Η ζωηρή στον δημόσιο διάλογο συζήτηση για τη θαλάσσια χωροταξία και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό ανοίγει στην Ελλάδα επί της ουσίας με τον N. 4546/2018, ο οποίος αφορά την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ «περί θεσπίσεως πλαισίου για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό» και άλλες διατάξεις. Στον νόμο αυτό επεβλήθησαν αλλαγές με τον Ν. 4759/2020.
Παναγιώτης Γαλάνης*
Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί το συμπλήρωμα του χερσαίου. Εντάσσονται και οι δύο σε μία λογική βιώσιμου σχεδιασμού του χώρου (sustainable planning).
«Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός» είναι κατά νόμο η διαδικασία με την οποία η αρμόδια αρχή αναλύει και οργανώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες περιοχές για να επιτευχθεί η σύνθεση οικολογικών, περιβαλλοντικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραμέτρων με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων οικονομιών και των θαλάσσιων περιοχών και τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων.
Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός εντάσσεται στην ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως το διατομεακό μέσο πολιτικής που επιτρέπει στις δημόσιες αρχές και τους ενδιαφερομένους να εφαρμόζουν συντονισμένη, ολοκληρωμένη και διασυνοριακή προσέγγιση και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του άρθρου 3, σύμφωνα και με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Σύμβαση UNCLOS), που κυρώθηκε με τον Ν. 2321/1995 (Α’ 136).
Οι ελάχιστες απαιτήσεις για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό ορίζονται στο άρθρο 6 της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ.
•Για να επιτευχθούν οι τεθέντος στόχοι και η συνεκτικότητα μεταξύ του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και του χωροταξικού σχεδιασμού του χερσαίου χώρου, η αρμόδια αρχή κατά την κατάρτιση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο και των Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων:
α) λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις ξηράς-θάλασσας,
β) λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές παραμέτρους, καθώς και ζητήματα κλιματικής αλλαγής και ασφάλειας,
γ) θέτει ως στόχο τον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό των νησιωτικών περιοχών και του ηπειρωτικού τμήματος της Χώρας,
δ) θέτει ως στόχο την προώθηση της συνεκτικότητας μεταξύ του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και των άλλων χωρικών σχεδίων και άλλων διαδικασιών, όπως η ολοκληρωμένη παράκτια διαχείριση περιοχών ή ισοδύναμες επίσημες ή ανεπίσημες πρακτικές,
ε) εξασφαλίζει τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων.
Ενώ ο αρχικός θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός έπρεπε να έχει υλοποιηθεί ως τέλη Μαρτίου 2021, για πολλούς λόγους μετατέθηκε χρονικά.
Η βιώσιμη, ορθολογική και ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη δραστηριοτήτων στον θαλάσσιο χώρο, όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο ενεργειακός τομέας, οι θαλάσσιες μεταφορές και εν γένει η ναυτιλία, η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια, ο βιώσιμος τουρισμός, η βιώσιμη εξόρυξη πρώτων υλών, καθώς και η διατήρηση, προστασία και βελτίωση του φυσικού, ανθρωπογενούς και πολιτιστικού περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη εν γένει την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά, όπως αυτή ορίζεται από τις διατάξεις του Ν. 3028/2002.
Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η αρμονική συνύπαρξη όλων των σχετικών δραστηριοτήτων και χρήσεων και διασφαλίζονται η διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και η ανθεκτικότητα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
*Παναγιώτης Γαλάνης
PhD, LLM Δημοσίου Δικαίου
Νομικός Σύμβουλος Περιβαλλοντικού/Πολεοδομικού Δικαίου
Συγγραφέας 4 νομικών βιβλίων και πληθώρας νομικών μελετών
Επιμορφωτής – διδάσκων Περιβαλλοντικό/Πολεοδομικό Δίκαιο σε Πολεοδομίες/Μηχανικούς/Δικηγόρους