Δεν φαίνεται να υπάρχει ανησυχία για πιθανό Μπλακ άουτ στη χώρα ενόψει θερμού καλοκαιριού, αλλά καλού – κακού όλοι οι εμπλεκόμενοι και αρμόδιοι μπαίνουν σιγά-σιγά σε φάση επαγρύπνησης.
Η τεχνική διαθεσιμότητα των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής χαρακτηρίζεται από το ΥΠΕΝ, τη ΡΑΑΕΥ, τον ΑΔΜΗΕ, το ΔΕΣΦΑ και το ΔΕΔΔΗΕ ως «εξαιρετική» και το σύνολο της διαθέσιμης ισχύος «απόλυτα επαρκές για την κάλυψη του φορτίου ακόμα και υπό δυσμενείς συνθήκες καύσωνα και ταυτόχρονα, περιορισμένης παραγωγής από ΑΠΕ». Αυτά είναι άλλωστε και τα σενάρια που παρουσίασε με προσομοίωση ο ΑΔΜΗΕ.
Σύντομα θα είναι πλήρως λειτουργικές οι νέες μονάδες «Πτολεμαΐδας 5» και «Αγίου Νικολάου 2», όπως επίσης και το σύνολο των μονάδων παραγωγής λιγνίτη και φυσικού αερίου.
Επιπλέον προστέθηκαν 1390 MW νέα ισχύς ΑΠΕ από την 1 Ιουνίου 2022 μέχρι σήμερα.
Για όλα αυτά έγινε πρόσφατα σύσκεψη του υπηρεσιακού Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Παντελή Κάπρου με τους Διαχειριστές του Συστήματος και του Δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας και της ΡΑΑΕΥ.
«Εξετάσαμε όλα τα δεδομένα προκειμένου να διαπιστωθεί ο βαθμός ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού ενόψει της καλοκαιρινής περιόδου, οπότε αναμένονται αιχμές φορτίου» μας είπε στέλεχος της ΡΑΑΕΥ.
Το σχέδιο των διαχειριστών για τις πιθανές δυσκολίες
Σχετικά με τυχόν λειτουργικές δυσκολίες που αφορούν σε εφεδρείες, συμφορήσεις και τοπικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, οι Διαχειριστές έχουν εκπονήσει σχέδια αντιμετώπισής τους, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί και ασκήσεις ετοιμότητας.
«Εδώ και 9 μήνες γίνονται εντατικά κλαδέματα και καθαρισμοί, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν εξ αιτίας προβλημάτων από ενδεχόμενες φωτιές. Επιπλέον έχουμε ήδη προβεί σε ενέργειες για την εξασφάλιση επαρκούς δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και εφεδρειών στα νησιά» μας λέει στέλεχος του ΔΕΔΔΗΕ.
Καλού κακού όμως τέθηκε σε εφαρμογή σύστημα διαρκούς πληροφόρησης και συντονισμού μεταξύ ΥΠΕΝ, Διαχειριστών και Ρυθμιστικής Αρχής για την αντιμετώπιση τυχόν συμβάντων κατά την καλοκαιρινή περίοδο.
«Διαπιστώσαμε ότι έχει επιτευχθεί για φέτος υψηλός βαθμός ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και ετοιμότητας για την αντιμετώπιση τυχόν έκτακτων καταστάσεων» μας λένε από το ΥΠΕΝ.
Μπλακ άουτ – «Δεν ανησυχούμε για επάρκεια – διαθεσιμότητα αλλά…»
Η επάρκεια ρεύματος ενόψει του φετινού καλοκαιριού δεν ανησυχεί τους Διαχειριστές.
Τα υδάτινα αποθέματα κινούνται στα περυσινά επίπεδα, τα αποθέματα λιγνίτη βρίσκονται αρκετά ψηλά και οι ΑΠΕ που έχουν μπει φέτος στο σύστημα είναι περισσότερες παρά ποτέ. Επιπλέον, δύο νέες μονάδες, της Mytilineos και της ΔΕΗ (Πτολεμαίδα V), συνολικής ισχύος 1.500 MW, πρόκειται να μπουν το επόμενο δίμηνο σε κανονική λειτουργία.
