Δεν πάει καιρός που με κάποιες προσωπικές απόψεις προσπάθησα να υποστηρίξω τον επιστημονικό κλάδο των μηχανικών, να τονίσω την όλο και αυξανόμενη πίεση με τις επιπλέον ευθύνες που καλούνται να αναλάβουν, και να υπενθυμίσω τη σημασία των ισχυρών συλλογικών οργάνων. Εν τούτοις, αυτήν την περίοδο υπέπεσαν στην αντίληψή μας πάμπολες περιπτώσεις συναδέλφων μηχανικών που με τον τρόπο λειτουργίας τους και τις αντικειμενικά λανθασμένες πράξεις τους συνεχίζουν να εκθέτουν το λειτούργημα και να αναιρούν αυτή μας την προσπάθεια.
Γράφει ο ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
πολιτικός μηχανικός
Η επικαιροποίηση της γνώσης λόγω της κάθε νέας νομοθεσίας είναι απαραίτητη καθώς συνεχώς τροποποιούνται πολεοδομικές διατάξεις, αλλάζουν διαδικασίες, και ταυτόχρονα ο μηχανικός επιφορτίζεται με νέες ευθύνες και υποχρεώσεις. Η απουσία των συλλογικών οργάνων και του ΤΕΕ από διαδικασίες ενημέρωσης όπως ημερίδες κλπ, είναι ένα μεγάλο μείον και ο καθένας οφείλει ουσιαστικά μόνος να ενημερωθεί για την κάθε νέα οδηγία, αλλαγή και τροποποίηση. Η αδυναμία πρόσβασης στην πληροφορία, συνδυάζεται όμως με άρνηση συμμόρφωσης και προσαρμογής σε νέα δεδομένα. Μεγάλη μερίδα σε αυτές τις περιπτώσεις έχουν τα τοπογραφικά διαγράμματα ειδικά αυτήν την περίοδο που λόγω κτηματογράφησης έχουν την τιμητική τους. Σε αυτά που τονίσαμε στο παρελθόν, απουσία επιστημονικής αποτύπωσης, παράνομες κατατμήσεις ιδιοκτησιών, έρχονται να προστεθούν περιπτώσεις όπως άγνοια εφαρμογής των κατά τόπους ΓΠΣ, ελλειπής έρευνα για την εφαρμογή απαλλοτριώσεων, άγνοια ή απόκρυψη εφαρμογής παρεκκλίσεων και ζωνών ειδικής προστασίας. Είναι αντιεπιστημονικό και αντιδεολογικό μέσα από αυτές τις γραμμές να νουθετούμε ή να κάνουμε θέμα επάρκειας γνώσεων και επιστημονικού επιπέδου, τη στιγμή μάλιστα που το αντικείμενο του τοπογραφικού εφαρμόζεται και από «ανεπαρκείς» νομικά κλάδους (τεχνολόγους μηχανικούς) με μεγαλύτερη ακρίβεια και επιτυχία.
Εκεί όμως που είναι η μερίδα του λέοντος στις διαπιστώσεις μας είναι οι τακτοποιήσεις αυθαιρέτων. Θυμίζουμε στον αναγνώστη πως είναι μια διαδικασία που στις μέρες μας ξεκίνησε με το νόμο 3843/10 που έμεινε γνωστός ως «…των ημιυπαιθρίων». Στην πορεία αποδείχθηκε πως το αντικείμενο των αυθαιρέτων είναι αχανές και δεν περιορίζεται μόνο στους ημιυπαίθριους και τα υπόγεια που έγιναν κατοικίες. Σήμερα οι διατάξεις που είναι σε ισχύ είναι αυτές του ν.4495 όπως ισχύει μετά τις τροποποιήσεις – συμπληρώσεις που έχουν γίνει με τους νόμους ν. 4513/2017, ν. 4546/2018, ν. 4585/2018, ν. 4602/2019 και ν. 4610/2019. Επιπλέον υφίσταται η διευκρινιστική εγκύκλιος ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/49581/2075 31/05/2019 όπου ξεκαθαρίζονται και συμπληρώνονται οδηγίες προς τους εμπλεκόμενους κλάδους όπως μηχανικοί, νομικοί και συμβολαιογράφοι.
