Σε πολεοδομικό σχεδιασμό δύο ταχυτήτων προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος. Από τη μια πλευρά τον Σεπτέμβριο θα προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για την εκπόνηση των πρώτων 200 πολεοδομικών σχεδίων με το νέο σύστημα. Θα καλύπτουν μία ή περισσότερες δημοτικές ενότητες (όχι ολόκληρους δήμους) και θα έχουν χρόνο ολοκλήρωσης τα 2,5 χρόνια. Παράλληλα θα ανατίθενται και ειδικά πολεοδομικά σχέδια, δηλαδή σχέδια με συνοπτικές διαδικασίες, για περιοχές που αντιμετωπίζουν ειδικά ζητήματα, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος. Στόχος του υπουργείου είναι σε μια τριετία το ποσοστό των δημοτικών ενοτήτων που θα διαθέτουν σύγχρονο σχεδιασμό να ανέβει από το 20% σε 32% και να καλύψει το 100% σε βάθος δεκαετίας. Το υπουργείο προανήγγειλε την ανάθεση μελέτης για τη δημιουργία, έως την άνοιξη του ’21, πενήντα ζωνών υποδοχής (μεταφερόμενου) συντελεστή δόμησης, σε μια προσπάθεια να «νεκραναστήσει» τον θεσμό.
Οι ανακοινώσεις έγιναν χθες από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Δημήτρη Οικονόμου. Όπως ανέφερε, σε σύνολο 1.138 δημοτικών ενοτήτων της χώρας μόλις 20% διαθέτει πολεοδομικό σχεδιασμό, εκ των οποίων στις μισές περιπτώσεις θεωρείται παρωχυμένος εξαιτίας της παρόδου περισσοτέρης από μιας δεκαετίας. Με το νέο σύστημα, τα πολεοδομικά σχέδια θα ανατίθενται σε επίπεδο δημοτικής ενότητας (μίας ή περισσοτέρων), λόγω της μεγάλης έκτασης πολλών δήμων. Οι αναθέσεις θα γίνονται σε «πακέτα» 80 μελετών που θα καλύπτουν 200 δημοτικές ενότητες ανά εξάμηνο (ο κ. Οικονόμου υποστήριξε ότι ο ρυθμός αυτός καθορίζεται με βάση τις δυνατότητες του εγχώριου μελετητικού δυναμικού).
Αυτή δεν είναι η μόνη αλλαγή. Τα πολεοδομικά σχέδια θα ανατίθενται μέσω της Ελληνικό Κτηματολόγιο και όχι των δήμων, με το Δημόσιο να αναλαμβάνει το κόστος εκπόνησης και παρακολούθησής τους. Ειδικά για την παρακολούθηση ο κ. Οικονόμου ανέφερε ότι θα μπορούν να προσλαμβάνονται και ιδιώτες, οι οποίοι θα στηρίζουν την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος (που δυστυχώς αριθμεί μόλις 30 άτομα και από ότι φαίνεται δεν έχει ελπίδα να ενισχυθεί). Επίσης θα υπάρξουν αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και τις προδιαγραφές, με σκοπό να επισπευστεί η διαδικασία.
Τι θα περιλαμβάνουν τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια; Εκτός από τα συνήθη, δηλαδή χρήσεις γης και όρους δόμησης, θα καλύψουν το θέμα της οριοθέτησης των οικισμών, του καθορισμού του τοπικού οδικού δικτύου και του προσδιορισμού ζωνών υποδοχής συντελεστή δόμησης (για τα οποία πιέζει με τη νομολογία του το ΣτΕ). Στο μεταξύ όμως, επειδή το ΥΠΕΝ ενδιαφέρεται να επανενεργοποιήσει τον θεσμό της μεταφοράς συντελεστή, θα ανατεθούν άμεσα μελέτες για τον καθορισμό 50 «ζωνών υποδοχής συντελεστή» (εκεί όπου θα μπορεί να «πωλείται» το δικαίωμα) έως την άνοιξη του 2021.
