Πολύ καλή αποδεικνύεται μέχρι στιγμής η φετινή χρονιά για το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας, με τις ελληνικές startups να συνεχίζουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον ξένων και Ελλήνων επενδυτών, “κόντρα” στο γενικότερο κλίμα επιφυλακτικότητας που καταγράφεται παγκοσμίως.
Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποιεί η Marathon Venture Capital, οι νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν Έλληνα founder ή co-founder και διαθέτουν δραστηριότητα και στην Ελλάδα, έχουν αντλήσει συνολικά 203 εκατ. δολ. σε 39 γύρους χρηματοδότησης από την αρχή του έτους. Εάν δε προστεθούν σε αυτές και οι επιχειρήσεις που δεν δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, το συνολικό ποσό ξεπερνά τα 870 εκατ. δολ.
Πιο πρόσφατη χρηματοδότηση ήταν εκείνη που εξασφάλισε η Vendora, ένα marketplace για προϊόντα από “δεύτερο” χέρι με έδρα την Ελλάδα, αν και το ακριβές ποσό που “σήκωσε” η εταιρεία δεν έγινε γνωστό.
Το μεγαλύτερο deal της χρονιάς ήταν –μέχρι στιγμής– η χρηματοδότηση ύψους 60 εκατ. δολαρίων προς την Causualy, εταιρεία που δημιούργησε λογισμικό που επιτρέπει σε ερευνητές να αναζητήσουν πληροφορίες μέσα σε τεράστιους όγκους δεδομένων στον χώρο της βιοϊατρικής και να επιταχύνουν την ανακάλυψη νέων θεραπειών. Της επένδυσης ηγήθηκε η ICONIQ Growth, με συμμετοχή των υφιστάμενων επενδυτών Index Ventures, Marathon Venture Capital, EBRD και Pentech και του Alex Gorsky, πρώην πρόεδρου και CEO της Johnson & Johnson.
Μέσα στη χρονιά έχουν, επίσης, ξεχωρίσει, η μεγάλη χρηματοδότηση της Hack the Box, που “σήκωσε” 55 εκατ. δολ., της Axelera AI, ύψους 23 εκατ. δολ., της SafeSize, ύψους 15 εκατ. δολ., της Ariadne Maps, ύψους 7 εκατ. δολ., της Douleutaras, ύψους 5,5 εκατ. δολ. και της Wikifarmer, ύψους 5,4 εκατ. δολ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Marathon, το 2022 η συνολική χρηματοδότηση για τα startups με παρουσία στην Ελλάδα είχε φθάσει τα $1,03 δισ. (από $1 δισ. το 2021).
Χαμηλή η παγκόσμια χρηματοδότηση
Την ίδια ώρα, πάντως, το κλίμα παγκοσμίως παραμένει αρνητικό, καθώς οι φόβοι ύφεσης και τα υψηλά επιτόκια κρατούν τους επενδυτές μακριά από ριψοκίνδυνες επιλογές και τους στρέφουν στα πιο ασφαλή καταφύγια. Οι επενδυτές είναι σήμερα πολύ πιο επιφυλακτικοί να επενδύσουν, τόσο σε growth όσο και σε seed στάδιο, όπου έτσι κι αλλιώς τα κριτήρια έχουν γίνει πιο αυστηρά. Οι φόβοι για παγκόσμια ύφεση, ακόμη και ήπια, και τα υψηλά επιτόκια έχουν καταστήσει τους επενδυτές πιο επιλεκτικούς και πιο προσεκτικούς. Την ίδια ώρα, επιφυλακτικότητα, λόγω της γενικότερης αποστροφής ρίσκου, επικρατεί και ως προς την δημιουργία νέων startups, καθώς λιγότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να ξεκινήσουν κάτι εν μέσω της αβεβαιότητας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Crunchbase, το συνολικό παγκόσμιο venture funding του Ιουλίου ήταν το δεύτερο χαμηλότερο σε διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Με την επιβράδυνση να διανύει πλέον το τέταρτο ή το πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι το οικοσύστημα των startup υφίσταται μια καθοδική επαναφορά. Ειδικότερα, το παγκόσμιο venture funding διαμορφώθηκε τον Ιούλιο του 2023 συνολικά σε 18,6 δισεκατομμύρια δολάρια – μειωμένο κατά περίπου 20% σε μηνιαία βάση και κατά 38% σε σύγκριση με τα 29,8 δισεκατομμύρια δολάρια που επενδύθηκαν τον Ιούλιο του 2022.
