Στο άρθρο, παρουσιάζεται το έργο του ΟΡΓΑΝΙΣΜΟY ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΟΣΕΘ) στο πλαίσιο της νέας εποχής για τις μαζικές μετακινήσεις στη Θεσσαλονίκη, της ανάγκης για βελτιώσεις και προσαρμογές στα Ευρωπαϊκά δεδομένα και τις οδηγίες για διαγωνισμούς καθώς και της παροχής ποιοτικότερου έργου των συγκοινωνιών μέσω πρωτοβουλιών και έργων με βιώσιμο και «καθαρό» αποτύπωμα.
Από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΣΕΘ κ. Γιάννη Καλογερούδη, Πολιτ. Μηχανικό και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο κ. Γιάννη Τόσκα, Πολιτ. Μηχανικό-Συγκοινωνιολόγο
Ο ρόλος του ΟΣΕΘ ως Αρχής Μεταφορών στη Θεσσαλονίκη
Οι αρμοδιότητες του ΟΣΕΘ περιγράφονται γλαφυρά τόσο στο πλαίσιο του Ν.4482/2017 (ιδρυτικός νόμος), όσο, βέβαια, και μέσω σειράς προβλέψεων και ρυθμίσεων διεθνούς πρακτικής. Μάλιστα, ο ρόλος αυτός σχετίζεται αφενός με τα θέματα αναθέσεων και διαγωνιστικών διαδικασιών (κρίσιμο θέμα η τήρηση των διατάξεων του ΕΚ 1370/2007) για τις αστικές συγκοινωνίες και τους παρόχους συγκοινωνιακού έργου, αφετέρου με την εποπτεία και το συντονισμό της παροχής αυτού του έργου στο χωρικό επίπεδο της Μητροπολιτικής Ενότητας (του νομού δηλαδή) της Θεσσαλονίκης. Είναι επίτευγμα να διαθέτουμε σήμερα έναν στόλο αστικής συγκοινωνίας σχεδόν 500 οχημάτων ενώ υπήρχαν μόλις 260 διαθέσιμα το φθινόπωρο του 2019.. και είναι βέβαια λυπηρό, από την άλλη, να εξυπηρετούνται στη Θεσσαλονίκη σήμερα με ΔΣ μόλις 60 εκ επιβάτες το χρόνο, ενώ πριν μόλις 10-12 χρόνια μετακινούνταν σχεδόν 180 εκ..
Είναι, κατά συνέπεια, εξαιρετικά ενδιαφέρων ο ρόλος αλλά και οι στόχοι της Αρχής Μεταφορών, καθώς οι εξελίξεις στους τομείς των Δημόσιων Συγκοινωνιών είναι κρίσιμες εξαιτίας της ανάγκης αύξησης-ανανέωσης του στόλου, της ηλεκτροκίνησης και των καθαρών καυσίμων αλλά και των ζητημάτων της ενίσχυσης των όρων της κινητικότητας ως Υπηρεσίας (MaaS), των εφαρμογών της τηλεματικής και του Ενιαίου Έξυπνου Κομίστρου, αλλά και της επιτακτικής ανάγκης για ανάκτηση της εμπιστοσύνης του επιβατικού κοινού μέσω προσαρμογών και διαρκούς προσπάθειας ανάκαμψης από την πανδημία του Covid-19.
Σύγχρονα έργα Ψηφιακών Εφαρμογών
Έμπρακτη απόδειξη του ενδιαφέροντος της Πολιτείας, του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Αρχής Μεταφορών για τα παραπάνω αποτελεί η πρόσφατη έναρξη του έργου της Κοινωνίας της Πληροφορίας «Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Τηλεματική και Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου» στο οποίο ο ΟΣΕΘ έχει εξέχουσα ευθύνη και ρόλο.
Κεντρικός στόχος του είναι η υλοποίηση ενός σύγχρονου συνολικού έργου με ποιοτική παροχή υπηρεσιών. Ο ΟΣΕΘ είναι κύριος του έργου, με χρηματοδότηση εκ μέρους της Κοινωνίας της Πληροφορίας (δικαιούχος) και ανάδοχο την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (προϋπολ. 30 εκ €). Έχει χρόνο εκπόνησης μόλις 12 μήνες και καλείται να εκσυγχρονίσει τον τομέα μέσω προσθηκών συστημάτων τηλεματικής και δυνατοτήτων έξυπνης χρέωσης και σύγχρονου εξοπλισμού στο στόλο των παρόχων (ΟΑΣΘ και πιθανοί μελλοντικοί πάροχοι).
