Τα αναχρονιστικά σχέδια της εκτροπής των νερών του Αχελώου προς τον καθημαγμένο Θεσσαλικό κάμπο, τα οποία επί δεκαετίες αποτέλεσαν άλλοθι απραξίας, επαναφέρει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω των προσχεδίων της δεύτερης και καθυστερημένης αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας. Ηδη από τον Φεβρουάριο έχει ξεκινήσει η διαδικασία επί παραβασει από την Ε.Ε για το σύνολο των σχεδίων. Όπως είναι γνωστό, τα έργα εκτροπής του Αχελώου στο παρελθόν έχουν ακυρωθεί πολλάκις από το ΣΤΕ αλλά και διαγραφεί τόσο από το σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας (ΦΕΚ Β 4682/2017) όσο και από το Χωροταξικό Πλαίσιο της Θεσσαλίας (ΦΕΚ ΑΑΠ 269/15/11/2018).
Το Αναθεωρημένο χωροταξικό ενσωμάτωσε, στο σχέδιο δράσης που το συνοδεύει, τα μέτρα για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων και την προώθηση μικρών και μεσαίων υποδομών του διαχειριστικού σχεδίου ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα, στο υδατικό ισοζύγιο της Περιφέρειας. Σήμερα επανέρχεται η εκτροπή ως αντικείμενο μελέτης και χωρίς να έχουν υλοποιηθεί τα μέτρα που είχαν προβλεφθεί μετά την αφαίρεση της μερικής μεταφοράς 250 εκ κυβικών μέτρων νερού στη Θεσσαλία, στην πρώτη αναθεώρηση επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Επιπρόσθετα το πέμπτο τμήμα του ΣΤΕ με την απόφαση 2228/2020 έκρινε ότι τα μέτρα που υποκατέστησαν την εκτροπή συνάδουν με τις προβλέψεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ « σύμφωνα με τις διατάξεις της οποίας η διαχείριση των υδάτων πρέπει να γίνεται σε επίπεδο περιοχής λεκανών απορροής ποταμού, αφετέρου εγκρίθηκε κατόπιν τεχνικής – επιστημονικής αξιολόγησης στην οποία ελήφθησαν υπόψη περιβαλλοντικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά και οικονομικά κριτήρια και αφού προηγήθηκε δημόσια διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς” .
Τώρα προτείνεται ο ανασχεδιασμός του ταμιευτήρα της Συκιάς , η ολοκλήρωση των εργασιών στη σήραγγα εκτροπής Πετρωτού -Δρακότρυπας (οι διαστάσεις της οποίας παραμένουν ίδιες από τους σχεδιασμούς του 1980 , παρότι η αρχική εκτρεπόμενη ποσότητα ηταν 1,2 δις εκ κυβικά ετησίως,.έπεσε στα 600 και μετά στα 250 εκ κυβικά) και κατασκευή δικτύων άρδευσης για την αντικατάσταση γεωτρήσεων στη Λεκάνη Απορροής του Πηνείου. Εν τω μεταξύ το έργο κεφαλής της εκτροπής, ο υδροηλεκτρικός σταθμός της Μεσοχώρας και το φράγμα, έχει αυτονομηθεί και αποτελέι ξεχωριστό.
Ηδη το τμήμα Υδρονομίας, της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρκού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Εξέφρασε τη διαφωνία του στο πλαίσιο της διαβούλευσης των προσχεδίων όπως και από κοινού, οι τέσσερις οργανώσεις:Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης , Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και WWF Ελλάς . Η Περιφέρεια παρατηρεί ότι οι ανάγκες σε νερό για το Υδατικό διαμέρισμα της Θεασσαλίας έχουν αυξηθεί μεταξύ των δυο αναθεωρήσεων όπως και το ελλειμα αμφισβητώντας τον υπολογισμό του ισοζυγίου. Τον χαρακτηρίζει μάλιστα προβληματικό καθώς μεταξύ άλλων «τα διαθέσιμα επιφανειακά ύδατα έχουν υπολογιστεί από μοντέλο και όχι από μετρήσεις απορροών στο πεδίο, το αρδευτικό δίκτυο των επιφανειακών δεν γνωρίζουμε αν έχει απώλειες ή αν μέρος αυτού έχει αντικατασταθεί με κλειστούς αγωγούς, δεν πιστοποιείται η ποσότητα νερού που αντλείται από τις χιλιάδες γεωτρήσεις που υπάρχουν , δεν τεκμαίρεται ποσοτικά το όφελος στην κατάσταση των υδάτων στον τρέχον διαχειριστικό κύκλο για την Θεσσαλία ως αποτέλεσμα σχεδιασμού, υλοποίησης μέτρων και αντιμετώπισης προβλημάτων διαρροών έτσι ώστε να εκτιμάται ακριβώς το έλλειμα». κ.ο. κ
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις μέσω των αναλυτικών σχολίων τους, καταθέτουν την πλήρη αντίθεσή τους, «στο ο φαραωνικό και απαρχαιωμένο σχέδιο της εκτροπής που δεν συνάδει με τους όρους της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως δέχθηκε και η Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με την απόφαση υπ’ αριθμ. 26/2014. Επιπρόσθετα, τέτοια έργα εναντιώνονται και υπονομεύουν την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ , τους στόχους διατήρησης και εν γένει την αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), τους στόχους προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και προστασίας της βιοποικιλότητας που εντάσσονται στο πλαίσιο του υπό διαμόρφωση Κανονισμού για την αποκατάσταση της φύσης, ως μέρος της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα έως το 2030».
Για τους λόγους αυτούς , κρίνουν επιβεβλημένη, την απάλειψη των έργων μερικής εκτροπής του ποταμού Αχελώου στη ΛΑΠ Πηνειού από τα προσχέδια 2ης αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ ΥΔ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και ΥΔ Θεσσαλίας, και από οποιοδήποτε άλλο τυχόν σχέδιο, πρόγραμμα ή πολιτική, ως απαρχαιωμένα, αντίθετα στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και στις προβλέψεις και το πνεύμα της Οδηγίας για τα νερά αλλά και στο νέο ολοένα και πιο σύνθετο περιβάλλον που δημιουργείται λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αναδεικνύουν επίσης την καθυστέρηση (τέλος του 2021 εξέπνευσε η προθεσμία για την κατάθεση των σχεδίων της δεύτερης αναθεώρησης) στη συμμόρφωση της Ελλάδας με τις προβλέψεις της Οδηγίας για τα νερά (ιδίως την εκτέλεση των προγραμμάτων μέτρων και την αποχή από δράσεις, έργα και πρακτικές που διακινδυνεύουν την επίτευξη της καλής κατάστασης και οικολογικού δυναμικού των υδάτων), και της οδηγίας για τις πλημμύρες με την ταχεία ολοκλήρωση της 1ης αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (απόφαση Κομισίον για πραπομπή στο Δικαστήριο της Ευρωπαικής Ενωσης».
Image by Trevor M from Pixabay
