Ολοένα και αναδεικνύεται περισσότερο ο ρόλος των υποδομών της Βορείου Ελλάδος, όχι μόνο σε ό,τι σχετίζεται με ενεργειακούς κόμβους ή μεγάλα οδικά projects (Εγνατία Οδός, κάθετοι άξονες, άλλα οδικά έργα), αλλά και αναφορικά με τη θέση και την αξία άλλων assets, όπως τα λιμάνια και ο σιδηρόδρομος. Και δεν είναι προφανώς τυχαίο το γεγονός ότι στα μέσα της περασμένης εβδομάδας ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, βρέθηκε στη Βάρνα όπου αναφέρθηκε σε αυτές τις υποδομές. H προώθηση του γνωστού σχεδίου σιδηροδρομικής (και οδικής) παράκαμψης των Στενών του Βοσπόρου με τη σύνδεση των ελληνικών λιμένων Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με τα βουλγαρικά λιμάνια Μπουργκάς, Βάρνας και Ρούσε (στον Δούναβη), καθώς και το λιμάνι της Κωστάντζας στη Ρουμανία, θέματα που έχει αναδείξει κατά καιρούς το insider.gr (π.χ. project «Sea2Sea», σιδηροδρομικά έργα, λιμένες ΤΑΙΠΕΔ κ.α.) αποτέλεσαν μέρος της «ατζέντας» του Έλληνα πρωθυπουργού με τους ομολόγους του Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Ενώ και ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, συμμετείχε στις εργασίες της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας.
Ο ρόλος των Μεταφορών
«Μας απασχόλησαν πολύ οι μεταφορές, εξ ου και η παρουσία της αρμόδιας επιτρόπου, με αιχμή τους κάθετους οδικούς, αλλά κυρίως σιδηροδρομικούς άξονες συνδεδεμένους με στρατηγικά λιμάνια. Και πρέπει να πω ότι χαιρετίζουμε ιδιαίτερα την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον χάρτη του νέου σιδηροδρομικού εμπορευματικού διαδρόμου Βαλτικής Θάλασσας, Ευξείνου Πόντου και Αιγαίου Πελάγους. Είναι μία μόνο απόδειξη του πώς όταν οι χώρες μας μπορούν να συνεργάζονται για τέτοια μεγάλα έργα υποδομής, μπορούν να διεκδικήσουν τελικά περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους για έργα τα οποία αφορούν την ευρύτερη περιοχή, αλλά τολμώ να πω και τη γεωπολιτική σταθερότητα της Ευρώπης, ευρύτερα», σημείωνε ο πρωθυπουργός. Προσθετικά σε αυτό λειτουργεί ασφαλώς και η πρόσφατη ένταξη της χώρας μας στην «Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών», οι οποίες βέβαια τώρα πια θα πρέπει να ονομάζονται μάλλον «Τέσσερις Θάλασσες», καθώς πια συμπεριλαμβάνουν και το Αιγαίο.
Αναφορικά με τα λιμάνια, ο πρωθυπουργός σημείωνε ότι «η Ελλάδα έχει προχωρήσει στη δυναμική ανάπτυξη όλων των λιμένων της, έτσι ώστε να καταστεί σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο». Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι μέσα στις επόμενες ημέρες θα υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης του λιμανιού της Ηγουμενίτσας, που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. «Ήδη προχωρεί η ανάπτυξη και σημαντικές επενδύσεις στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και έχουμε προς το παρόν αποφασίσει, για γεωστρατηγικούς και γεωπολιτικούς λόγους, να μην προχωρήσουμε στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, αλλά να δεσμεύσουμε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης έτσι ώστε, σε πρώτο χρόνο, να προχωρήσουμε ως ελληνική κυβέρνηση στην περαιτέρω ανάπτυξή του», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Προφανώς και έχουμε κάθε λόγο να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εξάγονται ουκρανικά σιτηρά και μέσα από τους ελληνικούς λιμένες. Με πρώτο, τον λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Θα χρειαστούν κάποιες αναβαθμίσεις από ελληνικής πλευράς προκειμένου να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε αυτή την οικονομική δραστηριότητα. Αλλά πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο θα πρέπει, πρώτα πιλοτικά, να διερευνήσουμε το εμπορικό ενδιαφέρον, το οποίο μπορεί να υπάρχει για μία τέτοια μεταφορά σιτηρών, προς τον νότο μέσω της Αλεξανδρούπολης και περαιτέρω εξαγωγής τους προς τις παγκόσμιες αγορές», σημείωνε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο νέος Εμπορευματικός Διάδρομος
