Τον δρόμο για την υλοποίηση στα μη διασυνδεδεμένα νησιά των πρώτων συστημάτων ΑΠΕ με αποθήκευση θα ανοίξει σύντομα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με ρύθμιση η οποία θα βάλει στις ράγες σημαντικές «πράσινες» επενδύσεις για την απεξάρτηση της νησιωτικής Ελλάδας από τις πετρελαϊκές μονάδες, με τις οποίες καλύπτονται έως και σήμερα οι ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια.
Με τη ρύθμιση θα «μεταφερθεί» ουσιαστικά στην εθνική νομοθεσία το σχήμα κρατικής ενίσχυσης το οποίο ενέκρινε η Κομισιόν στα τέλη του 2021 για την εγκατάσταση στα νησιά υβριδικών σταθμών (όπως ονομάζονται οι μονάδες ΑΠΕ που συνδυάζονται με αποθήκευση). Σύμφωνα με την ανακοίνωση που είχαν εκδώσει τότε οι Βρυξέλλες, ο προϋπολογισμός του σχήματος ανέρχεται σε 1,4 δισ. ευρώ, διασφαλίζοντας έτσι την υλοποίηση «πράσινων» μονάδων συνολικής ισχύος 264 MW.
Για όλο αυτό το «πράσινο» χαρτοφυλάκιο, η στήριξη θα πάρει τη μορφή εγγυημένων αποζημιώσεων για την ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγει, ώστε να διασφαλίζεται η οικονομική του βιωσιμότητα. Έτσι, τα έργα θα υπογράψουν συμβάσεις 20ετούς διάρκειας, για την αμοιβή της ηλεκτροπαραγωγής τους με σταθερές «ταρίφες».
Επείγουσα η εγκατάσταση υβριδικών ΑΠΕ στην Κρήτη
Στο πλαίσιο, τα νησιά ομαδοποιούνται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με το αν πρόκειται να διασυνδεθούν ή όχι, ενώ η Κρήτη υπάγεται σε μία τρίτη, διακριτή κατηγορία. Ένας σημαντικός λόγος είναι μέχρι τη διασύνδεσή της με την Αττική, η Κρήτη θα αντιμετωπίζει σημαντικό έλλειμμα ισχύος, με δεδομένο τον περιορισμό λειτουργίας των τοπικών πετρελαϊκών σταθμών, με τη συμμόρφωση στην ευρωπαϊκή Οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές.
Ως συνέπεια, τα επόμενα χρόνια ελλοχεύει κίνδυνος για περικοπές ηλεκτροδότησης στο νησί, οι οποία μάλιστα θα συμβούν κυρίως κατά την υψηλή ζήτηση για ρεύμα την καλοκαιρινή περίοδο, με συνέπεια να υπάρξει ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία και την κοινωνική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν πραγματοποιήσει οι εμπλεκόμενοι φορείς, το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη «θωράκιση» της ενεργειακής ασφάλειας της Κρήτης, είναι η όσο το δυνατόν πιο σύντομη εγκατάσταση ενός σημαντικού portfolio από υβριδικές ΑΠΕ.
Προβάδισμα στα ώριμα έργα
Επομένως, το καθεστώς στήριξης που έχει εγκρίνει η Κομισιόν (και κατʼ αναλογία θα περιλαμβάνεται στη ρύθμιση του ΥΠΕΝ), θα προβλέπει την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών συνολικής ισχύος 120 MW στο νησί. Οι σταθμοί αυτοί θα επιμερίζονται σχεδόν ισομερώς στις διαθέσιμες «πράσινες» τεχνολογίες, δηλαδή αντλησιοταμιευτικές μονάδες (με όριο τα 50 MW), αιολικά με μπαταρίες (έως 50 MW) και φωτοβολταϊκά με μπαταρίες (50 MW).
Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα που έχει η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας του νησιού, στο χαρτοφυλάκιο αυτό περιλαμβάνονται τέσσερα έργα τα οποία είναι ήδη ώριμα αδειοδοτικά και έχουν συνολική ισχύ 84 MW. Επίσης, κατά την επιλογή των υπόλοιπων έργων, προβάδισμα θα έχουν εκείνα που θα αποκτήσουν πρώτα τις απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ώστε να αναπτυχθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα.
«Πράσινα» μέχρι 100% τα νησιά που δεν θα διασυνδεθούν
Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν τα μικρά νησιά που θα παραμείνουν μη διασυνδεδεμένα και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος του ΑΔΜΗΕ, με το οποίο σχεδόν το σύνολο της νησιωτικής Ελλάδας θα ενταχθεί στο ηπειρωτικό δίκτυο. Τα νησιά αυτά είναι οι Οθωνοί, η Γαύδος, η Μεγίστη, τα Αντικύθηρα, και η Ερεικούσσα.
Σε κάθε ένα από αυτά, προβλέπεται ότι θα εγκατασταθεί ένα κεντρικό υβριδικό σύστημα, στα πρότυπα της Αστυπάλαιας, με στόχο η διείσδυση ΑΠΕ να φτάσει μέχρι 100%. Η επιλογή του σταθμού θα γίνει για κάθε νησί μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, από την οποία θα προκριθεί εκείνο το έργο που θα ζητήσει τη μικρότερη «ταρίφα».
Διαγωνισμοί για τα προς διασύνδεση νησιά
Η τρίτη κατηγορία αφορά τα νησιά τα οποία πρόκειται να διασυνδεθούν μέσω των έργων που θα υλοποιήσει ο ΑΔΜΗΕ έως το τέλος της 10ετίας – όπως π.χ. τα Δωδεκάνησα ή τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου. Σε αυτή την περίπτωση, προβλέπεται η εγκατάσταση υβριδικών σταθμών που θα κλειδώσουν «ταρίφα» μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών.
Οι διαγωνισμοί θα γίνονται ανά αυτόνομο σύστημα (καθώς αρκετά μη διασυνδεδεμένα νησιά συγκαταλέγονται σε ένα αυτόνομο σύστημα), με τον αριθμό των υβριδικών μονάδων που θα εγκατασταθούν σε αυτό να καθορίζεται από απόφαση της ΡΑΕ. Υπουργική Απόφαση θα καθορίσει τον ελάχιστο αριθμό των διαγωνισμών που θα διενεργούνται κάθε χρονιά, τα αντίστοιχα νησιά που αυτές θα αφορούν, όπως και την τιμή εκκίνησης για κάθε ανταγωνιστική διαδικασία. Πάντως, είναι πιθανό η τιμή εκκίνησης να είναι ίδια για όλους τους διαγωνισμούς.
Από την άλλη πλευρά, είναι πιθανό να μην εγκατασταθούν υβριδικοί σταθμοί σε 8 νησιά, τα οποία είτε συνδέονται απευθείας στην υψηλή τάση, είτε θα συνδεθούν με καλώδια μέσης τάσης με γειτονικά νησιά, που έχουν ενταχθεί στο ηπειρωτικό δίκτυο. Αυτά είναι η Σίφνος, η Μήλος, η Σαντορίνη, η Σέριφος, η Αμοργός, η Ανάφη, η Δονούσα και η Κύθνος.
Απάντηση θα δώσει ειδική μελέτη που πραγματοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, η οποία θα κρίνει κατά πόσο θα χρειαστεί να αποκτήσουν «πράσινες» μονάδες ηλεκτροπαραγωγής για λόγους ενεργειακής ασφάλειας, ώστε να υπάρχει διαθέσιμη ισχύς, στην περίπτωση που ανακύψει κάποια βλάβη στις διασυνδέσεις τους.
