Από τον Δημήτριο Κοτσώνη, πρόεδρο του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Αγροτικών Ακινήτων, λάβαμε την παρακάτω επιστολή:
Αξιότιμε κύριε διευθυντά,
Σε άρθρο του πρώην υπουργού και νυν βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ευάγγελου Αποστόλου που δημοσιεύσατε στο φύλλο της έγκριτης εφημερίδα σας στις 22.5.2020 με τίτλο «Τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου και Κτηματολόγιο», ο κ. Αποστόλου, χωρίς βεβαίως να ψεύδεται, δυστυχώς, δεν δίνει την ορθή διάσταση και τη συνολική εικόνα στο αναγνωστικό κοινό σε ό,τι αφορά το ιδιοκτησιακό ζήτημα που έχει δημιουργήσει η δασική νομοθεσία, εξαιτίας του οποίου δημεύονται οι περιουσίες Ελλήνων. Περιουσίες που αποτελούνται είτε από αμιγώς χορτολιβαδικά εδάφη -που δεν υπάρχουν στην Ελλάδα μεμονωμένα αλλά μόνο ως μέρος των βοσκοτόπων- είτε οι βοσκότοποί τους.
Σπεύδω να ξεκαθαρίσω ότι η προαναφερθείσα μη ορθή διάσταση του σχολιασμού ενός φλέγοντος ζητήματος που αφορά και τη μονομερή και άδικη αφαίρεση των περιουσιών μας δεν γίνεται εκ προθέσεως από τον πρώην υπουργό, αλλά από τη διαστρέβλωση της έννοιας του δάσους και της δασικής έκτασης η οποία έχει εμφιλοχωρήσει στον κλάδο των δασολόγων, για πολλούς λόγους που δεν είναι του παρόντος.
Για την αποκατάσταση της ορθής συνολικής εικόνας του ζητήματος και προς ενημέρωση του αναγνωστικού σας κοινού, θα ήθελα να επισημάνω τα ακόλουθα:
Ισχυρίζεται ο κ. Αποστόλου,
1. Οτι κατά τον τουρκικό νόμο τα δάση, οι δασικές εκτάσεις και οι βοσκότοποι αποτελούσαν ιδιοκτησία του κράτους, δηλαδή του σουλτάνου.
Αυτό δεν είναι αληθές.
Το αληθές είναι ότι μόνον τα δάση και οι δασικές εκτάσεις αποτελούσαν ιδιοκτησία του σουλτάνου.
2. Οτι νόμοι του ελληνικού κράτους που νομοθετήθηκαν μετά την απελευθέρωση, καθόρισαν ότι και οι βοσκότοποι αποτελούν κρατική περιουσία. Αυτό δεν είναι αληθές.
Το αληθές είναι ότι όλοι αυτοί οι νόμοι καθόρισαν πως μόνο τα δάση και οι δασικές εκτάσεις αποτελούν κρατική ιδιοκτησία και όχι οι βοσκότοποι.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι δασολόγοι, που είχαν συντάξει το 1997 τον νόμο 998, εξαφάνισαν από αυτόν την έννοια και την κατηγορία του βοσκότοπου, πιστεύοντας βέβαια ότι έτσι εξυπηρετούν το κράτος, που αποφεύγει τους καταπατητές, και προστατεύουν το Περιβάλλον.
3. Αναφέρει ο κ. πρώην υπουργός Γεωργίας και δασολόγος μια σειρά διατάξεων με τις οποίες το ελληνικό κράτος προσπάθησε να αποκαταστήσει την αλήθεια σε ό,τι αφορά τους ιδιοκτήτες βοσκότοπων και σήμερα δασικών εκτάσεων, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Δεν αναφέρει όμως ότι αυτές οι διατάξεις επιβλήθηκαν έπειτα από ξεσηκωμό των κατοίκων, όπως για τα Ιόνια νησιά και τη Μάνη στα οποία δεν υπήρξε τουρκική κατοχή, όπως άλλωστε και σε όλη την ορεινή Ελλάδα, και παραβλέπει το γεγονός ότι μέχρι και κατά την τελευταία τροποποίηση της δασικής νομοθεσίας περιλήφθηκαν και τα Ιόνια νησιά και μόλις την τελευταία στιγμή της ψήφισής της, ύστερα από τον ξεσηκωμό κατοίκων, δικηγορικών συλλόγων κ.λπ. οργανώσεων, εξαιρέθηκε το ιδιοκτησιακό τους από τη δασική νομοθεσία, όπως και της Μάνης.