Όπως είναι γνωστό, υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών και ΕΡΓΟΣΕ προωθούν, μεταξύ συνολικά 6 έργων, τις διασυνδέσεις λιμένων με τον σιδηρόδρομο αλλά και μεγάλα έργα στη Β. Ελλάδα, σχεδόν 3 δισ. ευρώ. Ο νέος Σιδηροδρομικός Εμπορευματικός Διάδρομος «Βαλτικής Θάλασσας – Εύξεινου Πόντου – Αιγαίου Πελάγους», τέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων, που πραγματοποίησε, ο κ. Σταϊκούρας, στο πλαίσιο των επαφών του, ενώ συμμετείχε σε ομάδα εργασίας με την Επίτροπο Μεταφορών της ΕΕ, Adina – Ioana Vălean, κλιμάκιο εκπροσώπων της κυβέρνησης της Βουλγαρίας, που αποτελούνταν από τον Υπουργό Οικονομικών, Assen Vassilev, τον Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών, Georgi Gvozdeykov, τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης Andrey Tzekov και τον Ρουμάνο Υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Sorin – Mihai Grindeanu.
Ειδικότερα, όπως έκανε, γνωστό, μετά το πέρας των εργασιών ο κ. Σταϊκούρας, «συζητήσαμε για την προοπτική και τις προϋποθέσεις υλοποίησης του νέου Σιδηροδρομικού Εμπορευματικού Διαδρόμου ‘‘Βαλτικής Θάλασσας – Ευξείνου Πόντου – Αιγαίου Πελάγους’’, στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Διαδρόμου Μεταφορών, με στόχο ένα βιώσιμο, πολυτροπικό δίκτυο μεταφορών, που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, την Σλοβακία, τη Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, και την Εσθονία, με προοπτική να προαχθούν συνδέσεις με τη Μολδαβία. Σε αυτή την κατεύθυνση, μιλήσαμε:
α) Για το έργο της ανάπτυξης της Σιδηροδρομικής Σύνδεσης “Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε”, με τα έργα στη νέα γραμμή ‘‘Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Τοξότες’’ και την αναβάθμιση του τμήματος “Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο”,
β) Για ένα Μνημόνιο συνεργασίας για ανάπτυξη ενός πολυτροπικού διαδρόμου, μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας και
γ) Για τις λωρίδες αλληλεγγύης ΕΕ – Ουκρανίας, μετά από την αξιοποίηση ελληνικών λιμανιών, κυρίως αυτού της Αλεξανδρούπολης».
Στον απόηχο αυτών των επαφών, ο κ. Σταϊκούρας ανέλαβε μάλιστα πολιτική πρωτοβουλία για τη δρομολόγηση τρένου, μεταξύ της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, για σύνδεση με την Ουκρανία. Ειδικότερα, το τρένο, σε πρώτη φάση πιλοτικά, θα συνδέει τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης, με τα λιμάνια του Ρούσε της Βουλγαρίας και της Κωστάντζας στη Ρουμανία, με την Μολδαβία και την Ουκρανία.
Την πρωτοβουλία ανέλαβε ο κ. Σταϊκούρας, καθώς η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει οικονομικές και ενεργειακές προκλήσεις, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά την ακεραιότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και την ενεργειακή ασφάλεια των κρατών, ενώ προκύπτει σημαντική ανάγκη διαφοροποίησης των εμπορευματικών διαδρομών και συνδέσεων.
