Αν και το κοίτασμα φυσικού αερίου -εύρους 5 έως 8 τρισ. κυβικά πόδια- στο «οικόπεδο 10» της κυπριακής ΑΟΖ που ανακάλυψε η γέωτρηση «Γλαύκος -1» των ExxonMobil – Qatar Petroleum θεωρείται από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της τελευταίας τριετίας, εντούτοις δεν «τίναξε» την ενεργειακή σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου.
Οι προσδοκίες που καλλιεργούνταν για την αποκάλυψη στο «οικόπεδο 10» ενός ταμιευτήρα με ποσότητες φυσικού αερίου στα επίπεδα του Ζορ της Αιγύπτου (30 τρισ. κυβικά πόδια) δεν επιβεβαιώθηκαν. Η πρώτη γεώτρηση «Δελφύνη 1» δεν πέτυχε αξιοποιήσιμο κοίτασμα και η δεύτερη του «Γλαύκου» έδειξε σε πρώτη φάση ποσότητες όσες σχεδόν έχουν μαζί η «Αφροδίτη» των Noble (HΠΑ) Delek (Ισραήλ) – Shell και η «Καλυψώ» των Total (Γαλλία) – Eni (Ιταλία). Η πρώτη γεώτρηση στο «οικόπεδο 12» δείχνει 4,5 τρισ. κυβικά μέτρα και η δεύτερη στο «οικόπεδο 6» περί τα 4 τρισ. κυβικά πόδια, αντίστοιχα.
Βέβαια ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης και ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil Τρίσταν Άσπρεϊ δήλωσαν την ικανοποίηση τους για τον εντοπισμό του κοιτάσματος, ενώ ο κορυφαίος εκπρόσωπος της Τεξανής εταιρείας μίλησε και για ευρύτερες έρευνες τόσο στην κυπριακή ΑΟΖ όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το μεγάλο ερώτημα που ανακύπτει τόσο από αρθρογραφία όσο και από αρμόδιους παράγοντες που μίλησαν στο Euro2day.gr είναι αν θα βρεθούν αγοραστές για τις έως τώρα ανακαλυφθείσες ποσότητες και αν είναι οικονομικά βιώσιμη η κατασκευή ενός τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Κύπρο. Ειδικά ως προς τη συγκεκριμένη επένδυση, απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίησή της είναι η ύπαρξη ποσοτήτων τουλάχιστον 10 με 12 τρισ. κυβικά πόδια. Άρα η Κύπρος, σχολιάζουν αρμόδιοι παράγοντες στο Euro2day.gr, δεν αναδεικνύεται για την ώρα σε game changer.
Επιπλέον «Γλαύκος» και «Αφροδίτη» βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους για την ανάπτυξη σχετικού συστήματος μεταφοράς στον τερματικό σταθμό, ενώ παράλληλα Shell και Eni διαθέτουν χώρους υγροποίησης και αποθήκευσης LNG στην Αίγυπτο.
Πέραν τούτου, φυσικό αέριο από τον «Γλαύκο» δεν πρόκειται να παραχθεί πριν από το 2025 -2026, αν ληφθεί υπόψη ο μέσος χρόνος για την παραγωγή, από τη στιγμή του εντοπισμού του κοιτάσματος. Επιπλέον ο τερματικός σταθμός απαιτεί μία περίοδο κατασκευής τριών έως τεσσάρων ετών. Δηλαδή στην Κύπρο, αν ξεκινούσε σήμερα η κατασκευή, θα ήταν έτοιμη το 2022.
Με δεδομένο ότι οι ποσότητες της «Αφροδίτης» πρόκειται να πουληθούν στην Αίγυπτο, απαιτείται η συνέργεια μεταξύ των κοινοπραξιών που ανέλαβαν τις παραχωρήσεις για περαιτέρω έρευνες και στη συνέχεια κατασκευή σταθμού LNG στο νησί της Αφροδίτης. Πράγμα δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο, λόγω των αντικρουόμενων γεωπολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων.
