Έχοντας τοποθετηθεί ως πιόνια σε μία σκακιέρα, τα μεγάλα έργα νέας γενιάς είναι αντικείμενο πόθου από τις κορυφαίες τεχνικές εταιρείες της χώρας. Σε αυτά έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για να μπορέσουν τα επόμενα χρόνια να προοδεύσουν, σε αριθμούς, κέρδη και προσωπικό. Ήδη τρία μεγάλα έργα, το Λαμία-Ξυνιάδα, το Αεροδρόμιο στο Καστέλι (με την ΤΕΡΝΑ) και το Θριάσιο (με το Μυτιληναίο) έχουν πάρει το δρόμο τους και θα ξεκινήσουν μέσα στους επόμενους 2-3 μήνες.
Στα επόμενα έργα που θα γίνει μάχη, στη Γραμμή 4 ειδικότερα θα δούμε πως ο αυτός που θα επικρατήσει θα γίνει ο “βασιλιάς” των κατασκευών της επόμενης δεκαετίας μιας και το κόστος κατασκευής φτάνει τα 1,8δισ (με το ΦΠΑ). Μαζί με το ΒΟΑΚ που φτάνει τα 1,5δισ.ευρώ αποτελούν τα μεγάλα στοιχήματα. Από κοντά και η Υποθαλάσσια Σαλαμίνας που θα βγάλει ανάδοχο το 2019. Μαζί με κάποια άλλα σημαντικά έργα που φτάνουν τα 100-150εκατ.ευρώ θα σημάνουν μία περίοδο μέχρι το 2023 και σταδιακά μέχρι το 2025 στην οποία θα πρέπει να πρέπει να εκμεταλλευτούν για να κρατήσουν σε υψηλά επίπεδα το ανεκτέλεστο τους.
Το στοίχημα είναι μεγάλο και είναι απολύτως αποδεκτό ότι αυτά τα έργα είναι σχετικά λίγα για τις εταιρείες που δρατηριοποιούνται στον κλάδο. Αυτή η παραδοχή σημαίνει ότι οι μεγάλοι τεχνικοί όμιλοι πρέπει να στραφούν και αλλού. Που; κυρίως στον ενεργειακό και περιβαλλοντικό τομέα που αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια και το κάνουν. Όμως επίσης αυτό δεν αποτελεί πανάκεια αλλά ένα μέτρο στήριξης.
Αν περάσουμε στο κομμάτι των επενδύσεων θα δούμε ότι και εδώ τα πράγματα είναι μέτρια. Λίγες, ελάχιστες επενδύσεις πολλές φορές μεγάλες αλλά χωρίς να είναι τόσες που να μπορέσουν να συνδράμουν στο τζίρο των τεχνικών εταιρειών. Το πρόβλημα εδώ είναι οι αγκυλώσεις και το εν πολλοίς εχθρικό κλίμα (παράδοξο για την κατάσταση που βιώνει η χώρα) που συναντούν οι πάσης φύσης επενδυτές. Να θυμίσουμε ότι 3 προσπάθειες για ανάπτυξης εμπορικών κέντρων κατέρρευσαν τα τελευταία χρόνια (το Plaza στην Πειραιώς, το εμπορικό κέντρο στο Ολ.Γυμναστήριο στο Γαλάτσι και πριν λίγες μέρες το Academy Gardens) στερώντας έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίως από το σύνολο του τεχνικού κλάδου. Η περίπτωση του Ελληνικού είναι επίσης χαρακηριστικά με τα χρόνια να περνούν και την επένδυση να συναντά κάθε λογής εμπόδιο. Το κομμάτι των επενδύσεων σώζουν τα ξενοδοχεία και η τουριστική ανάπτυξη της χώρας που γνωρίζει μέρες δόξας. Ένας κούκος όμως δεν αρκεί.
Να περάσουμε και στο θλιβερό κομμάτι της χρηματοδότησης; Χωρίς πραγματικό τραπεζικό τομέα που ικανοποιεί τα επενδυτικά πλάνα των επιχειρήσεων, πως θα δούμε ανάπτυξη της ιδιωτικής οικοδομής που να θυμίσω πως ήταν εκείνη που έφερε την άνοιξη του κατασκευαστικού κλάδου για περισσότερα από 15 χρόνια; Με τις τράπεζες μας ανίκανες να χρηματοδοτήσουν είμαστε αναγκασμένοι να στραφούμε σε πιο μεγάλες δυνάμεις. Την ΕΤΕπ και την EBRD. Όμως και πάλι δεν φτάνει και εκτός των άλλων εκεί απευθύνονται λίγοι.
Το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδότησης στερεί από την κατασκευαστική αγορά και εν γένει τον τεχνικό κλάδο έσοδα. Θα ήθελα να αναφέρω ένα παράδειγμα από ένα πρόσφατο ταξίδι μου στις Βρυξέλλες, όπου παρατηρούσαμε να κατασκευάζονται ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα με φιλόδοξα πλάν στις ταμπέλες τους. Εκεί ένας συνάδελφος μου λέει, μα πόσα χρόνια έχουμε να δούμε εμείς κάτι τέτοιο στην Ελλάδα και την Αθήνα; Μα νομίζετε ότι οι επιχειρηματίες που κάνουν αυτή την επένδυση, έβγαλαν αυτά τα χρήματα από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς και τα έβαλαν για να χτίσουν; Μα φυσικά όχι. Πήγαν στην τράπεζα τους με το επιχειρηματικό τους πλάνο και έφυγαν με τη χρηματοδότηση ανά χείρας και από εκεί και πέρα τα υπόλοιποα έγιναν εύκολα.
Στην Ελλάδα αυτό απλά δεν υπάρχει και όσο δεν υπάρχει,ο συνωστισμός και τα προβλήματα, η γκρίνια και η απαισιοδοξία θα είναι εδώ. Οι στρεβλώσεις θα παραμένουν και τελικά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι δεν μπορεί μόνο ο δημόσιος τομέας να κρατάει ζωντανό αυτό τον μεγάλο κλάδο με παραγωγή έργων αλλά να βοηθήσει στο να λειτουργήσει και πάλι η χρηματοδότηση των τραπεζών για να δούμε την ιδιωτική κατασκευή να παίρνει και πάλι μπρος.