Στο επίκεντρο του σχεδιασμού μιας σειράς έργων διασύνδεσης – Η Ανατολική Σιδηροδρομική Εγνατία και το διακρατικό Project «Sea2Sea»
Η Βόρεια Ελλάδα, βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού μιας σειράς έργων, που θα διασυνδέσουν τις λεγόμενες κρίσιμες υποδομές -λιμάνια, αεροδρόμια, εμπορευματικούς σταθμούς και βιομηχανικές περιοχές- με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Τα λιμάνια της Βορείου Ελλάδας, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης και εμπορίου της βαλκανικής χερσονήσου και της ευρύτερης περιοχής της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Δύο από αυτά τα έργα, συνολικού προϋπολογισμού 2,75 δισ., που δημοπρατήθηκαν με τη μέθοδο του Ανταγωνιστικού Διαλόγου, δημιουργούν ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα στη Βόρεια Ελλάδα, βάζοντας στις ράγες της υλοποίησης, ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια έργα όλων των εποχών, την Ανατολική Σιδηροδρομική Εγνατία, που θα συνδέσει νότια τη Θεσσαλονίκη με το λιμάνι της Καβάλας και την Ξάνθη και πιο βόρεια την Αλεξανδρούπολη με το Ορμένιο.
Πρόκειται για τα έργα κατασκευής της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκη – Νέα Καρβάλη – Τοξότες και αναβάθμισης της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, που θα αλλάξουν το τοπίο στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές και θα αναβαθμίσουν γεωπολιτικά ολόκληρη την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας.
Τα έργα αυτά, εντάσσονται στο διασυνοριακό project Ελλάδας – Βουλγαρίας «Sea2Sea», που προβλέπει ουσιαστικά την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού διαδρόμου, συνδέοντας τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, με τα αντίστοιχα της Μαύρης Θάλασσας (Μπουργκάς και Βάρνα) και του Δούναβη (Ρούσε).
Η σιδηροδορμική παράκαμψη του Βοσπόρου, θα αναβαθμίσει τον αναπτυξιακό ρόλο της Βόρειας Ελλάδας δημιουργώντας έναν νέο σημαντικό εμπορευματικό διάδρομο στην Ευρώπη.
Το αναπτυξιακό αποτύπωμα της αναβάθμισης του σιδηροδρομικού άξονα Θεσσαλονίκη– Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, δεν περιορίζεται μόνο στις μεγάλες πόλεις ή στα λιμάνια της περιοχής, αλλά εκτείνεται στην περιφερειακή ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Τα λιμάνια
Πέραν του σιδηρόδρομου, είναι γνωστό ότι προχωρά και η αξιοποίηση λιμένων της χώρας, ιδίως περιφερειακών, και μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Το οποίο ήδη έχει κάνει κινήσεις για τους λιμένες Ηγουμενίτσας (τον σχετικό διαγωνισμό για την απόκτηση του 67% του Οργανισμού κέρδισε ο όμιλος Γκριμάλντι με προσφορά 84,1 εκατ. ευρώ) ώστε να καταστεί σημαντικός κόμβος (μεταφορών, εμπορικός, logistics κ.α.) στη Βορειοδυτική Ελλάδα, Καβάλας (Φίλιππος Β’, εξετάζεται και ο κεντρικός λιμένας), Βόλου (διαγωνισμός για το 67% στον οποίο πλειοδότησε ο ΟΛΘ με 51 εκατ.), ενώ για την Αλεξανδρούπολη υπήρχε αλλαγή πλεύσεις (με κεντρική κυβερνητική απόφαση) ώστε να αξιοποιηθεί από το ίδιο το δημόσιο. Το λιμάνι έχει βασικό μέτοχο, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, το ελληνικό Δημόσιο.
Οι τρέχοντες σχεδιασμοί του ΤΑΙΠΕΔ περιλαμβάνουν επενδύσεις ύψους 35 εκατ. για την αναβάθμιση των υποδομών του λιμανιού και του εξοπλισμού του με χρήση πόρων και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μάλιστα, μεγάλοι όμιλοι φέρονται να έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμφωνίες με τον Οργανισμό (ΤΙΤΑΝ, Gastrade, HIG κ.α.). Η κρίσιμη γεωστρατηγικά και οικονομικά σημασία του λιμανιού είναι άλλωστε και η αιτία που η κυβέρνηση αποφάσισε να ακυρώσει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησής του και να αναθέσει στον βασικό μέτοχό του, το ΤΑΙΠΕΔ, την ανάπτυξη επενδυτικού σχεδίου για την ευρύτερη αναβάθμιση του asset.