Τερματικοί Χώροι Δημόσιας Συγκοινωνίας και Βιώσιμης Μετακίνησης
Επιπρόσθετα με την παραπάνω διαδικασία, διεξάγεται τώρα από τον ΟΣΕΘ μια μεγάλη συντονιστική προσπάθεια και η κατάλληλη προετοιμασία για τη χωροθέτηση σύγχρονων τερματικών χώρων που θα βοηθήσουν το Μετρό και θα στηρίξουν τις ΔΣ της Θεσσαλονίκης στο μέλλον. Σε πρώτη φάση οργανώνεται η υλοποίηση ενός τερματικού χώρου που θα συγκεντρώσει λεωφορεία, Ι.Χ., ποδήλατα, ΤΑΞΙ, σταθμούς φόρτισης ηλεκτροκίνητων, χώρους στάσης και στάθμευσης αλλά και αναμονής πεζών με ασφάλεια για μετεπιβίβαση στο σταθμό «Ν. Ελβετία» του μετρό. Ο ΟΣΕΘ κατευθύνει, εξοπλίζει και συντονίζει φορείς της Θεσσαλονίκης, ώστε να έχουμε ένα λειτουργικό και άρτιο πολυτροπικό Τερματικό Σταθμό σε δύο (2) περίπου χρόνια, ένα «κόσμημα» στην ανατολική ζώνη της Θεσσαλονίκης, με συνέργειες σε κάθε λειτουργία της.
Έπονται οι διαδικασίες για αντίστοιχα έργα στη Μίκρα του Δήμου Καλαμαριάς και βέβαια στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό. Για τους χώρους αυτούς δουλεύουμε εντατικά και μεθοδικά επειδή η Θεσσαλονίκη αξίζει να αποκτήσει τις πλέον σύγχρονες υποδομές συγκοινωνιών της νέας γενιάς, αυτοματοποιημένους τρόπους εξυπηρέτησης, οικονομικούς και βιώσιμους τρόπους μετακίνησης, με οικολογική «συνείδηση» και «καθαρό» περιβαλλοντικό αποτύπωμα!
Συνεργασίες και Συνέργειες με υπεύθυνους φορείς και το ΤΕΕ/ΤΚΜ
Μέσα στον παραπάνω ορίζοντα, η υλοποίηση του Μνημονίου Συνεργασίας του ΟΣΕΘ ΑΕ με την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. είναι απαραίτητη για τη Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης (ΜΑΜΘ). Η μελέτη έχει κόστος 2 εκ. ευρώ (χρηματοδότηση ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.) και ανατέθηκε από την Αττικό Μετρό ΑΕ προ έτους, ωστόσο, δεν προχωρεί ακόμη, λόγω των εμποδίων στις μετακινήσεις εξαιτίας του COVID-19 και της μη εξεύρεσης τυπικής περιόδου μετρήσεων.
Πέραν, βεβαίως, της άμεσης ενίσχυσης του στόλου της αστικής συγκοινωνίας (με μεθόδους και νομοθετήματα που το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προώθησε), το έργο μας κατευθύνεται επίσης προς τον τομέα της αναζήτησης λύσεων και προτάσεων για τη μελλοντική λειτουργία του μέσου σε σταθερή τροχιά και όποιων άλλων ΜΜΜ υπάρξουν στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Στους τομείς αυτούς, τόσο το ΤΕΕ/ΤΚΜ όσο και η ευρύτερη επιστημονική κοινότητα (Καθηγητές ΑΠΘ και το ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ) συμβάλλουν απεριόριστα με τη συμμετοχή τους στο Επιστημονικό Συμβούλιο Αστικών Μετακινήσεων που συστήθηκε πέρυσι με πρωτοβουλίες του ΟΣΕΘ.
Προμήθεια νέων οχημάτων-ηλεκτροκίνηση-εξοπλισμός και υποδομές
Συμμετέχουμε ενεργά στη διαδικασία προμήθειας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την αναγκαία ενίσχυση του στόλου της αστικής συγκοινωνίας της Θεσσαλονίκης κατά περίπου 250 νέα οχήματα. Θα καλυφθεί σοβαρό τμήμα των αναγκών για την επόμενη διετία. Μάλιστα, σχεδόν τα μισά από αυτά αναμένονται να είναι ηλεκτρικά, δίνοντας έτσι το σύνθημα της μετάβασης σε μια νέα, σύγχρονη εποχή τις Δημόσιες Συγκοινωνίες στην Θεσσαλονίκη με νέα, «καθαρά» λεωφορείων αστικής συγκοινωνίας.
