Την πιο ισορροπημένη ανάπτυξη των αιολικών πάρκων έναντι της μονοκαλλιέργειας των φωτοβολταϊκών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα προβλήματα που ήδη ταλανίζουν την αγορά, δηλαδή τις περικοπές και τις μηδενικές – αρνητικές τιμές, ζητούν οι επενδυτές του χώρου, στον απόηχο της αποχώρησης της πορτογαλικής EDPR από την Ελλάδα.
Σε μια κορεσμένη αγορά, όπου κάθε χρόνο μπαίνουν πάνω από 2 GW νέων φωτοβολταϊκών και ενώ κερδίζει έδαφος η άποψη ότι πρέπει να μπει φρένο σε νέα αιτήματα, οι επενδυτές των αιολικών έστειλαν χθες το σήμα ότι τα «σύννεφα» έχουν πυκνώσει επικίνδυνα και χρειάζονται ριζοσπαστικές λύσεις πριν να είναι αργά.
Και σε μια συγκυρία όπου η αγορά των ΑΠΕ βρίσκεται στον «αυτόματο πιλότο», η Ελληνική Επιστημονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) έστειλε το μήνυμα ότι θα πρέπει να μπει «στοπ» στη χορήγηση νέων όρων σύνδεσης για φωτοβολταϊκά πάρκα. Και ότι πρέπει να υπάρξει μια παύση στην υποβολή νέων αιτημάτων, θέμα που υποστηρίζει από παλιά η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ. Η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ δεν έχει ακόμη πάρει θέση στο θέμα, παρότι ο Ρυθμιστής της αγοράς το έχει βάλει στο τραπέζι με επιστολή του προς τους Διαχειριστές.
Το κάδρο των άλλων μέτρων που ζητά η αγορά των αιολικών είναι να επιταχυνθούν οι αδειοδοτικές διαδικασίες και να επαναφέρει η ΡΑΑΕΥ τους διαγωνισμούς (για αιολικά) με «κλειδωμένες» ταρίφες.
Το περίγραμμα της μεγάλης εικόνας που έδωσαν χθες τα στελέχη της ΕΛΕΤΑΕΝ είναι ότι αν και το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) μιλάει για 60% φωτοβολταϊκά και 40% αιολικά και παρότι η απουσία ισχυρών επενδύσεων στα τελευταία οδηγεί σταθερά σε υψηλές τιμές τα βράδια (αφού τις ανάγκες καλύπτουν οι μονάδες φυσικού αερίου), η ανισορροπία ανάμεσα στις δύο τεχνολογίες μεγαλώνει.
Ο προηγούμενος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης είχε εκφράσει ανοικτά τους φόβους του για τη μονοκαλλιέργεια των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα και είχε κινηθεί στην κατεύθυνση να δοθούν κίνητρα στην ανάπτυξη περισσότερων αιολικών στη χώρα.
Η ψαλίδα που μεγαλώνει
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσαν ο Πρόεδρος της Ένωσης Παναγιώτης Λαδακάκος και ο Γενικός Διευθυντής Παναγιώτης Παπασταματίου, το 2024 εγκαταστάθηκαν στην ελληνική αγορά 2,6 νέα GW φωτοβολταϊκών, έναντι μόλις 126 MW αιολικών. Τούτων δοθέντων, τα αιολικά πάρκα μετρούν μια εγκατεστημένη ισχύ 5,5 GW έναντι 9,5 GW των φωτοβολταϊκών, αναλογία που θα επιδεινωθεί έτι περαιτέρω, όταν φέτος «μπουν στην πρίζα» επιπλέον 3 GW νέας ηλιακής ισχύος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις μεσημεριανές περικοπές.
Από την αρχή της χρονιάς μέχρι σήμερα έχουν «πεταχτεί στα σκουπίδια» πάνω από 1 GWh, δηλαδή ποσότητες πράσινης ενέργειας υψηλότερες έναντι ολόκληρου του 2024 (860 GWh) και βρισκόμαστε ακόμη στα μέσα Ιουνίου, δηλαδή έχουμε μπροστά μας το φθινόπωρο, όπου επειδή παραδοσιακά υποχωρεί η ζήτηση, περικόπτονται μεγάλοι όγκοι παραγωγής από ΑΠΕ.
Η ψαλίδα θα μεγαλώσει κι άλλο, καθώς μπορεί να δρομολογούνται έργα 1,5-2 GW νέων αιολικών, ωστόσο λόγω των πολύ πιο αργών διαδικασιών αδειοδότησης (συνυπολογίζοντας και τις τοπικές αντιδράσεις) θα ηλεκτριστούν σε ορίζοντα τριετίας.
Στη λογική αυτή, οι φορείς του χώρου επεσήμαναν ότι αν και η συζήτηση για διακοπή στην έκδοση νέων όρων σύνδεσης είναι θετική, αυτό δεν πρέπει να συμπεριλάβει και τα αιολικά. Ειδάλλως θα «κλειδώσει» η σημερινή στρεβλή εικόνα της ανισορροπίας μεταξύ των δύο τεχνολογιών, χωρίς πιθανότητα αντιστροφής της κατάστασης.
Την ίδια εικόνα απόλυτης κυριαρχίας των φωτοβολταϊκών δείχνουν και τα στοιχεία για τους όρους σύνδεσης. Από τα έργα της «Ομάδας Α» που δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο κατά προτεραιότητα, σε σύνολο 7 GW περίπου, τα 6 GW είναι φωτοβολταϊκά. Το ίδιο ισχύει και στη συντριπτική πλειοψηφία των έργων της Ομάδας Β, ισχύος 2,5 GW που έχουν συνάψει PPA με βιομηχανικούς χρήστες.
Το κάδρο των προτάσεων της αγοράς των αιολικών συμπληρώνει ένα ακόμη αίτημα. Η επαναφορά των διαγωνισμών από τη ΡΑΑΕΥ για νέα αιολικά, μέσω ενός στοχευμένου πλαισίου αποζημίωσης που μειώνει τα ρίσκα και εξασφαλίζει τελικά χαμηλότερες τιμές.
Στη λογική αυτή θα πρέπει να προτεραιοποιηθεί και να επιταχυνθεί η χορήγηση όρων σύνδεσης για αιολικά, προκειμένου να επιτευχθεί υψηλή συμμετοχή και αυξημένος ανταγωνισμός, απαραίτητο στοιχείο για να έχει επιτυχία ο διαγωνισμός. Και κατά δεύτερο, να υπάρξει σωστός σχεδιασμός για να διασφαλιστεί ότι όσα έργα «κλειδώσουν» ταρίφα θα υλοποιηθούν, γεγονός που δεν συνέβη για πολλά από τα έργα των παλαιότερων διαγωνισμών.