Παράλληλα με το σύστημα αυτό, το υπουργείο θα χρησιμοποιήσει και τα ειδικά τοπικά σχέδια (μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνταν κατά κανόνα για επενδύσεις ή για περιπτώσεις όπως το Μάτι), για να καλύψουν ακριβώς το ίδιο αντικείμενο με τα πολεοδομικά σχέδια σε πιο σύντομο χρόνο, εκεί όπου υπάρχουν σοβαρά ζητήματα. Όπως ανέφερε ο κ. Οικονόμου, η Σαντορίνη και η Μύκονος θα είναι οι πρώτες στις οποίες ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα προχωρήσει με αυτό τον τρόπο.
Απαντώντας σε ερωτήσεις της «Κ» ο κ. Οικονόμου διευκρίνισε:
– Μέχρι το φθινόπωρο θα κυρωθούν τα τέσσερα από τα πέντε Περιφερειακά Χωροταξικά που απομένουν (Κέντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος), ενώ το τελευταίο (Νότιο Αιγαίο) στις αρχές του 2021. Τα πλαίσια είναι απαραίτητα για να δώσουν κατευθύνσεις σχεδιασμού στα πολεοδομικά σχέδια (ειδάλλως ο καθένας θα έκανε ό,τι ήθελε). Το υπουργείο θα αναθέσει άμεσα χωριστή μελέτη ώστε να εξειδικεύσει τις κατευθύνσεις των νέων Περιφερειακών Σχεδίων σε επίπεδο δήμου, όπου αυτό δεν έχει συμβεί.
– Για τα μικρά νησιά, τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια θα ανατίθενται για το σύνολο της έκτασής τους, ακόμα κι αν αποτελούνται από πολλά δημοτικά διαμερίσματα.
– Οι περιοχές Natura θα μείνουν εκτός του αντικειμένου των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων, καθώς για αυτές ήδη εκπονούνται ειδικά πλαίσια που θα ενσωματωθούν ως θα έχουν.
– Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού δεν θα οδηγήσει σε κατάργηση όλων εκείνων των ειδικών μοντέλων σχεδιασμού (λ.χ. ΕΣΧΑΣΕ, ΕΣΧΑΔΑ), τα οποία θεσπίστηκαν ήδη με τους πρώτους μνημονιακούς νόμους με πρόφαση την έλλειψη σχεδιασμού. Αντίθετα θα εξακολουθούν να τον τροποποιούν κατά το δοκούν του εκάστοτε επενδυτή.
Το κόστος του όλου εγχειρήματος υπολογίζεται στα 200 εκατ. ευρώ, τα οποία θα διατεθούν με δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ο κ. Οικονόμου υποστήριξε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση (που είχε ξεκινήσει το πρόγραμμα με τη στήριξη της ΕΤΕπ) δεν είχε στην πραγματικότητα εξασφαλίσει τους πόρους και η διαπραγμάτευση έπρεπε να γίνει από την αρχή. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα φαίνεται να ήταν πολιτικό, καθώς αποφασίστηκε η κατάργηση του χρηματοδοτικού προγράμματος «Φιλόδημος» (της προηγούμενης κυβέρνησης) και η υποκατάστασή του από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», μια επιλογή που μεταφράστηκε σε καθυστερήσεις σε πολλά έργα, όπως στο συγκεκριμένο.
Να σημειωθεί ότι περί το τέλος του μήνα αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση (η όλη διαδικασία εξετάζεται το ενδεχόμενο να κρατήσει όλο το καλοκαίρι) σχέδιο νόμου που θα αφορά σειρά πολεοδομικών ζητημάτων, μεταξύ των οποίων η μεταφορά συντελεστή, η εκτός σχεδίου δόμηση και άλλα. Στο σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνονται και οι ρυθμίσεις που προανήγγειλε ο κ. Οικονόμου για την επιτάχυνση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων. Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, πάντως, μαζί με την ολοκλήρωση του κτηματολογίου και των δασικών χαρτών, είναι ένα θέμα για το οποίο πιέζουν οι θεσμοί εδώ και μια δεκαετία.