Την αισιόδοξη αυτή εικόνα, μετέφεραν οι Διαχειριστές και στην ηγεσία της ΡΑΑΕΥ κατά την μεταξύ τους συνάντηση.
Τα αποθέματα και οι δυνατότητες είναι οι εξής: Στα υδάτινα αποθέματα που κινούνται στα 2.800 MW, προστίθεται το 1 GW των νέων ΑΠΕ, τα 3 και πλέον εκατομμύρια τόνων λιγνίτη και φυσικά το «μαξιλάρι» ασφαλείας των 1.500 MW από τις δύο νέες μονάδες.
Η σύσκεψη είχε σκοπό να διαπιστωθεί τι κινήσεις έχουν γίνει και ποιες μένει να γίνουν για να θωρακιστεί πλήρως το σύστημα ενόψει θέρους, να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα και να επιλυθούν και οι τελευταίες εκρεμμότητες όσον αφορά τα νησιά όπου η ζήτηση λόγω τουρισμού πολλαπλασιάζεται.
Τα θέματα στην ενεργειακή ατζέντα
Η ξηρασία είναι θέμα που συνδέεται άμεσα με τις προβλέψεις για τον καιρό το καλοκαίρι, με τους εμπλεκόμενους φορείς να ευελπιστούν ότι θα διαψευστούν οι προβλέψεις για πολύ υψηλές θερμοκρασίες που θα οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση λόγω συνεχούς χρήσης των κλιματιστικών.
Η ενεργειακή επάρκεια της χώρας κυριαρχεί στην ατζέντα των πρώτων συναντήσεων του νέου υπηρεσιακού ΥΠΕΝ, αλλά δεν είναι το μόνο θέμα.
Οι μπαταρίες, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και το ΕΣΕΚ είναι τρία ακόμη ζητήματα, για τα οποία ο κ. Κάπρος έχει λάβει τις αποφάσεις του ως προς τα ποια θα τρέξουν ως τις 25 Ιουνίου και ποια θα μείνουν στον νέο Υπουργό Ενέργειας από τα τέλη Ιουνίου.
Στην περίπτωση των standalone μπαταριών, ακριβώς επειδή δεν πρέπει να χαθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, ο υπουργός έχει ήδη συναντηθεί με τη ΡΑΑΕΥ για να διασφαλιστεί ότι θα γίνει γρήγορα ο διαγωνισμός.
Στο φλέγον θέμα των offshore αιολικών εκτιμάται ότι χρειάζεται ακόμη αρκετή επεξεργασία μέχρι να ετοιμαστεί η σχετική ΚΥΑ, επομένως παραπέμπεται για την επόμενη κυβέρνηση. Το ίδιο αποφασίστηκε να συμβεί και με το νέο ΕΣΕΚ.
Το πρώτο draft επρόκειτο να κατατεθεί στις 15 Ιουνίου, ωστόσο αποφασίστηκε να κατατεθεί τελικά απο την πολιτική κυβέρνηση όταν αυτή αναλάβει.
Η ενίσχυση του συστήματος σε Πελοπόννησο και νησιά
Την αισιοδοξία των ειδικών ενισχύει και η πρόσφατη ολοκλήρωση από τον ΑΔΜΗΕ του Δυτικού Διαδρόμου στην Πελοπόννησο, ο οποίος θωρακίζει περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Η νέα Γραμμή Μεταφοράς 400 kV Μεγαλόπολης-Πάτρας-Δυτικής Στερεάς Ελλάδας δεν αφορά μόνο την ασφαλή ηλεκτροδότηση της Πελοποννήσου, με την οποία θα αποσυμφορηθούν τα κορεσμένα δίκτυα της περιοχής και θα δημιουργηθεί ένας ισχυρός διάδρομος τροφοδότησης από και προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά όλη την χώρα.