Αν και αυτό δεν είναι το χαμηλότερο μηνιαίο ποσό που έχει καταγραφεί φέτος, είναι, ωστόσο, πολύ κοντά σε αυτό: Σύμφωνα με στοιχεία του Crunchbase, το χαμηλότερο ποσό του 2023 (18 δισ. δολ.) έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής τον Φεβρουάριο, ενώ το υψηλότερο (33 δισ. δολ.) τον Ιανουάριο. Οι χρηματοδοτήσεις κατέγραψαν τον Ιούλιο πτώση σε όλα τα στάδια –seed, early και late– σχεδόν στο ένα τρίτο σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022.
Πιέσεις και στα αρχικά στάδια χρηματοδότησης
Αξιοσημείωτο είναι ότι η χρηματοδότηση στα seed και early στάδια κατήλθε στο χαμηλότερο μηνιαίο επίπεδο από τότε που ξεκίνησε η πτώση, τον Ιούλιο του 2022. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό σημάδι για το οικοσύστημα των startups στο σύνολό του, καθώς αυτά τα αρχικά στάδια χρηματοδότησης παρέμεναν μέχρι στιγμής σχετικά “προστατευμένα” από την επιβράδυνση. Τώρα, ακόμη και αυτές οι νεοσύστατες εταιρείες δυσκολεύονται πολύ να αντλήσουν τα αρχικά τους κεφάλαια. Το οικοσύστημα χρηματοδότησης στο στάδιο της σποράς (seed) είναι επίσης το πιο εκτεθειμένο λόγω του μεγάλου αριθμού νέων παικτών και της εγγενώς επικίνδυνης φύσης των επενδύσεων σε αρχικό στάδιο. Εξάλλου, πιστεύεται ευρέως ότι ακόμη και σε μια κανονική αγορά, το 50% έως 90% των startups αποτυγχάνουν.
Έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022, το ποσό χρηματοδότησης μεταγενέστερων σταδίων (late-stage) σε νεοφυείς επιχειρήσεις είχε μειωθεί σημαντικά. Οι επενδυτές επέδειξαν μια τάση απομάκρυνσης από τις επενδύσεις σε εταιρείες υψηλής αξίας και εστίασης σε εταιρείες σε πιο πρώιμα στάδια χρηματοδότησης. Όμως, καθώς πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν δει τις πωλήσεις τους να κατεβάζουν ταχύτητα μετά την πανδημία, και καθώς η άντληση χρηματοδότησης σε μεταγενέστερο στάδιο έγινε πιο δύσκολη, ακόμη και το μέχρι πρότινος ισχυρό περιβάλλον για τις early-stage χρηματοδοτήσεις άρχισε επίσης να “σφίγγει”, ενώ μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2022, ξεκίνησε η πτώση. Η παρατεταμένη επιβράδυνση συνεχίστηκε και το 2023.
Μεγαλύτεροι κλάδοι
Ίσως παραδόξως, η χρηματοδότηση σε εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) δεν ξεχώρισε ως τομέας τον περασμένο μήνα. Η χρηματοδότηση σε εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώθηκε τον Ιούλιο περίπου σε 2 δισεκατομμύρια δολάρια – αποσπώντας περίπου το 11% του συνολικού venture funding. Οι εταιρείες health care και βιοτεχνολογίας συγκέντρωσαν περίπου 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περίπου 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια και οι εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών συγκέντρωσαν 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια τον περασμένο μήνα.
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι τον περασμένο μήνα, καταγράφηκε και ο μικρότερος ρυθμός δημιουργίας νέων “μονόκερων” από τις αρχές του 2020 που το Crunchbase ξεκίνησε να παρακολουθεί αυτή την κατηγορία startups, των οποίων η αποτίμηση ξεπερνά το 1 δισ. δολ.