Η παντελής απουσία ελέγχου υπαγωγής στους νόμους περί αυθαιρέτων, πλην περιπτώσεων καταγγελίας, οδηγεί συναδέλφους μηχανικούς σε υπαγωγές που καταπατούν τις διαδικασίες τεχνικά και νομικά. Βασικό ζήτημα είναι η απόδειξη του χρόνου κατασκευής, μια διαδικασία που λόγω των 8 ετών που έχουν περάσει από την κρίσιμη ημερομηνία της 28-7-2011, και της απουσίας αεροφωτογραφιών από αυτήν την περίοδο, καθίσταται σχετικά θαμπή. Άλλο απόκρυψη ή παραποίηση στοιχείων από τον ιδιοκτήτη, είναι δεδομένο που μαθηματικά οδηγεί σε παράτυπη διαδικασία τακτοποίησης με τον συμμετέχοντα μηχανικό να φέρει αποκλειστικά την ευθύνη. Επιπλέον η πληθώρα ερωτοαπαντήσεων από το help desk του ΤΕΕ που πολλές φορές στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης και ενίοτε αλληλοαναιρούνται, δίνουν τη δυνατότητα διαφορετικής προσέγγισης όχι απαραίτητα σωστής. Τέλος το μεγαλύτερο ποσοστό των υπαγωγών, ειδικότερα στους παλαιότερους νόμους, είναι ημιτελείς με βασικά στοιχεία όπως η τεχνική περιγραφή της υπάρχουσας κατάστασης είτε να μην υπάρχει καθόλου είτε να αναφέρεται σε μορφή επικεφαλίδας. Έτσι λοιπόν στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να ψυχανεμιστείς «τι εννοεί ο ποιητής» και να αποκρυπτογραφήσεις τα φύλλα καταγραφής και τη θέση της παράβασης. Σχέδια κατόψεων και τομών που υποχρεωτικά συνοδεύουν την τακτοποίηση, σπάνια παραδίδονται στους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες, και έτσι καθίσταται δυσχερής η διαδικασία σύνταξης μιας δικαιοπραξίας και μιας βεβαίωσης νομιμότητας από άλλο συνάδελφο. Υπάρχει βέβαια και η αντίθετη προσέγγιση βάσει της οποίας εισάγουμε στο νόμο οποιαδήποτε απόκλιση διαστάσεων αγνοώντας τις ανοχές που δίνει η εκάστοτε νομοθεσία. Υπήρξε περίπτωση που συμπεριελήφθη στην τακτοποίηση απόκλιση διάστασης 0,05μ (5 εκατοστών) όπου δεν επηρεάζονταν ούτε πολεοδομικές διατάξεις ούτε όρια οικοπέδου. Υπενθυμίζουμε πως το πάχος επιχρίσματος δεν προσμετρά στις διαστάσεις ενός κτιρίου. Υπήρξε περίπτωση τακτοποίησης εσωτερικής διαρρύθμισης οριζόντιας ιδιοκτησίας χωρίς μεταβολή στατικών ή μηχανολογικών μελετών, που όπως γνωρίζουμε δεν αποτελεί πλέον παράβαση. Η απουσία ελέγχων καθιστά όλες τις μεθόδους θεμιτές αλλά αν εφαρμοστεί η διαδικασία που θέλει ποσοστό των δηλώσεων να παραλαμβάνεται – ελέγχεται, θα φέρει σε δύσκολη θέση τους αρμόδιους για τη διαδικασία ελεγκτές δόμησης.
Η λήξη του νόμου περί τακτοποιήσεων τοποθετείται τον ερχόμενο Νοέμβριο με ανοιχτά τα ενδεχόμενα παρατάσεων. Κατά την προσφιλή συνήθεια της εκάστοτε κυβέρνησης (ν.3843 και ν.4014 – ΠΑΣΟΚ, ν.4178 – Ν.Δ. ΠΑΣΟΚ, ν.4495 – ΣΥΡΙΖΑ), αναμένεται άλλη μια αντιγραφή του νόμου περί τακτοποιήσεων αυθαιρέτων προκειμένου ταυτόχρονα να υπάρξει και μια έμμεση παράταση της διαδικασίας.