Τη σταθερή προσήλωση της κυβέρνησης να προχωρήσουν οι αποκρατικοποιήσεις εκφράζουν κυβερνητικά στελέχη σε κάθε ευκαιρία. Η εντολή μάλιστα που έχει δοθεί στη νέα διοίκηση του Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), είναι οι αποκρατικοποιήσεις να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις, εμπεδώνοντας περαιτέρω την πολιτική βούληση για τη δημιουργία ενός πιο φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος.
Στον προϋπολογισμό του 2022, η κυβέρνηση σημειώνει ότι αναμένει από το ΤΑΙΠΕΔ έσοδα περίπου 6 δισ. ευρώ μέχρι το 2025. Τα ποσά αυτά αναφέρονται στην περίοδο 2020-2025 αλλά ουσιαστικά αφορούν στο 2021-2025, δεδομένου ότι το 2020 τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, ήταν σχεδόν μηδενικά και μόλις 45 εκατ. ευρώ. Η πανδημική αυτή χρονιά, είναι η χρονιά με τις χαμηλότερες εισπράξεις από το 2012 που ξεκίνησε το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της χώρας.
Για το 2021 τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων προσεγγίζουν τα 600 εκατ. ευρώ. Προς την κατεύθυνση αυτή θα συμβάλλουν κυρίως:
- το Ελληνικό που έφερε έσοδα 300 εκατ. ευρώ τον περασμένο Ιούλιο αμέσως μετά την υπογραφή πώλησης του 100% της εταιρείας ειδικού σκοπού Ελληνικόν Α.Ε,
- την κινητή τηλεφωνία και τις άδειες 5ης γενιάς που απέφεραν μέσα στη χρονιά έσοδα 195 εκατ. ευρώ και τέλος,
- τον ΟΛΠ, στον οποίο η πώληση του 16% των μετοχών κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ στην Cosco απέφερε επιπλέον 88 εκατ. ευρώ τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Για του χρόνου δύο είναι οι σημαντικές αποκρατικοποιήσεις που θα φέρουν έσοδα στο ΤΑΙΠΕΔ και στην μείωση του χρέους της χώρας. Πρόκειται για την αποκρατικοποίηση της Εγνατίας Οδού, η οποία θα αποφέρει έσοδα 1,5 δισ. ευρώ και την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ Υποδομών, ύψους 733 εκατ. ευρώ εκ των οποίων 476 εκατ. ευρώ αφορούν στην αναλογία του ΤΑΙΠΕΔ (το υπόλοιπο 35% αφορά στα ΕΛΠΕ). Επίσης σημαντικό έσοδο μέσα στο 2022 θα είναι και η δεύτερη δόση ύψους 167 εκατ. ευρώ της Lamda Development για το Ελληνικό.
Επομένως, αν όλα πάνε καλά με τις αποκρατικοποιήσεις της Εγνατία Οδού και της ΔΕΠΑ Υποδομών, τότε η επόμενη χρονιά, σε αντίθεση με ότι συνέβη το 2020, θα είναι η καλύτερη χρονιά των αποκρατικοποιήσεων. Τα συνολικά έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις θα πλησιάσουν 2,2 δισ. ευρώ και δεν αποκλείεται να τα ξεπεράσουν αν προχωρήσουν και άλλες αποκρατικοποιήσεις π.χ. λιμάνια και μαρίνες. Ποτέ άλλοτε στην υπερδεκαετή ιστορία των αποκρατικοποιήσεων δεν υπήρξαν τόσα πολλά έσοδα (εισπράξεις) μέσα μια χρονιά.
Από το 2011 μέχρι και σήμερα, οι αποκρατικοποιήσεις απέφεραν συνολικά συμβάσεις (συμφωνίες) ύψους 11,3 δισ. ευρώ και εισπράξεις 7,6 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 3,7 δισ. ευρώ μένει ακόμη να αποπληρωθούν. Η πορεία αυτή ήταν αναμφιβόλως κατώτερη των προσδοκιών, με δεδομένο ότι το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων στήθηκε με στόχο να φέρει μέχρι το 2015 έσοδα 50 δισ. ευρώ. Αργότερα ο στόχος αυτός των εσόδων μεταφέρθηκε για το 2020, αλλά και πάλι απέχει πάρα πολύ.
Προς την κατεύθυνση αυτή σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε, αφενός μεν η υπερβάλλουσα αισιοδοξία των κυβερνήσεων για την αξία των δημοσίων περιουσιακών στοιχείων, αφετέρου δε η παρατεταμένη ύφεση που συμπίεσε τις αξίες. Δεν είναι τυχαίο την περίοδο 2010-2020 σπανίως το ΤΑΙΠΕΔ λάμβανε δεύτερη προσφορά για ένα περιουσιακό στοιχείο που διέθετε στην αγορά (π.χ. ΟΠΑΠ, 26 ακίνητα, Ελληνικό, Κρατικά Λαχεία κ.ά.). Επίσης οι διαθέσεις γίνονταν με δυσμενείς όρους και προεξοφλητικά επιτόκια. Ακραίο δε παράδειγμα «πιεσμένης» αποκρατικοποίησης είναι η προκαταβολή φόρου παιγνίων ύψους 300 εκατ. ευρώ το 2013 από τον (τότε κρατικό) ΟΠΑΠ, που σήμερα συμψηφίζεται με φόρους για τα παιχνίδια (της περιόδου 2020-2030) ύψους 1,83 δισ. ευρώ.
Η κατάσταση αυτή άλλαξε τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά το 2019. Οι προσφορές για τα περιουσιακά στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ αυξηθήκανε και μαζί τους και τα τιμήματα. Αδιάψευστη απόδειξη συνιστά η Εγνατία Οδός και η ΔΕΠΑ Υποδομών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 που το ΤΑΙΠΕΔ είχε επιχειρήσει να πουλήσει τη ΔΕΠΑ (μαζί με το ΔΕΣΦΑ), η εταιρεία είχε μείνει στα αζήτητα καθώς δεν υπήρξε ούτε μια προσφορά. Το τίμημα μάλιστα που συμφωνήθηκε φέτος (733 εκατ. ευρώ), για ένα μέρος του περιουσιακού στοιχείου που είχε δρομολογηθεί το 2014, θεωρείται αστρονομικό με τα προ επταετίας δεδομένα.
Έτσι η κυβέρνηση βάζει υψηλούς στόχους για τις επερχόμενες αποκρατικοποιήσεις. Αναμένει έσοδα για το 2023-2024 ύψους τουλάχιστον 3,5 δισ. ευρώ. Προς την κατεύθυνση αυτή εκτιμάται ότι θα συμβάλουν δύο σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, ο ΔΑΑ και η Αττική Οδός.
Ειδικότερα για το 2023 αναμένεται να ολοκληρωθεί η πώληση του 30% του ΔΑΑ που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ και το οποίο εκτιμάται ότι θα αποφέρει πάνω από 1 δισ. ευρώ και το 2024 η επανα-παραχώρηση της εκμετάλλευσης της Αττικής Οδού που θα αποφέρει τουλάχιστον 2,2 δισ. ευρώ. Αν συμβεί αυτό, τότε η νέα παραχώρηση της Αττικής Οδού, θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη ιστορικά αποκρατικοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ, έχοντας ως δεύτερη εκείνη της Εγνατίας οδού (1,5 δισ. ευρώ) και τρίτη εκείνη των περιφερειακών αεροδρομίων (1,23 δισ. ευρώ) που έγινε το 2017.
