Ενα εντυπωσιακό και επιβλητικό συγκρότημα θα σηκώσει τις δραστηριότητες του νέου Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων της Πάτρας στους Μύλους Αγίου Γεωργίου. Ο δρ. Νικόλας Μιτζάλης παρουσιάζει μια πρόγευση, μέσα από ψηφιακές μακέτες μαζί με τη φιλοσοφία της πρότασης που εγκρίθηκε:
Η αρχιτεκτονική έχει την ικανότητα διάχυσης και αναπαραγωγής νοημάτων και συμβολισμών που συναπαρτίζουν μαζί με άλλα στοιχεία την κοινωνική μνήμη. Η επανάχρηση, λοιπόν, ενός πρώην βιομηχανικού κτιρίου, όπως αυτή των πρώην Μύλων Αγ. Γεωργίου και του προσκείμενού του χώρου στην περιοχή του Αγ. Διονυσίου στην Πάτρα, αποτελεί μια επανεργοποίηση συλλογικών αναπαραστάσεων και ιστορικών μνημών σχετικά με το βιομηχανικό παρελθόν της πόλης αλλά και ίσως μια -όχι ασήμαντη- κίνηση προς την κατεύθυνση αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής.
Αλλωστε η χάρτα του NizhnyTagil σχετικά με τη βιομηχανική κληρονομιά το αναγράφει καθαρά στην δεύτερη παράγραφό της: «Η βιομηχανική κληρονομιά αποτελεί την απόδειξη δραστηριοτήτων που συνεχίζουν να έχουν βαθιές ιστορικές συνέπειες». Η ανάκτηση λοιπόν ενός τέτοιου κτιρίου δεν προστίθεται μονάχα στο υπάρχον απόθεμα διασωθέντων βιομηχανικών συγκροτημάτων (βλ. Γκάζι, Πιλοποείο Πουλόπουλου, Τεχνολογικό και πολιτιστικό πάρκο Λαυρίου, κεραμοποιείο Τσαλαπάτα στο Βόλο, ελαιοτριβείο Λέσβου, μπαρουτόμυλοι Δημητσάνας, κ.ά.) δεν ενεργοποιεί μονάχα ένα σημαντικό μέρος της ταυτότητας της πόλης αλλά μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο βελτίωσης της πολεοδομικής διάρθρωσης.
Συγκεκριμένα, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της συνολικής οργάνωσης του εσωτερικού κυκλοφοριακού δικτύου (στόχος του ρυθμιστικού σχεδίου) ενώ σε συνδυασμό με τους στόχους του γενικού πολεοδομικού σχεδίου που είναι η υπογειοποίηση τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής και η δημιουργία ζώνης ποδηλατοδρόμου και πρασίνου, παράλληλα με τη μελλοντική αναβάθμιση του αμαξοστασίου του ΟΣΕ, θα αποκαταστήσει την προσβασιμότητα από την πλευρά της πόλης προς τη θάλασσα.
Η νικητήρια πρόταση της εταιρίας Θέμελης ΑΕ, η οποία προκρίθηκε στον ανοιχτό διαγωνισμό που προκήρυξε η ιδιοκτήτρια εταιρεία ΚΤΕΛ νομού Αχαΐας ΑΕ, φαίνεται να αντιμετωπίζει με σεβασμό το αδρανές τοπίο που συναποτελούσαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις των Μύλων και δη το πενταώροφο και εν μέρει εξαώροφο οικοδόμημα στη γωνία Οθωνος Αμαλίας και Αστιγγος, το κτίριο του υδατόπυργου στο μέσον και τα σιλό αποθήκευσης προς την οδό Σανταρόζα με τον προσκείμενο ακάλυπτο χώρο.
Τα κτίρια θα καταστούν λειτουργικά, θα φιλοξενήσουν τα εκδοτήρια, αναψυκτήριο, αίθουσες παραλαβής δεμάτων, αποθήκες και τη διοίκηση του υπεραστικού ΚΤΕΛ με ανάδειξη του αρχιτεκτονικού τους ενδιαφέροντος σύμφωνα με τα λεγόμενα της εταιρίας. Στον αδόμητο χώρο θα τοποθετηθεί μεταλλικό στέγαστρο τα κατακόρυφα στοιχεία του οποίου θα αποτελούνται από δύο παράλληλες σειρές υποστυλωμάτων που θα επιτρέπουν τα ενιαία οριζόντια ανοίγματα στις όψεις επί των οδών Οθωνος Αμαλίας και Σανταρόζα, ενώ τα μέρη των υποστυλωμάτων που υπερβαίνουν το ύψος του στεγάστρου έχουν ίσως μια αθέλητη μορφολογική αναφορά με τον υδατόπυργο.
Εσωτερικά οριοθετούν εμφατικά τον διάδρομο κεντρικής ροής των επιβατών από και προς το κεντρικό κτίριο.
Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αρχιτεκτονικά ίσως να υστερεί ως προς τον τερματικό σταθμό Hoenheim του Στρασβούργου της Zaha Hadid ή εκείνον της πρότασης του Will Alsop στο Τορόντο του Καναδά. Ομως για το μεν πρώτο η επιδεξιότητα της Hadid δεν είχε τους αντίστοιχους περιορισμούς υπαρχόντων κτιρίων, ενώ για το δεύτερο τα 160 εκατομμύρια της όλης πρότασης δεν μπορούν να συγκριθούν με τα περίπου 9 εκατομμύρια της εν λόγω παρέμβασης. Η τελευταία, μια αξιοπρεπέστατη αρχιτεκτονική πρόταση, θα υλοποιηθεί σε περίπου ενάμιση χρόνο, θα επιτρέψει τη μεταφορά του υπάρχοντος τερματικού σταθμού και θα συμβάλει στον αναπροσδιορισμό της συναρμογής πόλης και θάλασσας μια εκκρεμής ανάγκη για όλους.
Του ΝΙΚΟΛΑ ΜΙΤΖΑΛΗ *
* Ο Νικόλας Μιτζάλης είναι δρ. Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ.
