Την προσπάθεια της κυβέρνησης να επιταχύνει την εξισορρόπηση στο πράσινο ενεργειακό μείγμα και τη διασπορά της παραγωγής όλο το 24ωρο σηματοδοτούν οι διατάξεις για τα αιολικά που περιλαμβάνει το ερανιστικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο παρουσίασε τη περασμένη Δευτέρα στο υπουργικό συμβούλιο, ο Θ.Σκυλακάκης.
Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται σύμφωνα με τις πληροφορίες του Energypress, τρεις ρυθμίσεις που καθιστούν πιο ελαστικό το πλαίσιο, δίνοντας παρατάσεις σε ανέφικτα συχνά ορόσημα, όπως η λήψη όρων σύνδεσης εντός τριετίας, κάνοντας πιο εφικτές κάποιες δύσκολες προθεσμίες και συνυπολογίζοντας τις χρονοβόρες διαδικασίες κατασκευής νέων δικτύων. Είναι ζητήματα που έχει θέσει η αγορά των αιολικών στη πολιτική ηγεσία, και που μαζί με τις τοπικές αντιδράσεις, συνιστούν τα πιο συχνά εμπόδια για πολλά ώριμα κατ’ τα άλλα έργα, τα οποία το υπουργείο θέλει να επιταχύνει.
Σαν ερανιστικό που είναι το νομοσχέδιο, προβλέπει πλειάδα άλλων διατάξεων, με έμφαση ωστόσο ως προς το ενεργειακό του σκέλος, (περιλαμβάνει και σειρά πολεοδομικών ρυθμίσεων) στην επιτάχυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ: Από τη δημιουργία πλαισίου για ευέλικτους όρους σύνδεσης, όπως έχει γράψει το Energypress, έως μέτρα επιτάχυνσης των διαδικασιών εγκατάστασης των δικτύων διανομής του ΔΕΔΔΗΕ, αλλά και την απαλλαγή της ευθύνης των Διαχειριστών, για περικοπές έγχυσης και απορρόφησης ηλεκτρικής ενέργειας για λόγους ασφαλούς λειτουργίας του συστήματος.
Στις 20 περίπου διατάξεις του ενεργειακού του κορμού, προβλέπονται πολλά ακόμη μέτρα, από την ανακύκλωση των φωτοβολταϊκών πάνελ, μέχρι την οριστική τακτοποίηση του θέματος που είχε ανακύψει προ μηνών γύρω από το θαλάσσιο πάρκο Ιονίου και το «μπλοκ 10» που βρίσκεται στην ίδια περιοχή και έχει παραχωρηθεί για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην Helleniq Energy.
Τον τόνο ωστόσο δίνει η προσπάθεια επιτάχυνσης των επενδύσεων στις ΑΠΕ, και κυρίως η αντιμετώπιση των πολλών εμποδίων που συναντούν τα αιολικά πάρκα, τη παρουσία των οποίων το ΥΠΕΝ θέλει να ενισχύσει, και για τα οποία προωθούνται τρεις ρυθμίσεις:
Αναβίωση βεβαιώσεων που έληξαν. Η πρώτη διάταξη παρατείνει κρίσιμα ορόσημα για την υλοποίηση αιολικών σταθμών και αναβιώνει βεβαιώσεις που έληξαν εντός του 2024. Επί της ουσίας παρατείνονται ορόσημα, όπως για παράδειγμα η λήψη όρων σύνδεσης εντός τριετίας, τα οποία ειδικά στη περίπτωση πολλών αιολικών έχουν καταστεί ανέφικτα, όταν η περιβαλλοντική έγκριση κάνει για να εκδοθεί 4 και 5 χρόνια…
Παράταση προθεσμιών επειδή καθυστερούν τα δίκτυα. Η δεύτερη σχετική ρύθμιση παρατείνει τις προθεσμίες υλοποίησης για έργα ΑΠΕ, για τη σύνδεση των οποίων απαιτείται η κατασκευή υποσταθμού υπερυψηλής τάσης ή νέας γραμμής μεταφοράς. Αφορά π.χ. αιολικά πάρκα για τη σύνδεση των οποίων χρειάζεται η κατασκευή γραμμών μήκους 10-15 χλμ, καθώς και ακόμη μεγαλύτερου μήκους.