Δεν ανέφερε όμως τον αρχικό δασικό κώδικα του ελληνικού κράτους του 1929 ο οποίος καθόρισε ότι δάσος και δασική έκταση είναι εν πάση περιπτώσει η έκταση εκείνη η οποία μπορεί να αποδώσει δασικά προϊόντα εντός λογικού χρονικού διαστήματος, που δεν διαφέρει από τον ορισμό που δίνουν στα δάση ο διεθνής οργανισμός FAO, τον οποίο ακολουθώντας η Ευρωπαϊκή Ενωση καθόρισε ότι οι βοσκότοποι στην Ελλάδα καταλαμβάνουν το 18% της επιφάνειάς της και τα δάση 51%, ενώ σύμφωνα με τους δασικούς χάρτες δεν υπάρχουν βοσκότοποι και τα δάση στην Ελλάδα υπερβαίνουν το 70%!
Δηλαδή δημεύονται όλοι οι βοσκότοποι στην Ελλάδα, επειδή τους ονομάσαμε δασικές εκτάσεις, αλλά όπως έχει αναδειχθεί και κάθε έκταση στην οποία υπάρχουν φρύγανα ή φτέρη κ.λπ., γεγονός που είχε αποτέλεσμα το 95% σε αρκετά νησιά των Κυκλάδων να χαρακτηρίζεται δάσος. Πράξη που ξεσήκωσε τους βουλευτές όλων των κομμάτων στις Κυκλάδες και ανάγκασε τον τότε αν. υπουργό κ. Φάμελλο να προβεί σε τροποποίηση του νόμου με υπουργική απόφαση, ύστερα από εισήγηση του Συμβουλίου Δασών, παρέχοντας το δικαίωμα σε επιτροπή από τρεις δασάρχες, να προβαίνει σε αποχαρακτηρισμό των φρυγανότοπων στα νησιά των Κυκλάδων, χαρακτηρίζοντάς τους χορτολιβαδικές εκτάσεις.
Χαρακτηρισμός που εφόσον οι εκτάσεις τους έχουν μέγιστο υψόμετρο 100 μ. και μέγιστη κλίση 12%, το Δημόσιο αναγνωρίζει ότι είναι ιδιοκτήτες, εφόσον έχουν συμβόλαιο μετεγγραμμένο πριν από τις 23/2 του 1946. Και να παρατηρήσουμε εδώ ότι όσες οικογένειες δεν πούλησαν από την απελευθέρωση και μετά, είναι προφανές ότι δεν έχουν συμβόλαια. Δημιουργήθηκαν έτσι οι συνθήκες για συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, γιατί όλοι γνωρίζουμε πόσο αξίζουν όλα τα παραλιακά βοσκοτόπια των Κυκλάδων… Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δημεύει τους βοσκότοπους στην ηπειρωτική χώρα, που δεν αξίζουν ούτε 300 ευρώ το στρέμμα!
Το θλιβερό αποτέλεσμα που προκύπτει από όλα τα προαναφερθέντα είναι η ολική καταστροφή ενός μεγάλου κομματιού της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, αναγκάζοντας και αυτήν που έχει απομείνει σε εξαφάνιση, με την καταφυγή της στις ακριβές ζωοτροφές, αντί της φτηνής τροφής που προσφέρουν οι βοσκότοποι, όπως άλλωστε υποδεικνύουν και όλες οι σχετικές μελέτες, προκειμένου να δημιουργηθούν συνθήκες ανταγωνιστικότητας της ελληνικής κτηνοτροφίας έναντι και της κτηνοτροφίας των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης με τα πλούσια βοσκοτόπια και τις φτηνές ζωοτροφές. Είναι αυτή η κτηνοτροφία που παρέχει το γίδινο γάλα, λόγω του οποίου η ελληνική φέτα είναι το πιο δυναμικό εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας.
4. Παραπληροφορεί ο κ. Αποστόλου το κοινό και για ένα ακόμη ζήτημα. Την προσφυγή των πολιτών στα Συμβούλια Δασών, τα οποία μπορούν να αποφασίσουν και να αποδώσουν την ιδιοκτησία στους πολίτες, για τις δασικές πλέον εκτάσεις -και όχι για τους βοσκότοπους- που ισχυρίζονται οι ιδιοκτήτες ότι τους ανήκουν. Για τις οποίες, ακόμη και αν αναγνωριστεί η ιδιοκτησία τους, απαγορεύεται η οποιαδήποτε αξιοποίησή τους, ακόμη και η δεντροφύτευση!
