Παρατηρητήριο τιμών το οποίο παραμένει στα χαρτιά τουλάχιστον δύο χρόνια τώρα, εφαρμογή του νόμου περί Πρότυπων Προτάσεων και πληρωμή των έργων, ζητούν, μεταξύ άλλων, οι μεγάλοι κατασκευαστικοί Όμιλοι της χώρας.
Σε επιστολή του ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων επαναφέρει το αίτημα για ίδρυση του Παρατηρητηρίου Τιμών για τα Δημόσια Έργα, το οποίο αποτελούσε πάγιο αίτημα του εργοληπτικού κόσμου, μπορεί να συστάθηκε (η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 7/4/2022), ωστόσο η μη τοποθέτηση διοίκησης, το καθιστά ανενεργό.
Οι εργολήπτες ζητούν την στελέχωση του φορέα προκειμένου η λειτουργία του Ηλεκτρονικού Συστήματος Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων μέσω της εφαρμογής του Παρατηρητηρίου Τιμών, να τεθεί σε εφαρμογή.
Το Παρατηρητήριο Τιμών θα είναι αρμόδιο να ρυθμίζει και να αναπροσαρμόζει, προς τα επάνω ή προς τα κάτω, αυτόματα τις τιμές μέσω διαφανούς και αξιόπιστου συστήματος. Με αυτό τον τρόπο θα επιτυγχάνεται η συστηματική ταξινόμηση και η ενιαία κωδικοποίηση των προϊόντων δομικών κατασκευών και των προμηθευτών τους καθώς και η εγκαθίδρυση ενός αξιόπιστου μηχανισμού τιμοληψίας και παρακολούθησης των τιμών για τα δομικά υλικά, τα μισθώματα μηχανημάτων και τα ωρομίσθια του εργατοτεχνικού προσωπικού.
Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου αναμενόταν να τεθεί σε εφαρμογή και λειτουργία μέχρι το τέλος του 2022, ωστόσο οι διεργασίες για τη στελέχωση του Δ.Σ. του φορέα, δεν έχουν προχωρήσει ακόμη, με αποτέλεσμα το πρόβλημα των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής, να παραμένει.
Φλέγον θέμα αποτελούν και οι καθυστερήσεις πληρωμών, που απειλούν σοβαρά την βιωσιμότητα των έργων.
Όπως επισημαίνει ο ΣΤΕΑΤ στην επιστολή του “λόγω των γενικότερων προβλημάτων δημιουργούνται συνθήκες έλλειψης πιστώσεων με αποτέλεσμα σοβαρές καθυστερήσεις πληρωμών του Δημοσίου, ποσών οφειλομένων για εκτελεσμένες εργασίες ή ανάλογων ποσών σε έργα Παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ, με αρνητικά αποτελέσματα στην κανονική εκτέλεση των έργων και την κάλυψη υποχρεώσεων.
Η καθυστέρηση διάθεσης των αναγκαίων πιστώσεων για την ομαλή χρηματοδότηση των έργων που τα επηρεάζει αρνητικά και έχει άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις στους αναδόχους, επηρεάζει τελικά αρνητικά και τον ίδιο τον προγραμματισμό του Δημοσίου για την κάλυψη αναγκών.
Είναι απαραίτητη η αντιμετώπιση της κατάστασης και η εξεύρεση λύσεων χρηματοδότησης των έργων στο πλαίσιο και των ευρύτερων προτάσεων που κατατίθενται, καθώς επίσης και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των Παραχωρήσεων λόγω και των υφιστάμενων δεσμεύσεων με τις δανειοδοτούσες τράπεζες, με την λήψη των κατάλληλων μέτρων”.
Οι κατασκευαστικοί Όμιλοι επανέρχονται και στο θέμα των Πρότυπων Προτάσεων τονίζοντας ότι “η έλλειψη χρημάτων την τελευταία περίοδο λόγω της κλιματικής κρίσης, δημιούργησε προβλήματα στην ομαλή εξέλιξη εφαρμογής του θεσμού. Ωστόσο είναι δυνατή ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες η άμεση προώθησή τους, ειδικότερα μάλιστα σε έργα Παραχώρησης όπου είναι δυνατόν να διασφαλίζεται η πλήρης αποφυγή της διάθεσης πόρων από το Δημόσιο στην παρούσα περίοδο, αλλά και για μεγάλο χρονικό διάστημα”.