Ενός έτους παράταση για μικρά αιολικά. Και μια τρίτη ρύθμιση, παρατείνει κατά ένα χρόνο τη δυνατότητα σύναψης σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης για αιολικά με μείωση των τιμών αναφοράς. Αφορά τα μικρά αιολικά (έως 6 MW) που η νομοθεσία τους επιτρέπει να «κλειδώσουν» ταρίφα εκτός διαγωνισμών, αλλά παρ’ ότι έχουν προμηθευτεί τον εξοπλισμό, δεν προλαβαίνουν να πιάσουν τις σχετικές προθεσμίες.
Στην ίδια λογική της απεμπλοκής των έργων από τη γραφειοκρατία – με τη διαφορά ότι το μέτρο δεν αφορά μόνο τα αιολικά, αλλά και φωτοβολταικά, όπως και υβριδικούς σταθμούς – παρατείνονται οι προθεσμίες υλοποίησης σε περιπτώσεις απαλλοτριώσεων, για τη διάρκεια των οποίων δεν έχει ευθύνη ο επενδυτής.
Ευελιξία στους όρους σύνδεσης
Στην ίδια κατεύθυνση, της ταχύτερης διείσδυσης των ΑΠΕ, το σχέδιο νόμου καθιερώνει το νέο πλαίσιο για ευέλικτους όρους σύνδεσης, ανάγκη που απορρέει από τη χρονοβόρα και υψηλού κόστους διαδικασία ολοκλήρωσης των δικτύων υψηλής τάσης. Στο θέμα είχε αναφερθεί κατά το πρόσφατο συνέδριο «Ενέργεια & Ανάπτυξη 2024» του ΙΕΝΕ ο Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής ΕΜΠ και επικεφαλής της Ομάδας Διοίκησης Έργου. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, η απορρόφηση της παραγωγής των έργων αυτών θα είναι εγγυημένη μόνο για μέρος της παραγωγής τους, επομένως, ο Διαχειριστής θα μπορεί να επιβάλλει λειτουργικούς περιορισμούς. Αν ωστόσο οι περιορισμοί αυτοί ξεπερνούν την εγγυημένη απορρόφηση, τότε θα προβλέπεται αποζημίωση των μονάδων ΑΠΕ. Στη πορεία, οι περιορισμοί θα αίρονται με την αναβάθμιση του δικτύου. Αν ωστόσο κριθεί ότι οι ευέλικτες προσφορές σύνδεσης είναι πιο αποδοτικές από τα έργα αναβάθμισης, είναι πιθανό να εφαρμόζονται ως μόνιμο μέτρο.
Απαλλαγή ευθύνης των Διαχειριστών – Επιτάχυνση έργων δικτύων
Σε ένα άλλο κεφάλαιο του νομοσχεδίου επιχειρείται να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εγκατάστασης δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ, ενώ απλοποιείται και επιταχύνεται το πλαίσιο εγκατάστασης υποσταθμών μέσης προς χαμηλή τάση καθώς και των πινάκων χαμηλής τάσης, σε αστικές και μη αστικές περιοχές όπως δασικές και λοιπές αγροτικές εκτάσεις καθώς και σε κοινόχρηστους χώρους. Επίσης τα έργα τόσο στη διανομή, όσο και στη μεταφορά (ΑΔΜΗΕ) που αφορούν την εγκατάσταση νέων σταθμών ΑΠΕ θα έχουν την ίδια απόδοση με τα λοιπά έργα του δικτύου ή του συστήματος. Ταυτόχρονα προωθείται η νομική θωράκιση των Διαχειριστών (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) έναντι τυχόν αξιώσεων από παραγωγούς ΑΠΕ για αποζημιώσεις, λόγω περικοπών έγχυσης και απορρόφησης ηλεκτρικής ενέργειας για λόγους ασφαλούς λειτουργίας του συστήματος και του δικτύου. Τακτοποιείται μια εκκρεμότητα που όσο παρέμενε ανοικτή ενίσχυε ένα κλίμα ανασφάλειας δικαίου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργούσε την εσφαλμένη εντύπωση περί ενδεχόμενης ευθύνης των Διαχειριστών και μεγένθυνε τον κίνδυνο να βρεθούν μπροστά σε ένα μπαράζ προσφυγών, ειδικά ο ΑΔΜΗΕ.