Τα συμβούλια αυτά δεν παρέχουν καμία αντικειμενικότητα για τους εξής λόγους:
α. Την πλειοψηφία κατέχουν οι δασάρχες και όχι μόνον αλλά προεδρεύουν και σε αυτά σε περίπτωση κωλύματος του δικαστή που προΐσταται, αφού είναι φυσικό λόγω φόρτου εργασίας του, δεν θα μπορεί να παρευρίσκεται σε αυτά. Πλειοψηφία η οποία διαμορφώνεται μέσα από τη συμμετοχή ατόμων οι επιχειρήσεις των οποίων εξαρτώνται από τις αποφάσεις των δασαρχών (π.χ. βιομήχανοι ξύλου) και όχι μόνον αλλά και από μέλη του δημοσιοϋπαλληλικού ιερατείου, το οποίο είναι προφανές ότι δεν μπορεί να στραφεί κατά του συναδελφικού κλάδου της δασικής υπηρεσίας.
β. Ο εισηγητής σε αυτά τα συμβούλια είναι δασάρχης, που ούτε αντικειμενικότητα μπορεί να έχει, εν όψει όλων των ανωτέρω, ούτε νομικές γνώσεις κατέχει για να είναι εισηγητής για την ισχύ των συμβολαίων και λοιπών εγγράφων για τα οποία καλείται το συμβούλιο να αποφασίσει.
γ. Προϋπόθεση για να κατατεθεί η αίτηση σε αυτά τα συμβούλια είναι ο ιδιώτης να αποδεχθεί τον χαρακτηρισμό στον οποίο θα έχουν προβεί ο δασάρχης ή οι δασικοί χάρτες περί της χλωρίδας στην ιδιοκτησία του. Αν δηλαδή ο δασάρχης ή οι δασικοί χάρτες έχουν χαρακτηρίσει την έκταση χορτολιβαδική ή δασική, άλλος χαρακτηρισμός δεν υπάρχει και το συμβούλιο αποφασίσει ότι ο ιδιώτης δεν έχει περιουσία, δεν μπορεί ο ιδιώτης να αμφισβητήσει τον χαρακτηρισμό και χάνει εκ του ασφαλούς την περιουσία του. Αραγε και κατόπιν όλων των παραπάνω,
Γνωρίζει πολλούς Ελληνες που θα κατέφευγαν σε αυτά τα συμβούλια εάν δεν είχαν εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του δασάρχη; Και πόσο σίγουροι μπορεί να είμαστε ότι δεν θα υπάρξει δασάρχης που μπροστά στην πρόταση του ιδιώτη, με την οποία θα του εξασφάλιζε τη ζωή της οικογένειάς του, δεν θα καμπτόταν;
δ. Δεν αναφέρεται στη νομοθεσία κανένα απολύτως κριτήριο στο οποίο θα στηρίξει την απόφασή του το Συμβούλιο Δασών, το οποίο κατά τον κ. Αποστόλου θα αποδώσει το δίκαιο, τη στιγμή κατά την οποία το κράτος απορρίπτει ακόμη και τα μεταγεγραμμένα συμβόλαια που έγιναν μέχρι το 1946, όταν δεν υπήρχαν οικοπεδοποιήσεις και επομένως αντικείμενο για καταπατήσεις.
Λαϊκό δικαστήριο έπρεπε να του φαίνεται αυτό το συμβούλιο και να έχει ζητήσει προ πολλού την κατάργησή του, όχι μόνο ως υπουργός Τροφίμων αλλά και ως απλώς βουλευτής.