Οι συμμαχίες
Συνεπώς ο ένας τρόπος είναι η συμμαχία μεταξύ των κολοσσών του πετρελαίου και ο δεύτερο τρόπος για να βρεθεί αγορά και να κατασκευαστεί τερματικός σταθμός στην Κύπρο είναι να προχωρήσουν τάχιστα οι γεωτρήσεις στο «οικόπεδο 7» των Total – Eni, που γειτνιάζει με το «οικόπεδο 10» και το «6». Και άρα αυξάνει τις πιθανότητες για εύρεση κοιτασμάτων.
Επιπλέον απαιτούνται και γεωπολιτικές συμμαχίες καθώς η περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας. Μία από τις λύσεις που προβάλλουν ειδικοί είναι η Λευκωσία να εντείνει τις προσπάθειές της για «γέφυρες» με το Τελ Αβίβ.
Το κοίτασμα του Λεβιάθαν των 22 τρισ. κ.π. παραμένει ουσιαστικά εκτός αγορών, αν και πρόκειται για ριζοσπαστική ανακάλυψη μέχρι που ήρθε το Ζορ της Αιγύπτου, το 2015. Το ενδεχόμενο συμμαχίας Κύπρου – Ισραήλ δημιουργεί άλλα δεδομένα στον πόλεμο των κοιτασμάτων, ενώ ταυτόχρονα η Λευκωσία θωρακίζεται περαιτέρω έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.
Νότια της Κρήτης
Η ανακάλυψη του «Γλαύκου» και ιδίως από την ExxonMobil ανοίγει μεγάλες ευκαιρίες και για τη σχεδόν δεκαετή προσπάθεια της Ελλάδας στον εντοπισμό κοιτασμάτων.
Η αμερικανική ExxonMobil μαζί με τη γαλλική Total και τα ΕΛ.ΠΕ έχουν συστήσει κοινοπραξία, κερδίζοντας τα δικαιώματα έρευνας και υδρογονανθράκων στις δύο θαλάσσιες παραχωρήσεις «Νότια» και «Νοτιοδυτικά» της Κρήτης. Οι γεωλογικές δομές προσομοιάζουν με εκείνες του Ζορ της Αιγύπτου και οι προσδοκίες είναι μεγάλες.
Αν προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς η προώθηση στη Βουλή της σύμβασης ανάμεσα στο ελληνικό δημόσιο και την κοινοπραξίας, τότε ξεκινά και σε μία αρκετά πολλά υποσχόμενη περιοχή η περίοδος των ερευνών.
Παράλληλα, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) έχει εδώ και μήνες επιδοθεί σε έναν αγώνα για την προσέλκυση επενδυτών και στα αδιάθετα οικόπεδα νότια της Κρήτης και του Ιονίου. Ωστόσο αναμένουν το σινιάλο από την κύρωση της προαναφερόμενης σύμβασης αλλά και από τη συνέχιση των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ.
Πριν από αρκετούς μήνες, ο πρόεδρος της ΕΔΕΥ Γιάννης Μπασιάς εκτίμησε ότι είναι πολύ πιθανόν στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης τα κοιτάσματα να ανέρχονται από 3 έως 30 τρισ. κυβικά πόδια. Όσο δηλαδή οι τελευταίες ανακαλύψεις στη Μεσόγειο. Η Ελλάδα με την παρουσία των πολυεθνικών Total και ExxonMobil προσφέρουν μοναδικής τάξης ευκαιρία στην κήρυξη ΑΟΖ με τις χώρες της Αφρικής και παράλληλα ενισχύει τη γεωπολιτική της θέση.
Πέραν αυτού, η προώθηση του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Ιταλία μέσω Ελλάδας γίνεται από τη ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison, γεγονός που αναδεικνύει τη χώρα μας σε σημαντικό διαμετακομιστικό κόμβο. Αν εντοπιστούν και κοιτάσματα, τότε θα μπει στον χάρτη της ενεργειακής σκακιέρας της περιοχής.