Όσο για τα νησιά ενισχύονται για φέτος το καλοκαίρι, έπειτα από την έγκριση της ΡΑΕ, με επιπλέον ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη για την κάλυψη του διαστήματος από 1η Ιουλίου έως και 31 Αυγούστου. Στην περίπτωση της Σάμου, η ενίσχυση αφορά επιπλέον ισχύ 12 MW, της Χίου 25 MW, της Θήρας 20 MW, της Ρόδου 18 MW, της Λέσβου 14 και της Μεγίστης 0,15 MW.
«Το ελληνικό σύστημα είναι πολύ καλά θωρακισμένο ακόμη και απέναντι στο ενδεχόμενο πιθανής ανόδου των τιμών ρεύματος στις γειτονικές χώρες λόγω προβλημάτων που μπορεί να προκαλέσει στην παραγωγή πυρηνικών και υδροηλεκτρικών μονάδων η ξηρασία» λέει κορυφαίο στέλεχος του ΑΔΜΗΕ.
Μελέτη του οργανισμού «ENTSO-E» για την ενέργεια στην Ελλάδα
Χωρίς προβλήματα ενεργειακής επάρκειας θα κυλήσει το καλοκαίρι στην Ελλάδα, προβλέπει ο Οργανισμός ‘ENTSO-E’, σύμφωνα με την αξιολόγηση που κάνει στο «Summer Outlook 2023» για την Ελλάδα.
Ανάλογο συμπέρασμα προκύπτει και για το σύνολο της Ευρώπης με την υποσημείωση για την περίπτωση της Ιρλανδίας όπου σημειώνει αυξημένη πιθανότητα να αντιμετωπίσει προβλήματα περικοπών.
«Η αναμενόμενη παραγωγή και η δυναμικότητα της χώρας σε εισαγωγές δύναται να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες του ελληνικού ενεργειακού συστήματος κάτω από κανονικές συνθήκες. Κατά συνέπεια ο ΑΔΜΗΕ δεν αναμένει να προκύψουν προβλήματα επάρκειας με το δεδομένο ότι η προμήθεια αερίου θα συνεχίσει απρόσκοπτα και σε επαρκείς ποσότητες για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης» αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση του ENTSO-E στα σχόλιά του για την Ελλάδα.
Επιπρόσθετα, ο ENTSO E υπογραμμίζει ότι το ελληνικό σύστημα θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σε περιόδους υψηλής ζήτησης προκειμένου να μην αντιμετωπίσει ζητήματα επάρκειας.
Ο ENTSO-E (European association for the cooperation of transmission system operators -TSOs- for electricity) είναι το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς, αντιπροσωπεύει 39 διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από 35 χώρες σε όλη την Ευρώπη, επεκτείνοντας έτσι πέρα από τα σύνορα της ΕΕ.
Τα υδροηλεκτρικά
Σε ότι αφορά τα υδροηλεκτρικά, ο ENTSO-E σημειώνει ότι τα αποθέματα νερών βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια λόγω του ξηρού χειμώνα που προηγήθηκε και της απουσίας ροών.
Η συνεχόμενη απουσία βροχοπτώσεων και οι συνθήκες ξηρασίας κατά την περίοδο της άνοιξης αυξάνουν τις ανησυχίες σχετικά με την διαθεσιμότητα των υδροηλεκτρικών μονάδων το καλοκαίρι.
Στα θετικά για την ενεργειακή επάρκεια του συστήματος υπολογίζεται η μείωση της κατανάλωσης, φαινόμενο που αναμένεται να διατηρηθεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες συγκριτικά πάντα με το προηγούμενο καλοκαίρι του 2022.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί η επισήμανση του ευρωπαίου διαχειριστή στις περιβαλλοντικές συνθήκες και συγκεκριμένα στο ενδεχόμενο πυρκαγιών στην ελληνική επικράτεια, φαινόμενο που δύναται, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν, να ασκήσει σημαντικές πιέσεις στο ηλεκτρικό σύστημα.