Πόροι Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Αναφορικά με τους πόρους του ΤΑΑ όπως επισημαίνει ο ΣΤΕΑΤ “είναι απολύτως απαραίτητη η επανεξέταση των πόρων, με διάθεσή τους σε έργα με περιβαλλοντικό χαρακτήρα, ειδικότερα μάλιστα λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και με την διασφάλιση παράλληλα και ισχυρή στήριξη της αναπτυξιακής δυναμικής, με κατάλληλη ανακατανομή τους όπου είναι αυτό δυνατόν και μεγιστοποίηση του εύρους χρήσης τους, χωρίς διάθεση σε τομείς που δεν είναι σίγουρη η απορρόφησή τους.
Οι εξελίξεις σε άλλες χώρες, επιβεβαίωσαν την ορθότητα της θέσης που συστηματικά υποστηρίξαμε για την ορθή κατανομή των πόρων σε έργα, που αν δεν γίνει οδηγεί σε λαθεμένες και προβληματικές χρηματοδοτήσεις ή σε ουσιαστική απώλεια πόρων λόγω μη απορρόφησης.
Απολύτως απαραίτητη επίσης λόγω και των καθυστερήσεων που επήλθαν, η παράταση του χρόνου εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πέραν του αρχικού περιορισμένου διαστήματος και μετά το 2026, όπως έπραξαν ήδη άλλες χώρες υποβάλλοντας σχετικό αίτημα, ζήτημα για το οποίο συνεχώς ζητούμε επί μεγάλο χρονικό διάστημα να προχωρήσει και η χώρα μας.
Ανεξάρτητα και γενικότερα διαμορφώνονται συνθήκες στην Ε.Ε. με πρόταση για νέο πακέτο χρηματοδότησης και επενδυτικά σχέδια μέσω της ανάπτυξης νέου Ταμείου Ανάκαμψης ή/και χρηματοδοτικών σχημάτων που θα καλύπτουν μετάβαση ψηφιακή, πράσινη και κοινωνική και είναι απαραίτητη η προσαρμογή της χώρας μας στις νέες προσεγγίσεις και η αντίστοιχη τοποθέτηση της υποστήριξης των ιδιαίτερων συμφερόντων της στα πλαίσια του νέου προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Προκαταβλητέο ποσό κατά την ανάληψη Έργου Παραχώρησης…. από εποχής μνημονίων
Τέλος ένα σημαντικό θέμα το οποίο θίγει ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ότι “για μεγάλο χρονικό διάστημα και με ιδιαίτερη έμφαση υποστηρίξαμε ότι δεν είναι δυνατόν σήμερα, δεκατέσσερα χρόνια μετά το πρώτο Μνημόνιο και μετά από αλλεπάλληλες κρίσεις για τις οποίες δεν είχε καμία ευθύνη η χώρα μας, να συνεχίζεται μία πρακτική τιμωρίας της που εφαρμόστηκε με τις προβλέψεις του Μνημονίου και να της επιβάλλεται το μεγάλο ποσό που καταβάλλεται από τον ανάδοχο κατά την ανάληψη Έργου Παραχώρησης να προωθείται για την αποπληρωμή του χρέους.
Μετά από παγκόσμιες κρίσεις χωρίς ευθύνη της χώρας μας και με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις, απαιτείται το ανωτέρω ποσό (Up Front Fee) να διατίθεται για την χρηματοδότηση έργων (απευθείας ή με Πληρωμές Διαθεσιμότητας) με την διαμόρφωση Ειδικού Ταμείου που μπορεί να χρηματοδοτείται και από άλλες πηγές.
Η διαμόρφωση του Ειδικού Ταμείου χρηματοδότησης γίνεται απολύτως απαραίτητη πέραν της διασφάλισης της εξαιρετικά αναγκαίας και ελλείπουσας λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης χρηματοδότησης και για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών προβλημάτων σε αστικές περιοχές, με εξαιρετικά μεγάλη κυκλοφοριακή επιβάρυνση, δραματικά αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και σοβαρότατα προβλήματα στην υγεία, την παραγωγή και την οικονομία”.