Τρέχουν ήδη οι διαδικασίες σύνταξης φακέλου ωρίμανσης για το μεγάλο διαγωνισμό προμήθειας 800+500 οχημάτων από το ΥΠΟΜΕ, της τελικής αξιολόγησης των αναγκών της Θεσσαλονίκης και της επικουρίας των ομάδων εργασίας σε θέματα τεχνικής πληρότητας με στόχο την άρτια διαγωνιστική διαδικασία και τη χρηματοδότηση υλοποίησης του έργου (ανάπτυξη έργου στη διετία 2021-2023).
Συντονιστικός Ρόλος και Βιώσιμη Μετακίνηση
Κυρίαρχο ρόλο στις πρωτοβουλίες του ΟΣΕΘ διαδραματίζει η ανάγκη της ενιαίας δομής και του συντονιστικού ρόλου του κάθε ΣΒΑΚ του κάθε δήμου. Για τους λίγους αυτούς, η Πολιτεία ανέθεσε νέες αρμοδιότητες στον ΟΣΕΘ με στόχο να διερευνά και να εντάσσει τη συνολική ισότιμη συμμετοχή των ΣΒΑΚ των δήμων σε ένα Μητροπολιτικό πλαίσιο ικανό να δημιουργήσει δίκτυο και διαδικασίες που θα μας εξασφαλίζουν ποιότητα στις μετακινήσεις, υποδομές βιώσιμης μετακίνησης, εξυπηρέτησης στις καθημερινές συναλλαγές, καθαρό περιβάλλον στις πόλεις, ευφυή συστήματα και οικονομία στην καθημερινότητά μας.
Θαλάσσια Αστική Συγκοινωνία Θεσσαλονίκης
Φιλοδοξεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση (παράκτιας) αστικής μετακίνησης, λειτουργώντας επικουρικά ως προς το μετρό και τις λεωφορειακές γραμμές της περιοχής.
Οι στάσεις της πρώτης φάσης είναι: Επιβατικός Λιμένας (Πλ. Ελευθερίας), Λευκός Πύργος (Δημαρχιακό Μέγαρο), Μέγαρο Μουσικής, Αρετσού (Μαρίνα), Αερολιμένας και Νέοι Επιβάτες.
Το έργο θα προσδώσει στην περιοχή τον χαρακτήρα αλλά και τη φιλοσοφία της προσβασιμότητας με αναβαθμισμένη ποιότητα και προηγμένο τρόπο / αποτύπωμα κινητικότητας. Υπάρχει ολοκληρωμένη διαδικασία ωρίμανσης (ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ, Αναπτυξιακή Μείζονος Θεσσαλονίκης, ΠΚΜ κ.ά.).
Η έρευνα κόστους-οφέλους, κάποια περιβαλλοντικά θέματα και οι τελικές εγκρίσεις ως προς συγκεκριμένες στάσεις της συγκοινωνίας χρήζουν επικαιροποίησης. Θεωρούμε ότι το έργο μπορεί να υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ (με πρωτοβουλία του ΥΠΟΜΕ, για πολυετή παραχώρηση, εκτίμηση επιβατικής κίνησης: 15.000 επιβ./ημέρα με υποδομές, εγκαταστάσεις κυματοθραυστών και νησίδα πρόσβασης, σκάφη χωρητικότητας 200-250 επιβ., διάρκεια δρομολογίου: 40 λεπτά, με κόμιστρο έως 2,00€ και χρονοαπόσταση 1 ώρα).
Δυτικός Προαστιακός Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης (CITY TRAIN)
Ο Δυτικός Προαστιακός είναι έργο για τη σκοπιμότητα του οποίου συμφωνούν όλοι στη Θεσσαλονίκη. Ο κύριος του έργου (ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ) είχε προεκτιμήσει τη δαπάνη μελετών περίπου στα 3εκ € και έργων (κατασκευές) περίπου στα 9εκ €.