Παύση εκπροσώπησης από ΦοΣΕ
Στο ίδιο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και διατάξεις για τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης. Σύμφωνα με αυτές, παρέχεται η δυνατότητα παύσης εκπροσώπησης σταθμών ΑΠΕ από τους ΦοΣΕ, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των πρώτων με το κείμενο θεσμικό πλαίσιο. Αν οι πελάτες του παραβαίνουν τις διατάξεις, ο ΦοΣΕ αποκτά τη δυνατότητα να διακόπτει την εκπροσώπηση, κάτι που αποτελεί εδώ και καιρό αίτημα του χώρου το οποίο και έκανε δεκτό το υπουργείο.
Υβριδικά στα νησιά, φωτοβολταϊκά σε κοινόχρηστους
Το κείμενο θεσπίζει επίσης πλαίσιο για την ανακύκλωση φωτοβολταϊκών πάνελ, ενώ εκσυγχρονίζει το υφιστάμενο πλαίσιο για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε κοινόχρηστους χώρους. Απαιτείται πλέον να εξασφαλίζεται 51% πλειοψηφία για κάλυψη του χώρου που κατά μέγιστο δεν μπορεί να ξεπερνά το 40%.
Με άλλη διάταξη θεσμοθετείται η δυνατότητα για ανάπτυξη υβριδικών έργων αποτελούμενα από μονάδα ΑΠΕ, αντλησιοταμιευτικό σύστημα και μονάδα αφαλάτωσης, που θα ενεργοποιηθούν στο πλαίσιο του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών, για τα οποία οι πρώτοι διαγωνισμοί τοποθετούνται εντός του πρώτου εξαμήνου.
Φωτοβολταϊκά στη Δ.Μακεδονία
Επίσης παρατείνεται κατά 1 έτος η δυνατότητα σύναψης σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης για τα έργα στις περιφερειακές ενότητες Φλώρινας και Κοζάνης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που αφορούν το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι» και φωτοβολταϊκά ενεργειακών κοινοτήτων με μείωση τιμών αναφοράς. Η διάταξη κάνει ειδική μνεία στη προσθήκη συστημάτων αποθήκευσης.
Το θαλάσσιο πάρκο Ιουνίου και το «μπλοκ 10»
Έτερο θέμα αφορά την τακτοποίηση της εκκρεμότητας που είχε ανακύψει προ μηνών με το θαλάσσιο πάρκο του Ιονίου το οποίο είχε προαναγγείλει η κυβέρνηση και το «οικόπεδο 10» που αφορούσε την ίδια περίπου περιοχή. Σύμφωνα με τη ρύθμιση προβλέπεται η δυνατότητα μεταβολής της συμβατικής περιοχής έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με αίτημα των ιδιωτών ή του Δημοσίου και με στόχο τη διευκόλυνση του περιβαλλοντικού πάρκου Ιονίου.
Ακαταδίωκτο για τα κλιμάκια των ΚΕΔΑΚ
Τέλος, με άλλη διάταξη θωρακίζονται με το ακαταδίωκτο τα συνεργεία των ΚΕΔΑΚ που διενεργούν ελέγχους και επιβάλλουν πρόστιμα σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στον τομέα των πετρελαιοειδών προϊόντων, ώστε να προστατεύονται από δόλιες και καταχρηστικές δικαστικές ενέργειες σε βάρος τους από τους ελεγχόμενους.