Ανάλογη εκτίμηση κάνει και η υπηρεσιακή ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας, καθώς Διαχειριστές και ΔΕΗ είχαν κάνει όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε ακόμη και σε καθεστώς υψηλών θερμοκρασιών, η κατάσταση να είναι διαχειρίσιμη.
Τι προβλέπει για την Κρήτη
Η έκθεση κάνει ειδική αναφορά στο ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης όπου σημειώνεται μικρή πιθανότητα να αντιμετωπίσει προβλήματα επάρκειας κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Σημειώνεται ότι η Κρήτη συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων περιοχών της Ευρώπης (Ιρλανδία, Κύπρος και Μάλτα) που έχουν περιορισμένες ή καθόλου διασυνδέσεις με ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο.
Ειδικότερα, ο ENTSO-E εντοπίζει μικρή πιθανότητα προβλημάτων επάρκεια στο νησί. Η πιθανότητα αξιολογείται κάτω από 1% στη διάρκεια του καλοκαιριού και αυξάνει πάνω από 1% μονάχα στα τέλη Ιουνίου.
Ο κίνδυνος, όπως σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης, ενδεχόμενα μπορεί να προκύψει κάτω από εξαιρετικές, ωστόσο χαμηλής πιθανότητας να λάβουν χώρα, συνθήκες όπως υψηλή ζήτηση, χαμηλή παραγωγή ΑΠΕ και απώλεια διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα.
Αν οι καιρικές συνθήκες για την παραγωγή των ΑΠΕ είναι ευνοϊκές, τότε δύναται να αποφευχθούν τυχόν ζητήματα επάρκειας.
Από την πλευρά του ο ΑΔΜΗΕ, σε περίπτωση που προκύψει πρόβλημα, θα θέσει σε εφαρμογή μια σειρά μέτρα όπως είναι η ενεργοποίηση κινητής παραγωγής.
Όπως είναι γνωστό, η ΡΑΑΕΥ πρόσφατα εξέδωσε απόφαση με την οποία παρατείνει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023 την ισχύ των αδειών παραγωγής των δύο αεριοστροβολικών μονάδων ισχύος 27,95 MW έκαστη που βρίσκονται στους ΑΗΣ Λινοπεραμάτων Ηρακλείου και Χανίων της Κρήτης, προκειμένου να διασφαλιστεί σε κάθε ενδεχόμενο, ο απρόσκοπτος ενεργειακός εφοδιασμός του νησιού.
Οι προβλέψεις για ΕΕ και ο κίνδυνος για την Ιρλανδία
Ο ENTSO-E δεν εντοπίζει κάποιον ιδιαίτερο κίνδυνο για την ενεργειακή επάρκεια στην ευρωπαϊκή επικράτεια με εξαίρεση την περίπτωση της Ιρλανδίας.
Συγκεκριμένα, υπάρχει επαρκής παραγωγική ισχύς διαθέσιμη για την προμήθεια των καταναλωτών στην πλειοψηφία των χωρών, παρά το γεγονός ότι μερικές χώρες εξαρτώνται σημαντικά από εισαγωγές σε στιγμές που η παραγωγή ΑΠΕ είναι χαμηλή ή όταν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής τίθενται εκτός.
Οι αναλυτές αναμένουν ότι η συνολική καθαρή παραγωγική ισχύς στην Ευρώπη θα αυξηθεί κατά 2.3 GW από τώρα μέχρι τον Οκτώβριο, με 1.5 GW αιολικά, 0.8 GW φωτοβολταϊκά και 0.3 GW να προέρχεται από άλλες μορφές «πράσινης» ενέργειας.
Η ισχύς της θερμικής παραγωγής θα υποχωρήσει ελαφρά με την απόσυρση μονάδων άνθρακα ισχύος 350 MW και μονάδων λιγνίτη ισχύος 588 MW, καθώς και από την θέση «εκτός» λειτουργίας μονάδων ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου συνολικής ισχύος 711 MW.