Θεωρούμε αδιανόητο να υπάρχουν γραμμές υφιστάμενες και εκτάσεις απαλλοτριωμένες και να μην δίνεται άμεση προτεραιότητα για την προώθηση ενός χρήσιμου έργου για τη Θεσσαλονίκη.
Η σχετική προεργασία θα επικαιροποιηθεί για νέα Σύμβαση (φορέας: ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και συμπαραστάτης η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) και θα περιλαμβάνει την εκπόνηση ΟΛΩΝ των απαιτούμενων μελετών (σε φάσεις) ανάπτυξης του δικτύου για υφιστάμενες (ή και νέες) γραμμές σε περιοχές αναγκών μετακινήσεων (ΒΙΠΕ, όλοι οι δυτικοί δήμοι της Θεσσαλονίκης, σταθμός ΚΤΕΛ, Ν.Σ. Σταθμός και Λιμένας Θεσσαλονίκης), με δυνατότητα υποδομής και νέου δικτύου μικρού μήκους στους Δήμους Μενεμένης-Αμπελοκήπων και Παύλου Μελά, για επιβατική εκμετάλλευση σε μονές και διπλές-ηλεκτροκίνητες γραμμές κανονικού εύρους και διαλειτουργικότητα με το μετρό και τα λεωφορεία.
==========================================================================
Ο Πρόεδρος του ΟΣΕΘ κ. Γιάννης Καλογερούδης, γεννημένος το 1964 στη Θεσσαλονίκη είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός της πολυτεχνικής σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ), μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Διετέλεσε γραμματέας επί τριετία της Νομαρχιακής Επιτροπής του Τ.Ε.Ε στο Νομό Σερρών, μέλος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ν. Σερρών και εκπρόσωπος του Τεχνικού επιμελητηρίου Ελλάδος σε Νομαρχιακές και Περιφερειακές επιτροπές. Ήταν μέλος του Τεχνικού Συμβουλίου Ν. Σερρών επί τριετία (1996-1998) και διετέλεσε τεχνικός σύμβουλος της Τ.Ε.Δ.Κ, μέλος της τριμελούς επιτροπής για την Σύνταξη των οργανισμών των νέων δήμων (Πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας), Ακόμη, στην πορεία του, περιλαμβάνεται η προεδρία της Αναπτυξιακής Εταιρείας Σερρών, όπου ήδη ασκούσε τη διεύθυνση από το 1998.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΣΕΘ κ. Γιάννης Τόσκας είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ. και Συγκοινωνιολόγος Μηχ. (Masters of Engineering & Masters of Urban Planning/ Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Wisconsin – Milwaukee, ΗΠΑ. Γεννημένος στα Γρεβενά, είχε μακρόχρονη καριέρα ως επικεφαλής τομέων Πολεοδομικού, Συγκοινωνιακού και Φυσικού Σχεδιασμού στον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης.
Στην πολυετή πορεία του ως στέλεχος του Δημοσίου και επιστήμονας συγκοινωνιολόγος, συμμετείχε και ολοκλήρωσε σειρά ερευνών, εργασιών, άρθρων, επιστημονικών κειμένων, μελετών και εποπτείας σημαντικών ερευνητικών προσεγγίσεων και έργων στα συγκοινωνιακά ζητήματα, στις αστικές μεταφορές και στη βιώσιμη κινητικότητα.
Στα τέλη του 2004 ορίστηκε ως πρόεδρος του Συμβουλίου Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (Σ.Α.Σ.Θ.), του πρόδρομου φορέα του ΟΣΕΘ ΑΕ, όπου ολοκλήρωσε σχεδόν δυο θητείες γεμάτες έργα και πληθώρα χρήσιμων παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών για την αστική συγκοινωνία και τον εκσυγχρονισμό των μέσων και όλων των συστημάτων βιώσιμης μετακίνησης στη Θεσσαλονίκη. Από τον Σεπτέμβριο του 2013 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2014 με αίτησή του αποσπάστηκε και διετέλεσε στέλεχος του τομέα μελετών της Αττικό Μετρό ΑΕ (Μετρό Θεσσαλονίκης), εποπτεύοντας μελέτες κυκλοφοριακών επιπτώσεων κ.λπ. για τους σταθμούς και την εξέλιξη του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης.
Είναι μέλος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, του Συλλόγου Φίλων του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης και του Διεθνούς Ινστιτούτου Συγκοινωνιολόγων (με πολυετή εθελοντική δράση).
