Του Κώστα Κατίκου
Φθίνουν οι οφειλέτες του ΕΦΚΑ που μένουν μέχρι τέλους στις ρυθμίσεις χρεών που είχαν τρέξει μετά το 2019 παρέχοντας τη δυνατότητα εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε έως και 120 δόσεις.
Η εικόνα των ενεργών, ολοκληρωμένων και απωλεσθεισών ρυθμίσεων για χρέη στον ΕΦΚΑ είναι ανησυχητική καθώς η πλειονότητα των οφειλετών εγκαταλείπουν τις ρυθμίσεις.
Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι η αγορά ζητάει μια νέα διαδικασία ρύθμισης χρεών σε περισσότερες από τις 12-24 δόσεις της πάγιας ρύθμισης.
Στο τέλος Ιουνίου 2024 σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του ΚΕΑΟ για το β΄ τρίμηνο οι ενεργές ρυθμίσεις την οποία εξυπηρετούσαν κανονικά οι οφειλέτες ήταν 347.959 με το προς ρύθμιση ποσό να ανέρχεται στα 4,8 δις. ευρώ. Οι ολοκληρωμένες ρυθμίσεις ήταν 691.081 με χρέη ύψους 3,3 δις. ευρώ, ενώ 1.063.432 ρυθμίσεις είχαν χαθεί από τους οφειλέτες λίγους μήνες μετά την ένταξή τους σε αυτές.
Οι περισσότεροι οφειλέτες χάνουν τις ρυθμίσεις γιατί μετά από κάποιο διάστημα από την ένταξή τους, σταματούν να πληρώνουν τις δόσεις και αυτόματα βγαίνουν εκτός ρύθμισης.
Η έλλειψη ρευστότητας που να τροφοδοτεί κάθε μήνα τις δόσεις και τις τρέχουσες εισφορές αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα των οφειλετών, κυρίως των ελευθέρων επαγγελματιών και ανασταλτικό παράγοντα παραμονής σε ρύθμιση.
Από την άλλη πλευρά είναι τα ποσά οφειλής που οδηγούν σε απώλεια των ρυθμίσεων, καθώς όταν τα χρέη αυξάνονται είναι δύσκολο να εξυπηρετηθούν ακόμη και με πολλές δόσεις.
Η μεγάλη παγίδα που οδηγεί σε αύξηση χρεών δυσανάλογη με την κύρια οφειλή, βρίσκεται στις προσαυξήσεις που ξεκινούν με ένα 8,5% ετησίως και “καλπάζουν” χωρίς οροφή! Έτσι μπορεί ένας οφειλέτης να έχει αφήσει 5.000 ευρώ απλήρωτες εισφορές στα ταμεία το 2015, και σήμερα με τις προσαυξήσεις να έχει διπλασιαστεί και συνεχίζει να αυξάνεται και πέραν του 100%.
Στην αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των προσαυξήσεων μετά το 2012, οφείλεται και το γεγονός ότι από τα 48,5 δις. ευρώ χρέη του ΕΦΚΑ τα 32 δις.ευρώ είναι τα “πραγματικά” που έχουν αντίκρισμα σε απλήρωτες εισφορές και τα υπόλοιπα 16 δις, ευρώ είναι οι προσαυξήσεις που φουσκώνουν το χρέος.
Μέχρι και το 2012 οι προσαυξήσεις είχαν οροφή το 100% ενώ με τους μνημονιακούς νόμους και την ίδρυση του ΚΕΑΟ το πλαφόν έσπασε και οι προσαυξήσεις τρέχουν έκτοτε χωρίς φρένο.
Η πορεία ων ρυθμίσεων
Η μόνη ρύθμιση που μπορεί να ενταχθεί ένας οφειλέτης του ΕΦΚΑ αυτή τη στιγμή είναι η πάγια ρύθμιση με 12 ή 24 δόσεις. Ενεργή ρύθμιση έχουν 152.255 οφειλέτες ενώ 584.693 έχουν εγκαταλείψει και 428.579 την έχουν ολοκληρώσει με μέσο ποσό οφειλής 3.200 ευρώ.
Όσοι την εγκατέλειψαν είχαν μέσο ποσό οφειλής 16.990 ευρώ και όσοι την εξυπηρετούν έχουν μέσο ποσό οφειλής 7.700 ευρώ.
Η συνολική οφειλή για όσους μπήκαν στην πάγια ρύθμιση ανέρχεται στα 12,4 δις. ευρώ εκ των οποίων τα 9,9 δισ. ευρώ προέρχονται από τις απωλεισθείσες ρυθμίσεις.
Από τις παλαιότερες ρυθμίσεις αυτή των 120 δόσεων έχει κρατήσει 132.342 ενεργούς οφειλέτες, ενώ την ολοκλήρωσαν 185.279 και την εγκατέλειψαν 291.599 οφειλέτες.
Πολύ μικρή απήχηση έχουν οι ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν για τα κορονοχρέη και την αναβίωση παλαιότερων διευκολύνσεων αποπληρωμής χρεών καθώς αφορούσαν περιορισμένο διάστημα οφειλών.
Σε ανοδική τροχιά βρίσκεται η ρύθμιση χρεών στον ΕΦΚΑ μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού με πάνω από 21.000 ενεργούς οφειλέτες.
Το ΚΕΑΟ παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο κάθε μήνα ποιοι και πόσοι εγκαταλείπουν τις ρυθμίσεις και προβαίνει σε κατασταλτικά μέτρα για τη διασφάλιση της είσπραξης των χρεών αλλά και για την αποτροπή δημιουργίας νέων χρεών από τους οφειλέτες που βγαίνουν από τις ρυθμίσεις.
Τα κατασταλτικά μέτρα είναι η αποστολή ειδοποιητηρίων στους οφειλέτες για ένταξη σε ρύθμιση και αν δεν ανταποκριθούν ακολουθούν τα αναγκαστικά μέτρα με κατασχέσεις για τη διασφάλιση της οφειλής.
Από το 2013 έως και τον Ιούνιο του 2024 ελήφθησαν αναγκαστικά μέτρα για χρέη ύψους 35 δις. ευρώ εκ των οποίων τα 14,3 δις. ευρώ ήταν οφειλές που βγήκαν εκτός ρύθμισης.
Τα μέτρα που ελήφθησαν απέδωσαν μεν αλλά βοήθησαν σημαντικά οι ρυθμίσεις που τώρα εκλείπουν. Τα έσοδα του ΚΕΑΟ από το 2013 ως τον Ιούνιο του 2024 ανέρχονται σε 12,17 δις. ευρώ, εκ των οποίων τα 7,3 δις. είναι έσοδα από ρυθμίσεις και τα 4.8 δις. ευρώ είναι έσοδα εκτός ρύθμισης.
