Αντίστροφη μέτρηση έχει ξεκινήσει για το επίσημο τέλος του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή. Είναι ενδεικτικό ότι οι λιγνιτικές μονάδες κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου λειτούργησαν μόλις για 27 ώρες με κερδοφορία ενώ τον Οκτώβριο η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη (65 GWh) ήταν η δεύτερη χαμηλότερη ιστορικά μετά από αυτή του Μαΐου 2024 (50 GWh), σύμφωνα με τα στοιχεία του Green Tank.
Εκτός του ότι οι λιγνιτικές μονάδες είναι πλέον εντελώς ασύμφορες από οικονομικής άποψης, οδηγούν άμεσα και στη δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αλλά και στη μείωση του κονδυλίου για αγορές δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδας της χώρας, «Πτολεμαΐδα 5», στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου της ΔΕΗ για απολιγνιτοποίηση, αναμένεται στα τέλη του 2025 να μετατραπεί και να αξιοποιηθεί διαφορετικά.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, κατά την πρόσφατη ενημέρωση των αναλυτών είχε προσδιορίσει ως πιθανή λύση τη μετατροπή της σε μονάδα φυσικού αερίου, που θα καλύπτει είτε φορτίο βάσης είτε αιχμές που δημιουργούνται από τις νέες συνθήκες λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος, όταν αποσύρονται π.χ. οι ανανεώσιμες πηγές από την κάλυψη του φορτίου. Πάντως, το ενδεχόμενο περί μετατροπής της μονάδας σε φυσικό αέριο φαίνεται να είναι και το επικρατέστερο, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται κάποιο ενδεχόμενο.
Φυσικά, με βάση τον σχεδισμό της ΔΕΗ, πριν από τη μετατροπή της «Πτολεμαΐδα 5», σειρά θα πάρουν το 2025 για «λουκέτο» οι τρεις λιγνιτικές μονάδες του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, επιδιώκοντας να συμβάλλει σημαντικά στην «πράσινη» μετάβαση, «μπαίνοντας» για τα καλά σε τροχιά πλήρους απολιγνιτοποίησης.
Από την πλευρά του, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αναμένει την εμπορική λειτουργία δύο νέων μονάδων φυσικού αερίου για να αποσύρει εντελώς τις λιγντικές.
Πρόκειται για τη μονάδα της των ΤΕΡΝΑ – Motor Oil στην Κομοτηνή αλλά και αυτή της Metlen στον Αγ. Νικόλαο, οι οποίες αναμένεται ότι θα θωρακίσουν το σύστημα με 877 και 826 MW αντίστοιχα καλύπτοντας έτσι το «κενό».
Προς το παρόν δεν έχει προσδιοριστεί το πότε θα ενταχθούν πλήρως οι νέες μονάδες φυσικού αερίου και έτσι, ελήφθη η απόφαση να επεκταθεί κατά τρεις μήνες η λειτουργία της λιγνιτικής μονάδας στη Μελίτη, ως τα τέλη Μαρτίου 2025, παραμένοντας σε ψυχρή εφεδρεία μέχρι τις 31 Μαρτίου και θα «δουλέψει» μόνο αν κριθεί ότι κινδυνεύει η ευστάθεια του συστήματος.
Σε κάθε περίπτωση, η εποχή του λιγνίτη έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής της, καθώς, όπως έδειξαν και οι παραπάνω αριθμοί, όχι μόνο έχει πάψει να είναι αποτελεσματικός, αλλά δεν φαίνεται να «χωράει» πια στο νέο σύστημα ενέργειας που «όχημα» έχει την «πράσινη» μετάβαση.
Βεβαίως, η σωστή διαχείριση των εργοστασίων που θα απομείνουν, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και η αναβάθμιση των μονάδων παραγωγής μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην ενεργειακή μετάβαση.
