Το 2018 το Συμβούλιο της Επικρατείας έκανε δεκτή προσφυγή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) και εμπόδισε την κατάτμηση έκτασης στην εκτός σχεδίου περιοχή Λιγγίνου στην Πάτμο. Το 2023 ακολούθησε δεύτερη απόφαση του ΣτΕ για την ίδια περιοχή, με την οποία ακυρώθηκε οικοδομική άδεια επειδή δεν είχε «πρόσωπο» σε κοινόχρηστη οδό.
Εδώ και λίγες ημέρες το συγκεκριμένο οικόπεδο οικοδομείται, με νέα άδεια που εκδόθηκε πριν από λίγες ημέρες. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις στο νησί, ενώ η ΕΛΛΕΤ ετοιμάζεται να προσφύγει εκ νέου στη Δικαιοσύνη. Από την πλευρά του ο αρχιτέκτονας που εξέδωσε την άδεια υποστηρίζει ότι στην Πάτμο χτίζονται και άλλα οικόπεδα με τον ίδιο τρόπο, χωρίς όμως να έχουν αντίστοιχα «στοχοποιηθεί».
Η νέα οικοδομική άδεια, που αφορά την ανέγερση διώροφης κατοικίας 150 τ.μ. εκδόθηκε στις 3 Ιουνίου και πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησαν οι κατασκευαστικές εργασίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, για την έκδοση της άδειας χρησιμοποιήθηκε γνωμοδότηση υπηρεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος που εκδόθηκε για αντίστοιχη περίπτωση σε άλλη περιοχή της Πάτμου, σύμφωνα με την οποία το «πρόσωπο» ενός οικοπέδου σε αιγιαλό θεωρείται ισοδύναμο με το «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο χώρο και επομένως δίνει δικαίωμα οικοδομησιμότητας (χωρίς να υπάρχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστη οδό). «Για το συγκεκριμένο οικόπεδο έχει εκδοθεί απόφαση του ΣτΕ, που ορίζει ότι δεν μπορεί να χτιστεί επειδή δεν διαθέτει “πρόσωπο” σε κοινόχρηστη οδό», λέει η Ελένη Μαΐστρου, ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ και πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ. «Είναι περίεργο πώς η υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) Καλύμνου εξέδωσε άδεια, γνωρίζοντας την προηγούμενη απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου. Η ΕΛΛΕΤ κατέθεσε στην ΥΔΟΜ αίτηση ανάκλησης της οικοδομικής άδειας, την οποία κοινοποιήσαμε και στον εισαγγελέα».
Ο αρχιτέκτονας που υπογράφει την άδεια, Δημήτρης Κωνσταντινίδης, θεωρεί ότι η συγκεκριμένη περίπτωση έχει στοχοποιηθεί από την ΕΛΛΕΤ. «Είναι απαράδεκτο αυτό που έχει συμβεί στην Πάτμο. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή ακόμη δύο άδειες σε παραθαλάσσια οικόπεδα σε άλλη περιοχή του νησιού τα οποία είναι “τυφλά”, χωρίς πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο. Πολλά ακόμη έχουν χτιστεί τα τελευταία χρόνια. Ομως η ΕΛΛΕΤ δεν διαμαρτύρεται γι’ αυτά. Είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει προσωπική εμπάθεια προς το πρόσωπό μου», λέει στην «Κ».
«Θύμα της υπόθεσης είναι ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου, που διέθεσε ένα σημαντικό ποσό για να αγοράσει οικόπεδο με οικοδομική άδεια και εμποδίζεται εκ των υστέρων από το να αξιοποιήσει την περιουσία του». Ο κ. Κωνσταντινίδης εκτιμά ότι η απόφαση του ΣτΕ το 2023 «ήταν τραγική, γιατί επιχειρεί να ερμηνεύσει με στρεβλό και λανθασμένο τρόπο το διάταγμα του 1985 για την εκτός σχεδίου δόμηση».
Η απόφαση της Ολομέλειας (176/2023) επηρέασε σημαντικά τις εξελίξεις στα πολεοδομικά πράγματα την τελευταία διετία. Κι αυτό γιατί το ΣτΕ δεν επανέλαβε απλά ότι οι εκτός σχεδίου περιοχές δεν προορίζονται για δόμηση παρά μόνο κατ’ εξαίρεση και υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Αλλά προχώρησε ένα βήμα περισσότερο, καθώς ο πολίτης επικαλέστηκε τις αρχές της προστατευόμενης εμπιστοσύνης και της ασφάλειας δικαίου, επειδή αγόρασε το οικόπεδο το 2015 με οικοδομική άδεια σε ισχύ. «Ο κανόνας (σ.σ. για τις προϋποθέσεις δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές), πέραν του ότι έπρεπε να είναι γνωστός στις πολεοδομικές αρχές, ήταν προβλέψιμος και για τους επιμελείς αγοραστές και τους συναλλασσόμενους εν γένει», ανέφερε η απόφαση, σημειώνοντας ότι ο κανόνας ισχύει από το 1985 και η νομολογία ανάγεται στο 2010.
