφές και ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς το ζήτηµα να λύνεται εξωδικαστικά. Περισσότερο «άτυχοι» είναι οι δικαιούχοι περίπου 10.000 αδήλωτων ακινήτων, για τα οποία οι σχετικές προθεσµίες έληξαν το 2017, καθώς η παράταση που είχε δοθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος αφορούσε µόνο τα γεωτεµάχια των οποίων οι προθεσµίες έληγαν το 2018.
Παρ’ όλα αυτά παραµένει θολό το τοπίο της συγκεκριµένης διαδικασίας, καθώς δεν έχει αποσαφηνιστεί πού και σε ποιον µηχανισµό θα ενταχθούν τα αγνώστου ιδιοκτήτη ακίνητα. Υπενθυµίζεται ότι στις παλιές κτηµατογραφήσεις η περίοδος διόρθωσης των αρχικών εγγραφών διαρκούσε 14 χρόνια. Για όσες ξεκίνησαν από το 2008 και µετά, η προθεσµία είναι επτά χρόνια και είναι κοινή και για τους Ελληνες εξωτερικού.
Να σηµειωθεί ότι τα περισσότερα από τα ακίνητα που περιλαµβάνονται στη λίστα «Αγνώστου ιδιοκτήτη» είναι µικρής έκτασης. Ωστόσο, µέσα σε αυτά εντάσσονται και γεωτεµάχια µεγάλης έκτασης, και συγκεκριµένα µοναδικές περιπτώσεις εκτάσεων από 380 έως και… 24.500 στρεµµάτων. Τα τελευταία εκτιµάται ότι είναι εκτάσεις που ανήκουν ήδη στο ∆ηµόσιο και αφορούν π.χ. γήπεδα ή νεκροταφεία, αλλά δεν έχουν δηλωθεί.
«Αγκάθια»
Τα αγνώστου ιδιοκτήτη ακίνητα δεν είναι τα µοναδικά «αγκάθια» µε τα οποία θα έρθει αντιµέτωπη η τέταρτη γενιά κτηµατογράφησης, η οποία αρχίζει σήµερα. Τα εκτός σχεδίου ακίνητα αλλά και εκείνα για τα οποία δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας αποτελούν επίσης «αγκάθια» για τη διαδικασία.
Αν και, σύµφωνα µε τον κ. Νάκο, η διαδικασία κτηµατογράφησης είναι η ίδια ανεξάρτητα αν ένα ακίνητο είναι εντός ή εκτός σχεδίου, η ΠΟΜΙ∆Α έχει ήδη εκφράσει ανησυχίες, καθώς «το ∆ηµόσιο διατηρεί το δικαίωµα να διεκδικήσει οποτεδήποτε, οποιοδήποτε εκτός σχεδίου ακίνητο περιουσιακό στοιχείο ως δικό του, ιδιαίτερα αν φέρεται να έχει δασική µορφή». Γι’ αυτόν τον λόγο ζητεί να ακολουθηθεί ίδια διαδικασία µε τα εντός σχεδίου ακίνητα, εφόσον ο ιδιοκτήτης τους τα νέµεται καλόπιστα και µε νόµιµα µεταγραµµένο τίτλο επί 30 έτη.
Η χρησικτησία θα αποτελέσει πιθανότατα τη µοναδική λύση και για τα πολυάριθµα ακίνητα (κυρίως γεωτεµάχια), για τα οποία δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας και έχουν περιέλθει στους σηµερινούς ιδιοκτήτες τους προφορικά, ενώ δεν έχουν γίνει ούτε τοπογραφικά διαγράµµατα.
∆εδοµένου ότι η παρούσα φάση κτηµατογράφησης, αφορά 83,5 εκατοµµύρια στρέµµατα, δηλαδή το 63% της χώρας, και 16,5 εκατοµµύρια δικαιώµατα, εκ των οποίων τα 10,3 εκατοµµύρια σε αγροτικές περιοχές, το πρόβληµα θα γίνει περισσότερο εµφανές και αυτό είναι κάτι που γνωρίζει ήδη η διοίκηση της Ελληνικό Κτηµατολόγιο ΑΕ.
«Το Ελληνικό Κτηµατολόγιο, εν όψει της κτηµατογράφησης του “υπολοίπου της χώρας”, για το οποίο ήδη γνωρίζει ότι µεγάλο ποσοστό των δικαιωµάτων της ελληνικής γης έχει αποκτηθεί µε χρησικτησία και κληρονοµιά, κτηµατογραφείζητώντας την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 2308/1995. Με αυτήνοι ιδιοκτήτες αφενός εντοπίζουν τα ακίνητα που πρόκειται να δηλώσουν και αφετέρου προσκοµίζουν έγγραφα από τα οποία προκύπτει ότι τα έχουν και τα χρησιµοποιούν εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια οι ίδιοι, οι γονείς και οι παππούδες τους ή προσκοµίζουν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία για την απόδειξη του κληρονοµικού του δικαιώµατος,χωρίς τη σύνταξη και µεταγραφή της αποδοχής κληρονοµιάς» υπογραµµίζει ο κ. Νάκος.
Στην περίπτωση της χρησικτησίας είναι απαραίτητη η υποβολή τοπογραφικού διαγράµµατος, ενώ ο ενδιαφερόµενος µπορεί να υποβάλει αντίγραφο Ε9, λογαριασµούς ∆ΕΚΟ, µισθωτήρια ή βεβαιώσεις αγροτικών επιδοτήσεων
ΠΟΜΙ∆Α:Η προθεσµία να πάει στα 20 έτη
∆εδοµένου ότι έως το τέλος της χρονιάς λήγει η προθεσµία άσκησης δικαστικής προσφυγής κατά της περιέλευσης στο ∆ηµόσιο πολλών ακινήτων σε 111 περιοχές της χώρας, µεταξύ των οποίων µεγάλες πόλεις όπως η Πάτρα, η Καλαµάτα, το Αργοστόλι, αλλά και περιοχές όπως η Ν. Σµύρνη, το Ν. Ψυχικό, τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια και ο Γέρακας, η Πανελλήνια Οµοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων έχει ζητήσει επανειληµµένως την παράταση της προθεσµίας, ώστε να φτάσει τα 20 χρόνια από την έναρξη της κτηµατογράφησης.