5. Οσον αφορά την απόφαση του τριμελούς πρωτοδικείου, που απέρριψε το αίτημα του μοναστηριού για ιδιοκτησία επί δάσους και δασικής έκτασης, θα θέλαμε δημόσια να υποβάλλουμε στον κ. Αποστόλου το εξής ερώτημα:
Γνωρίζει καμιά απόφαση του Ευρωδικαστηρίου που να μην αναγνώρισε τους περιουσιακούς τίτλους των μοναστηριών (τα χρυσόβουλα, τα πατριαρχικά σιγίλια, τα σουλτανικά βεράτια και τα σουλτανικά φιρμάνια) και ακόμη, γνωρίζει ότι η Τουρκία και πολλά άλλα κράτη αναγνωρίζουν τους τίτλους των μοναστηριών, που είναι ταυτόσημοι με τους τίτλους που το ανωτέρω δικαστήριο έκρινε άκυρους, στηριζόμενο στην ελληνική δασική νομοθεσία; Σε κάθε περίπτωση, η δική μας απάντηση είναι η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου που καταδίκασε την Ελλάδα να πληρώσει 5 δισεκατομμύρια δραχμές στους ιδιοκτήτες της έκτασης στην Αγία Μαρίνα Αττικής, την οποία η χούντα, χαρακτηρίζοντας δασική και συνεπώς κρατική, την κατέλαβε και έφτιαξε παραθεριστικές κατοικίες για τους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού. Εάν αυτό επιζητά ο κ Αποστόλου, εφόσον και αυτός ως φαίνεται υποστηρίζει όλες αυτές τις υπερβολές της Δασικής Υπηρεσίας, θα το έχει, μόνο που θα καταστραφεί η Ελλάδα όχι από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο οποίο θα καταφύγουμε, αλλά από ΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ της ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ και ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ, που απεγνωσμένα χρειάζονται ΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ και όχι οι πλούσιοι.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ που την καθιστά αδύνατη ένας και μόνος λόγος: ΤΟ ΑΠΕΡΑΝΤΟ ΔΑΣΟΣ στο οποίο έχουν μετατρέψει την Ελλάδα η δασική νομοθεσία και οι εμμονές των δασολόγων.
Για τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιδιοκτητών Αγροτικών Ακινήτων,
Ο πρόεδρος Δημήτριος Κοτσώνης, πολιτικός μηχανικός
Η απάντηση του πρώην υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου:
Κύριε Κοτσώνη,
Χαίρομαι που σέβεστε την άποψή μου για το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου στις άγριες γαίες, δηλαδή σε μη καλλιεργούμενες (κρατήστε αυτό) και μη οικοδομήσιμες εκτάσεις. Την υπηρετώ μέχρι του σημείου να κουβαλάω στην πλάτη μου αγωγές εκατ. ευρώ γιατί έγραφα στη «μάνα» της εφημερίδας που μας φιλοξενεί, την «Ελευθεροτυπία», «τα χρυσόβουλα και τα ταπία καλά κρατάνε». Είναι μεγάλο το θέμα και δεν μπορούμε να το προσεγγίσουμε με λίγες λέξεις.
Αυτό που απασχολεί εσάς είναι η κυριότητα και η χρήση των χορτολιβαδικών εκτάσεων, γνωστών ως βοσκότοπων.
Κατ’ αρχήν πρέπει να προσδιορίσουμε ποιες είναι αυτές οι εκτάσεις. Είναι αυτές που καλύπτονται, όπως ρητά αναφέρει και η ερμηνευτική εγκύκλιος εφαρμογής του ν. 998/79 (δεν γνωρίζω αν τον έφτιαξαν οι δασικοί, γνωρίζω όμως ότι είναι ο κατ’ έξοχήν εκτελεστικός νόμος του Συντάγματος του 1974) από φρυγανώδη ξυλώδη είδη, όπως είναι το θυμάρι, η κουνούκλα και άλλα, καθώς και από διάφορα ποώδη φυτά.
Ειδικά για τις εκτάσεις αυτές ο νομοθέτης με το άρθρο 74 του ν. 998/79 προέβλεψε ότι εντός πενταετίας, δηλαδή μέχρι το 1984, θα έπρεπε η Δασική Υπηρεσία να τις χαρτογραφήσει και να τις παραδώσει στη γεωργία για διαχείριση και διάθεση για γεωργική και κτηνοτροφική χρήση. Δυστυχώς ύστερα από 40 χρόνια όχι μόνο δεν χαρτογραφήθηκαν, αλλά και με τον νόμο 4280/2014 κακώς καταργήθηκε και η συγκεκριμένη ρύθμιση. Υπάρχει λύση και μπορεί να υλοποιηθεί. Την έχω αναδείξει πολλές φορές, αρκεί να συνδεθεί η κυριότητα με συγκεκριμένη χρήση.
Περισσότερα σε επόμενο άρθρο μου.
Βαγγέλης Αποστόλου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ,
πρώην υπουργός.
Οι επιστολές δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της «Εφ,Συν.» τη Δευτέρα 21/09/2020.